چرا نرخ دلار در بازار جهانی افزایش یافت؟

تیتر۲۰- در سالی که گذشت ارزش آمریکا در بازار جهانی افزایش یافت و تحلیلگران معتقدند یکی از دلایل افزایش هزینه کالا و خدمات در بازار جهانی قیمت دلار است.

دلار زمانی قوی تلقی می‌شود که ارزش آن در برابر سایر ارزها افزایش یابد. تقویت دلار آمریکا به این معنی است که می‌تواند ارز خارجی بیشتری نسبت به قبل خریداری کند. به عنوان مثال، یک دلار قوی به نفع آمریکایی‌هایی است که به خارج از کشور سفر می‌کنند، زیرا یک دلار بیشتر خرید می‌کند. با این حال، این امر به ضرر گردشگران خارجی است که از ایالات متحده بازدید می‌کنند زیرا ارز آنها کمتر خرید می‌کند.

اگر به دنبال راهی برای سنجش قدرت دلار هستید، یکی از بهترین راه‌ها تماشای صندوق صعودی شاخص دلار آمریکا (UUP) Invesco DB است. این صندوق مبادله‌ای شاخصی را دنبال می‌کند که نشان دهنده ارزش یک دلار در مقایسه با نرخ مبادله آن در مقابل سبدی از ارزهای مهم خارجی از جمله یورو، ین ژاپن، پوند انگلیس، دلار کانادا، کرون سوئد و فرانک سوئیس است.

آمریکایی‌هایی که از دلار آمریکا استفاده می‌کنند، می‌توانند ببینند که این دلارها به خارج از کشور می‌رود و قدرت خرید بیشتری برای آنها در خارج از کشور فراهم می‌کند. از آنجایی که قیمت‌های محلی در کشورهای خارجی به طور قابل توجهی تحت تأثیر تغییرات در اقتصاد ایالات متحده نیست، یک دلار قوی می‌تواند کالاهای بیشتری را در صورت تبدیل به پول محلی خریداری کند.

کالاهای آمریکایی که در خارج از کشور تولید می‌شوند و به آمریکا وارد می‌شوند، در صورت کاهش ارزش پول تولید کننده نسبت به دلار، ارزان‌تر خواهند بود. خودروهای لوکس اروپایی مانند آئودی، مرسدس بنز، بی‌ام‌و، پورشه و فراری همگی قیمت دلاری دارند و ارزش دلار برای آنان با اهمیت است.

به عنوان مثال، اگر یک خودروی لوکس اروپایی ۷۰ هزار یورو با نرخ مبادله‌ای ۱.۳۵ دلار برای هر یورو قیمت داشته باشد، قیمت آن ۹۴۵۰۰ دلار خواهد بود. اگر نرخ ارز به ۱.۱۲ دلار در هر یورو کاهش یابد، همان خودرویی که به همان مقدار یورو فروخته می‌شد، ۷۸۴۰۰ دلار قیمت داشت. این قضیه برای کشورهای دیگر از جمله ایران و چین بر عکس بوده و با تقویت دلار در بازار جهانی قیمت کالا در کشورهایی از جمله ایران، چین، کشورهای اروپایی و آسیایی افزایش خواهد یافت و از این رو قدرت گرفتن دلار برای کشورهای دیگر از لحاظ اقتصادی به صرفه نیست.

اگر دلار به روند تقویتی خود ادامه دهد، احتمالاً قیمت‌های واردات به آمریکا همچنان کاهش خواهد یافت. در تئوری، این امر تا زمانی که سایر عوامل اقتصادی ثابت باقی بمانند، درآمد قابل تصرف بیشتری را برای مصرف کنندگان آمریکایی باقی می‌گذارد. با فرض همان عوامل اقتصادی ثابت، شرکت‌های آمریکایی که مواد خام را از خارج وارد می‌کنند، هزینه کل تولید کمتری خواهند داشت و از حاشیه سود بیشتری برخوردار خواهند شد.

شرکت‌های خارجی که تجارت زیادی را در ایالات متحده انجام می‌دهند و سرمایه گذاران آنها از تقویت دلار سود می‌برند. شرکت‌های چندملیتی با فروش‌های بزرگ در ایالات متحده که درآمدشان به دلار است، شاهد سودهای دلاری به سود صورت‌های درآمد و ترازنامه خود خواهند بود.

یک دلار قوی موقعیت دلار را به عنوان یک ارز ذخیره جهانی تقویت می‌کند. در حالی که برخی کشورها از جمله روسیه، ایران و چین وضعیت دلار آمریکا را به عنوان ارز ذخیره جهانی بالفعل زیر سوال برده‌اند، دلار قوی به حفظ تقاضای آن به عنوان ذخیره کمک می‌کند.

بازدیدکنندگان خارج از کشور قیمت کالاها و خدمات در آمریکا را با دلار قوی‌تر گران‌تر خواهند یافت. مسافران تجاری و خارجی‌هایی که در ایالات متحده زندگی می‌کنند اما حساب‌های بانکی خارجی دارند، یا درآمدشان به ارز اصلی خود پرداخت می‌شود، شاهد افزایش هزینه‌های زندگی خود خواهند بود و از این رو هزینه‌های زندگی در آلمان و اروپا نسبت به قبل افزایش یافته است و هر چقدر دلار نسبت به یورو و سایر ارزها تقویت شود وضعیت زندگی در اروپا نیز سخت‌تر خواهد شد و از این جهت اگر آمریکا روزی بخواهد اروپا را در مضیقه قرار دهد می‌تواند با افزایش مصنوعی قیمت دلار با ترفندهای مختلف عرصه را بر زندگی میلیون‌ها اروپایی سخت‌تر کند و یکی از عوامل همراهی اروپا با آمریکا در سیاست‌های بین المللی وضعیت شکننده اقتصادی در اروپا و افزایش مهاجران و نیاز به کار است.

همانطور که واردات در داخل ارزان‌تر می‌شود، کالاهای تولید داخل نیز در خارج از کشور نسبتاً گران می‌شوند. یک خودروی ساخت آمریکا که ۳۰۰۰۰ دلار قیمت دارد در اروپا ۲۲۲۲۲ یورو قیمت دارد و نرخ مبادله آن ۱.۳۵ دلار در هر یورو است. با این حال، زمانی که دلار به ۱.۱۲ دلار در هر یورو تقویت شود، به ۲۶۷۸۶ یورو افزایش می‌یابد. برخی استدلال کرده‌اند که صادرات گران می‌تواند به قیمت مشاغل آمریکایی تمام شود.

شرکت‌های مستقر در ایالات متحده که بخش بزرگی از تجارت خود را در سراسر جهان انجام می‌دهند، به دلیل کاهش ارزش درآمدی که از فروش خارجی به دست می‌آورند، در صورت‌های درآمدشان کاهش می‌یابد. سرمایه گذاران در چنین شرکت‌هایی نیز احتمالاً تأثیر منفی خواهند دید.

McDonald's Corp. (MCD) و Philip Morris International Inc. (PM) نمونه‌های شناخته شده‌ای از شرکت‌های آمریکایی هستند که درصد زیادی از فروش آنها در خارج از کشور انجام می‌شود. در حالی که برخی از این شرکت‌ها از ابزارهای مشتقه برای پوشش ریسک ارزی خود استفاده می‌کنند، اما باز هم از افزایش قدرت دلار زیان خواهند دید.

دولت‌های خارجی که به ذخایر دلاری نیاز دارند، در نهایت برای به دست آوردن آن دلارها، هزینه نسبتاً بیشتری پرداخت خواهند کرد. این امر به ویژه در اقتصادهای بازارهای نوظهور مانند هند، برزیل، ایران، روسیه و چین اهمیت دارد زیرا سود کسب و کارهای صادراتی در آن اقتصادها را کاهش می‌دهد.

تئوری اقتصادی پیش‌بینی می‌کند که نوسانات ارز در نهایت به یک میانگین باز خواهد گشت، زیرا کالاهای خارجی ارزان قیمت باید تقاضای خود را افزایش دهند و قیمت‌هایشان را افزایش دهند. در عین حال، صادرات گران داخلی باید در قیمت کاهش یابد زیرا تقاضا برای آن اقلام در سراسر جهان کاهش می‌یابد تا زمانی که سطح مبادله تعادلی پیدا شود.

همچنین مهم است که به یاد داشته باشید که تقویت دلار ممکن است همیشه قدرت خرید کاربران دلار آمریکا را افزایش ندهد. در دوره‌های افزایش نرخ تورم، قدرت خرید کاهش می‌یابد. بنابراین اگر تورم ایالات متحده افزایش یابد و قدرت دلار با افزایش مشابهی مطابقت داشته باشد، این دو ممکن است یکدیگر را خنثی کنند.

اگر همه کشورهایی که دلار در برابر آن افزایش می‌یابد، همراه با ایالات متحده افزایش تورم را تجربه می‌کنند، قدرت خرید دلار نیز باید افزایش یابد. این امر برای مقابله با اثرات تورم فزاینده عمل می‌کند، همانطور که در طول افزایش سریع تورم جهانی از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ و تا سال ۲۰۲۳ نشان داده شد، در حالی که دلار همچنان در حال افزایش است.

آمریکا چگونه دلار خود را تقویت می‌کند؟

یکی از مهمترین ابزارهای فدرال رزرو آمریکا برای تقویت دلار نرخ بهره است، متأسفانه در ایران به دلیل نرخ بهره بالای ۱۵ درصد در سال‌های متوالی این ابزار از دولت ایران گرفته شده و به همین دلیل انتشار اوراق ۳۰ درصدی نیز در ماه‌های اخیر بی فایده بود.

دلار با افزایش نرخ بهره تقویت می‌شود و سرمایه گذاران بین المللی آن را به عنوان پناهگاهی امن برای حفظ و افزایش ارزش در دوران پرتلاطم اقتصادی می‌دانند. به طور کلی، قدرت و ارزش یک ارز به تقاضای آن ارز بستگی دارد. دلار زمانی تقویت می‌شود که تقاضا برای آن تقویت شود.

دلار قوی به مصرف کنندگان آمریکایی این امکان را می‌دهد که کالاها و خدمات را از خارج از کشور با قیمتی کمتر از زمانی که دلار ضعیف‌تر بود خریداری کنند. همچنین با جلوگیری از کاهش بیش از حد قدرت خرید به جبران تورم فزاینده کمک می‌کند.

کسب و کارهایی که صادرات می‌کنند و بیشتر تجارت خود را در خارج از کشور انجام می‌دهند، با دلار قوی مواجه می‌شوند زیرا تمایل به کاهش درآمد از مناطقی دارند که دلار در برابر آن قوی است. اما به طور کلی، داشتن دلار قوی برای اقتصاد ایالات متحده خوب و برای کشورهای دیگر زیان ساز است./مهر