روند دریافت بیمه بیکاری در کشور

تیتر۲۰- بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های اجتماعی است که سازمان تامین اجتماعی بر اساس آن مکلف است با دریافت حق بیمه بیکاری مقرر به کارگران مشمول قانون بیمه که به طور غیر ارادی بیکار و از سوی ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی شده‌اند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت کند.

بیمه بیکاری به کارگران مشمول قانون کار و تابع قانون تامین اجتماعی دارای کارفرما تعلق می‌گیرد و بر اساس آن کارفرما مکلف است ۳ درصد از مزد کارگر را به صندوق بیمه بیکاری واریز کند. بیمه بیکاری به دارندگان بیمه اختیاری یا خویش فرمایی تعلق نمی‌گیرد.

طبق قانون بیمه بیکاری، کسانی مستحق دریافت بیمه بیکاری هستند که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشند. بیمه شدگانی که به دلیل بروز حوادث قهریه و غیر مترقبه از قبیل سیل، زلزله جنگ، آتش‌سوزی و... بیکار شوند، می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند. همچنین بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تأیید شورای عالی کار، بیکار موقت‌ شناخته شوند، بیمه بیکاری دریافت خواهند کرد. اتباع خارجی، بازنشستگان و از کار افتادگان کلی، صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند.

تا پیش از شیوع کرونا مراحل ثبت درخواست بیمه بیکاری از طریق سامانه بیمه بیکاری وزارت کار صورت می‌گرفت ولی در دوران کرونا، سامانه جامع روابط کار از سوی وزارت کار به منظور ثبت درخواست متقاضیان بیمه بیکاری معرفی شد تا کسانی که از اثرات شیوع کرونا آسیب دیده‌ و بیکار شده بودند، از مقرری بیمه بیکاری بهره مند شوند.

روند ثبت درخواست و دریافت مقرری بیمه بیکاری به این نحو است که متقاضیان بیکار شده جهت بهره‌مندی از مزایای بیمه بیکاری ابتدا باید به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه کنند تا علاوه بر احراز هویت، نام کاربری و گذر واژه برای ورود به سامانه دریافت کنند.

سپس از طریق سامانه جامع روابط کار به نشانی https://prkar.mcls.gov.ir/Login و وارد کردن نام کاربری و گذرواژه‌ای که از دفتر پیشخوان دریافت کرده‌اند به سامانه راه یافته و از گزینه پنجره واحد خدمات درخواست بیمه بیکاری را انتخاب و پس از تکمیل اطلاعات و تایید آن مدارک مورد نیاز را بارگذاری کنند.

متقاضیان دریافت مقرری بیمه بیکاری به منظور سهولت هرچه بیشتر در نحوه ثبت‌نام و پیگیری درخواست می‌توانند فایل PDF وزارت کار را مطالعه و طبق آن اقدام کنند.

بر اساس اعلام اداره کل امور بیمه‌شدگان سازمان تامین اجتماعی هم اکنون شمار مقرری‌ بگیران بیمه بیکاری روند کاهشی را طی می‌کند به نحوی که در سال ۱۳۹۸ تعداد مقرری بگیران بیمه بیکاری ۲۲۶ هزار نفر بود که در سال ۱۳۹۹ به رقم ۲۰۰ هزار نفر و در سال ۱۴۰۰ به حدود ۱۸۶ هزار نفر رسید.

مطابق گزارش مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار، تعداد مقرری بگیران بیمه بیکاری در سال ۱۳۹۹ روند افزایشی داشته و شیوع کرونا و تعطیلی موقت بسیاری از کارگاهها در این زمینه اثرگذار بوده است اما با فروکش کردن کرونا، رونق بسیاری از کسب و کارها و بازگشت افراد به کار، آمار مقرری بگیران بیمه بیکاری کاهش یافت به گونه‌ای که طبق اعلام معاونت روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم اکنون ۱۸۵ هزار نفر در کشور مقرری بیمه بیکاری دریافت می‌کنند که با توجه به بهبود فضای کسب و کار می‌توان گفت تعداد مقرری بگیران نسبت به سالهای قبل کمتر شده است.

شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری

بیمه‌شدگان برای دریافت بیمه بیکاری باید از شرایط لازم برخوردار باشند؛ از جمله شرایط این است که شخص متقاضی قبل از اعلام خود به عنوان بیکار حداقل باید یک سال سابقه پرداخت حق بیمه در آخرین کارگاه را داشته باشد. فرد متقاضی حداکثر باید ظرف ۳۰ روز بیکاری خود را گزارش دهد تا پرونده او به جریان بیفتد و آمادگی خود را برای پذیرش شغل تخصصی و متناسب اعلام کند، مراجعه بعد از ۳۰ روز با ارائه عذر موجه و تشخیص هیات حل اختلاف تا سه ماه امکانپذیر است. نکته مهم این که مدت زمانی که فرد از بیمه بیکاری استفاده می‌کند جزو سوابق بیمه‌ای او محسوب می‌شود.

بر اساس ماده ۷ قانون بیمه بیکاری مدت زمان پرداخت مقرری به بیمه شدگان واجد شرایط به سابقه پرداخت حق بیمه در زمان اشتغال بستگی دارد و حداکثر زمان استفاده از آن برای مجردین ۳۶ ماه و برای متاهلین ۵۰ ماه است.

چنانچه بعد از پرداخت مقرری بیمه بیکاری مشخص شود که بیکاری فرد بیمه شده به اراده شخص او بوده یا اینکه بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را اعلام نکرده و همچنان مقرری دریافت کند باید مبلغ مقرری و وجوه دریافتی را به سازمان تامین اجتماعی برگرداند.

افرادی که به طور موقت و غیر ارادی بیکار شده‌اند، موظفند مراتب بیکاری را اعلام و از طریق سامانه جامع روابط کار درخواست خود را به ثبت برسانند تا شعب سازمان تامین اجتماعی پس از دریافت تاییدیه، تمهیدات لازم جهت پرداخت مقرری بیمه فرد بیکار را به عمل آورند./ایسنا