آیا تورم در اقتصاد جهانی سایه افکنده است ؟

تیتر۲۰- مطابق بررسی‌ها، تورم کشورهایی نظیر آمریکا که در به کارگیری ابزارهای پولی پیشرو بودند، در سال۲۰۲۳ یک مسیر نزولی با شیب بیشتر را طی می‌کنند؛ اما امکان دارد این روند در کشورهای اروپایی یا بریتانیا با چسبندگی بیشتری روبه‌رو شود. عوارض جنگ اوکراین و نوسانات قیمت انرژی، ابهامات کاهش تورم در اروپا را در ۲۰۲۳ افزایش داده است. حال آنکه جدیدترین آمارها نیز نشان می‌دهد که نرخ تورم آمریکا در ماه آوریل به کف دو سال اخیر رسیده و نرخ تورم هسته (تورم بدون گروه‌های غذایی و انرژی) نیز افت کرده است. پیش‌بینی حاکی از آن بود که نرخ تورم در ماه آوریل به سطح ۵درصد برسد؛ اما کاهش تورم آمریکا بیشتر از انتظارها بود و نرخ ۹/ ۴درصدی را در این ماه ثبت کرد. همچنین این احتمال وجود دارد که نرخ تورم کشوری نظیر روسیه که درگیر جنگ است یا ترکیه که نتوانسته است از سیاست‌های مناسب بهره بگیرد، در سال جاری شکل صعودی داشته باشد.

نشانه‌های تورمی در جهان به‌رغم حفظ سطح بالای قیمت‌ها در حال فروکش‌کردن است. به گزارش روزنامه فایننشال تایمز، در بسیاری کشورها که در پی جنگ اوکراین شاهد افزایش سطح قیمت‌ها بودند، نشانه‌هایی از کاهش فشار تورمی به چشم می‌خورد. با این حال همچنان سطح تورم در اقتصادهای بزرگ جهان بالاست؛ چراکه جنگ اوکراین همچنان قیمت انرژی و مواد خوراکی را در سطح بالا نگه می‌دارد. اقتصاددانان انتظار دارند طی سال‌های آتی تورم کاهش یابد و تثبیت شود. با این حال پیش‌بینی می‌شود میان کشورهایی که ظرفیت کاهش تورم را دارند یک واگرایی رخ دهد؛ یعنی درحالی‌که کشورهایی چون آمریکا موفق به کاهش سطح تورم خود می‌شوند، اتحادیه اروپا و بریتانیا در محقق ساختن این مهم ناکام بمانند.

 تورم فروکش می‌کند

روزنامه فایننشال‌تایمز در گزارشی به بررسی روند آتی تورم در اقتصاد جهان پرداخت. بر این اساس، تورم درحالی‌که متاثر از حمله روسیه به اوکراین افزایش شدیدی را در بسیاری از کشورها تجربه کرده بود، نشانه‌هایی از کاهش خود نشان می‌دهد. با این حال این روند در همه کشورهای جهان به یک شکل نیست. بر این اساس آمار تورم اقتصادهای بزرگ جهان همچنان نگران‌کننده است. علت اصلی این تورم فزاینده به این نکته بازمی‌گردد که تداوم جنگ اوکراین همچنان قیمت سوخت و غذا را در سطح بالاترین نگه داشته است. با این حال در برخی کشورها فشارها کاهش یافته و قیمت عمده فروشی انرژی و مواد غذایی کاهش یافته است. از سوی دیگر، اقتصاددانان و سرمایه‌گذاران انتظار دارند که سطح تورم در چند سال آینده تثبیت شود.

بانک‌های مرکزی مشغول کارند

در واکنش به این تورم مقاوم و سرسخت، بانک‌های مرکزی بیکار ننشستند و سیاست‌های انقباضی خود را تداوم بخشیدند. بانک‌های مرکزی با یکسری افزایش نرخ بهره به تورم واکنش نشان داده‌اند و در این مسیر مصمم به نظر می‌رسند، حتی اگر هزینه‌ استقراض بالاتر بتواند فشار بر درآمدهای واقعی را تشدید کند. همین مساله موجب شده است بسیاری در پیش‌بینی‌هایشان تجدیدنظر کنند. این نکته شامل انتظارات اقتصاددانان از آینده نیز می‌شود که همچنان حاکی از آن است به‌رغم تثبیت تورم در برخی کشورها مانند آلمان در سطحی بالا، پیش‌بینی‌ها از تورم در سال2023 برای بسیاری از کشورها در حال بازنگری هستند. انتظارات سرمایه‌گذاران از سطحی که تورم در پنج سال آینده قرار خواهد گرفت، افزایش یافته است که منعکس کننده انقباض تهاجمی‌تر بانک‌های مرکزی در آینده و تضعیف چشم‌انداز رشد اقتصادی است.

 انرژی؛ کمیت لنگ اروپا

در برخی مناطق، به‌ویژه در اروپا، بسته‌های مالی دولت‌ها برای جبران افزایش قیمت انرژی در سطح تورم تاثیرگذار است. افزایش قیمت انرژی عامل اصلی تورم در بسیاری از کشورها حتی پیش از حمله روسیه به اوکراین بود. داده‌ها نشان می‌دهد که چگونه فشار بر پشت جبهه جنگ که اروپا را مجبور به جست‌وجوی منابع گازی جایگزین کرده، تشدید شده است. با این حال، در پی کاهش تقاضای جهانی گاز و پرشدن تقریبا کامل تاسیسات ذخیره‌سازی گاز اروپا موجب شده تا قیمت این حامل انرژی در بازارهای جهانی و قیمت‌های عمده کاهش یابد. نکته اینجاست که قیمت عمده‌فروشی تاثیر آنی بر قیمت مصرف‌کننده ندارد و به همین خاطر هزینه‌های خانگی و تجاری این حامل انرژی در اروپا همچنان بالاست. اروپا به‌دلیل وابستگی بیشتر به گاز روسیه شاهد شدیدتربن بحران انرژی در چند سال اخیر بوده است.

فشار تورم بر گرده ندارها

سطح تورم بالا، علاوه بر انرژی به بسیاری از اقلام دیگر نیز سرایت کرده و طور ویژه، افزایش قیمت مواد غذایی بر فقیرترین مصرف‌کنندگان ضربه زده است. افزایش قیمت‌ها، مخارج واقعی خانوارها را برای کالاها و خدمات محدود می‌کند. برای افراد کم‌درآمدتر، این مساله می‌تواند منجر به این شود که مردم برای تامین هزینه‌های اولیه مانند غذا و سرپناه دچار مشکل شوند. داده‌های روزانه درباره کالاهای اساسی، مانند قیمت عمده‌فروشی مواد صبحانه، حاکی از فشارهایی است که مصرف کنندگان با آن مواجهند. درحالی‌که آنها در ماه های اخیر کاهش یافته‌اند، اما همچنان در سطوح بالایی باقی مانده‌اند. در کشورهای در حال توسعه، هزینه عمده‌فروشی این مواد تاثیر بیشتری بر قیمت نهایی مواد غذایی دارد. غذا نیز سهم بیشتری از مخارج خانوار را به خود اختصاص می‌دهد. نکته قابل توجه دیگر قیمت دارایی‌ها به ویژه مسکن است. در بسیاری از کشورها، به‌دلیل سیاست‌های پولی انبساطی، تقاضای افراد برای فضای بیشتر افزایش یافت؛ اما با این حال و در این زمان، نرخ بالاتر وام مسکن منجر به کاهش قابل توجه رشد قیمت مسکن در بسیاری از کشورها شده است.

 واگرایی در سطح تورم

با گذشت زمان، به نظر می‌رسد کشورهای پیشرفته دچار نوعی واگرایی تورمی‌ می‌شوند. درحالی‌که برخی کشورهای مانند آمریکا در دستیابی به اهداف تورمی خود سربلند خواهند شد، برخی دیگر مانند بریتانا به دلایل مختلف مانند ضعف سطح رشد اقتصادی، در این مسیر موفق نمی‌شوند و به سطوح بالاتر تورمی رضایت می‌دهند. دلایل این واگرایی به مسائل بنیادین اقتصاد مانند تنگناهای سمت عرضه اقتصاد مانند کمبود انرژی یا فشار دستمزد در بازار کار بازمی‌گردد. به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک شاهد تقسیم‌بندی اقتصادهای پیشرفته جهان به دو گروه دارای تورم بالا و پایین باشیم./دنیای اقتصاد