تیتر20 - زمانی صندوقهای داخل سازمانی برای توزیع پول بدون بهره بین کارکنان بسیار رایج بود؛ به این شکل که هر یک از افراد عضو صندوق، میزانی از حقوق ماهیانه خود را داخل آن میگذاشت تا در نوبت، مبلغی درشتتر را دریافت کند.
حالا مدتی است که ورق برگشته و بانکها هم طرحهای تسهیلات ارزان قیمت یا با کارمزد صفر را مختص کارکنان مشتریان حقوقی، طراحی کرده اند.
پرداخت این تسهیلات که ماهیت قرض الحسنه دارند، در گذشته از سوی بانکها مورد استقبال قرار نمیگرفتند. در نتیجه شرکتها از محل رسوب پول خود کارکنانشان را به بانکها معرفی میکردند تا با سودهای بالا به آنها تسهیلات بدهند.
در مواردی برای دریافت این تسهیلات که نرخ آنها روی کاغذ ۱۸ درصد تنظیم شده بود، باید ۲ ضامن معتبر (شاغل) با فیش حقوقی و چک یا سفته به بانک ارائه میشد.
در سالهای اخیر طرحهای قرض الحسنه تکامل پیدا کردند تا فرصتهای بیشتری برای کارکنان شرکتها و حتی اشخاص حقیقی برای بهره مندی از تسهیلات فراهم شود. اما دلیل گرم شدن بازارها اینگونه تسهیلات چیست؟ در سالهای اخیر بانک مرکزی در ارتباط با ترازنامه بانکها سیاستهای انقباضی را در پیش گرفته است.
استقبال بانک سینا از تسهیلات صفر درصد
با این سخت گیری، بانکها به جای اضافه برداشت از بانک مرکزی که به افزایش پایه پولی و تورم مینجامد، از منابع داخلی خود برای تسهیلات دهی استفاده کنند. به همین دلیل، بانکها به سراغ تسهیلات قرض الحسنه با ضمانت گردش حساب رفتند. یکی از بانکهایی که بر همین اساس، طرحهای متنوع تسهیلاتی بر بستر قرض الحسنه ارائه میکند، بانک سینا است.
این بانک در طرحی به نام «آفتاب» به اشخاص حقوفی برای حمایت از کارکنان شرکت ها، تسهیلات با نرخ کارمزد صفر درصد پرداخت میکند. البته مشتریان حقیقی این بانک هم میتوانند از مزایای آفتاب استفاده کنند. جهت بهره مندی از این طرح، باید یک حساب با حداقل موجودی ۵۰ هزار تومان باز کنید اما برای دریافت تسهیلات تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان، باید به میزان لازم، سپرده داشته باشید.
با توجه به اینکه به سپردههای قرض الحسنه سودی تعلق نمیگیرد، بانکها مایل هستند که به حسابهای بلندمدتتر که میانگین بالاتری دارند، بیشترین میزان تسهیلات را پرداخت کنند؛ مشروط به اینکه مدت بازپرداخت کوتاه مدتتر باشد. برای مثال اگر شرکتی بخواهد از مزایای طرح آفتاب تا ۳۰۰ میلیون تومان برای توزیع در میان کارکنانش استفاده کند، میتواند این کار را در ۱۵ حالت انجام دهد.
از آنجا که بانک سینا سپردهگذاری ۱ ماهه، ۳ ماهه، ۶ ماهه، ۹ ماهه و ۱۲ ماهه را برای طرح در نظر گرفته است، در بازپرداخت ۱ ماهه در ۲ حالت، در بازپرداخت ۳ ماهه در ۳ حالت، در بازپردخت ۶ ماهه در ۴ حالت، در بازپرداخت ۹ ماهه در ۳ حالت و در بازپرداخت ۱۲ ماهه در ۳ حالت، تسهیلات با کارمزد صفر دریافت میکنید.
بیشترین میزان پوشش تسهیلات نسبت به سپرده، در قالب سپردهگذاری ۶ ماهه با بازپرداخت ۶ ماهه در نظر گرفته شده است که میتوانید ۱۴۷ درصد سپرده خود را در قالب تسهیلات دریافت کنید. هر چه بازپردخت خود را کوتاهتر تنظیم کنید، میتوانید مبلغ کمتری را به عنوان سپرده، در بانک قرار دهید.
برای نمونه در حالت سپردهگذاری ۶ ماهه با بازپرداخت ۶ ماهه، میتوانید با ۲۰۳ میلیون و۸۰۴ هزار تومان سپرده گذاری، ۳۰۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت کنید. اما چنانچه بخواهید ۶ ماه سپردهگذاری کنید و ۳۶ ماهه تسهیلات را برگردانید، باید ۹۲۳ میلیون تومان سپرده (گردش حساب) ایجاد کنید، تا بتوانید ۳۲.۵ درصد آن را در قالب تسهیلات دریافت کنید. در حالت اول قسط شما به ۵۰۰ هزار تومان در ماه و در حالت دوم به ۸ میلیون و ۳۳۳ هزار تومان میرسد.
مزیت آفتاب نسبت به سایر طرحها
علاوه بر بانک سینا، چند بانک دیگر هم اقدام به پرداخت تسهیلات قرض الحسنه با سود صفر درصد میکنند اما آفتاب جز اولین طرحهایی است که سود صفر درصد را به طور کامل در خود توزیع کرده است؛ ضمن اینکه مدت بازپرداخت آن متنوعتر از سایر طرحهای تسهیلاتی است. برای نمونه یکی از بانکهای دولتی با کارمزد ۰ تا ۴ درصد تسهیلات پرداخت میکند.
در نتیجه، چنانچه بازپرداخت شما طولانیتر و طول مدت ایجاد گردش حسابتان کمتر باشد، باید با کارمزد ۴ درصد، تسهیلات خود را بازگردانید. در چنین شرایطی از بابت یک وام ۳۰۰ میلیون تومانی، ۱۲ میلیون تومان کارمزد پرداخت میکنید؛ که رقم کمی نیست.
مزیت آفتاب در این است که میتوانید بدون پرداخت کارمزد، کمترین مدت زمانی ممکن را برای بازپرداخت انتخاب کنید؛ در حالی که این بانک دولتی کمترین مدت بازپرداخت را ۱۲ ماهه در نظر گرفته است. در این شرایط، آفتاب برای اشخاصی مناسبتر است که میخواهند سریعتر به تسهیلات دست یابند و حاضر نیستند که به بانک کارمزد بپردازند.
توسعه کارمزد صفر در کشور
پرداخت وام با کارمزد صفر از دی ماه امسال به طور رسمی در شبکه بانکی کشور اجرایی شد اما معدودی از بانکها آن را به اجرا گذاشته اند. یک بانک قرض الحسنه هم در حال حاضر برای مبالغ جزئی ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان کارمزد صفر را برقرار کرده است.
بانک مرکزی اعلام کرده است که از سال ۱۴۰۳ کارمزد وامها از ۴ درصد کمتر و کمتر میشود اما در حال حاضر تنها طرح دارای ویژگیهای متنوع، آفتاب است.
در کل، اینکه بانک مرکزی بتواند تا سال آینده بانکها را برای کاهش کارمزد تسهیلات به پایینتر از ۴ درصد مجاب کند هم با توجه به مشکلات ساختاری بانکها زمان بر است اما نظام بانکی برای گسترش دامنه انتخاب مشتریان، باید بازار توزیع تسهیلات را با کارمزدهای رقابتی تنظیم کند.