اجبار استفاده صنوف از کارت‌خوان و انجام تراکنش های خرد چه تبعاتی برای شبکه بانکی دارد؟

با نهایی شدن تصمیم دولت در تغییر مسیر نظام توزیع یارانه ها و تخصیص ارز ترجیحی به کالاهای اساسی به نظر می رسد سونامی دیگری برای شبکه بانکی و نظام پرداخت کشور در راه است.

کد خبر: ۵۶۸۷۲

اجبار استفاده صنوف از کارت‌خوان چه تبعاتی برای شبکه بانکی دارد؟

تیتر20 - بر اساس آخرین اطلاعات ارائه شده، در نخستین گام این پرونده با توزیع آرد به صورت یارانه ای در قالب طرح هوشمندسازی یارانه نان و از اوایل خردادماه به صورت پایلوت از استان زنجان آغاز شد، این طرح که حالا به بسیاری از استان های کشور و از جمله تهران گسترش یافته بنا بر وعده مدیران طی چند روز آینده شامل همه نانوایی ها در اقصی نقاط کشور شده و طی این فرآیند طی روزهای آتی و تا پایان مرداد تمامی نانوایی‌ها به کارتخوان‌های جدید مجهز می‌شوند.

با این روش عملا خرید نان به نرخ دولتی صرفا به استفاده از دستگاه های کارتخوان خاصی که به این منظور تدارک دیده شده، وابسته خواهد بود و بنا بر اظهار مسئولان در برخی از شهرهای کوچک‌تر ، چنانچه مردم کارت بانکی ندارند می‌توانند از کارتی که به این منظور به نانواها داده شده استفاده کنند و لذا صرفا خرید نان با نرخ دولتی تنها از این طریق میسر خواهد بود.

بر اساس آمار اعلامی در مرحله نخست از نظر تعداد نصب کارتخوان‌ها حدود ۹۰ درصد و از نظر تعداد تراکنش‌ها بیش از ۹۵ درصد تراکنش‌های فروش نان در کشور تحت پوشش این طرح است و روزانه بیش از ۶.۷ میلیون تراکنش در قالب ۶ میلیون کارت یکتا در حال ثبت در سامانه است و بیش از ۹۸ میلیون قرص نان در سامانه ثبت و به فروش می‌رسد؛

این یعنی روزانه 6.7 میلیون تراکنش صرفا برای خرید نان با ارقام ناچیز در شبکه گران قیمت پرداخت الکترونیک کشور!

در کنار انتقاداتی که فعالین صنعت پرداخت و شرکتهای PSP نسبت به شیوه اجرا و انتخاب انحصاری یک شرکت پرداخت به عنوان مجری در این طرح را دارند، در واقع با تداوم و گسترش این شیوه از تخصیص یارانه ها و تحمیل و اجبار به استفاده از کارتخوان در تراکنش های خرد در کنار عدم اصلاح نظام کارمزد، این شیوه تراکم تراکنش های خرد فشار بار بی سابقه ای بر شبکه بانکی و پرداخت کشور تحمیل خواهد کرد.

در ایران هیچ تعریف دقیقی از پرداخت خرد وجود ندارد اما عمدتا با اشاره به ارقام زیر 50 هزار تومان این دامنه از تراکنش ها را تعریف و مشخص می کنند ، بد نیست بدانیم به طور متوسط هر تراکنش برای بانک‌ها ۵۰ تومان هزینه دارد؛ در واقع یک تراکنش پنج هزار تومانی ۵۰ تومان کارمزد دارد اما ۵ تراکنش هزار تومانی بالغ بر ۲۵۰ تومان هزینه برای یک بانک به دنبال دارد که نشان می دهد تراکنش‌های خرد چطور برای بانک‌ها صرفا ضرر به شمار می روند.

این در حالی است که هشتاد درصد تراکنش ها در زیر ساخت گرانقیمت شتاب تراکنش هایی هستند که از لحاظ کیفیت عددی بسیار پایینند و در واقع تراکنش خرد به حساب می آیند اما عدم توجه به این حوزه باعث شده تا بعضا هزینه این تراکنش ها بیش از سود آن در صنعت پرداخت باشد، البته نباید از مدل ناصحیحی که در نظام کارمزد سبب زیان برای همه ذینفعان در شبکه پرداخت شده غفلت کرد، در واقع باید تصریح کرد یکی از مشکلات نظام کارمزی موجود نیز همین پرداخت کارمزد از سوی بانک‌ها است که باعث می‌شود در تراکنش‌های خرد با توجه به مبالغ پایین و تعداد بسیار کلان بانک‌ها متضرر شوند.

در شرایطی که کارشناسان این حوزه به طور متعدد هشدار می دهند که علاوه بر اصلاح نظام کارمزد، باید سیستم پرداخت خرد در کشور نیز به سمتی حرکت کند که تراکنش‌های خرد به منظور کاهش هزینه‌های سنگین پردازشی به صورت آفلاین انجام شود و از شاپرک عبور نکند، طرح دولت با یکسره کردن همه تلاشهای قبلی می تواند تبعات سنگینی برای نظام پرداخت در کشور داشته باشد.

این در حالی است که مدیرعامل شاپرک، سید کاظم دهقان سال گذشته با قاطعیت اعلام کرده بود که بانک مرکزی برای جلوگیری از زیان های ناشی نظام کارمزد تا پایان بهار سال 1401 حتما طرح اصلاح نظام کارمزد را به صورت قطعی به اجرا خواهد گذاشت و شیوه و مبلغ کارمزدها با توجه به همه ذینفعان تغییر خواهد کرد، اما به نظر می رسد که طرح های دولت و درگیری های شبکه بانکی و پرداخت کشور در فضای جدید توزیع یارانه، وعده شاپرک برای اصلاح نظام کارمزد را باز مثل همیشه به حاشیه رانده و رگولاتور به تبعیت از تصمیمات کلان اقتصادی دولتمردان همچنان رسیدگی به این مطالبه جدی در شبکه بانکداری و پرداخت الکترونیک را مسکوت گذاشته است.

به نظر می رسد که رگولاتور باید هرچه زودتر همتی تازه کند و با توسعه روش های پرداخت آفلاین نظیر فراگیری کیف پول الکترونیک این شیوه را اصلاح کند.

برچسب ها: کارت خوان شبکه بانکی شرکت پرداخت الکترونیک بانک توزیع یارانه

ارسال نظرات

آخرین اخبار

پربازدید ها

موضوعات روز