عامل اصلی تقلیل سود و درآمد ریالی و دلاری صنعت پتروشیمی

تیتر۲۰- عامل اصلی تقلیل سود و درآمد ریالی و دلاری صنعت پتروشیمی را می‌‌‌توان در وهله اول، سیاستگذار دانست. سال ۱۴۰۲ سال پرچالشی  برای پتروشیمی‌‌‌ها بود؛ چرا که دولت با اهرم نرخ خوراک همواره صنعت محصولات شیمیایی را تحت فشار قرار داده است. موضوع افزایش نرخ خوراک به ۱۵سنت و دریافت عوارض صادراتی از محصولات خام و نیمه‌خام بخشی از بخشنامه‌‌‌های یک‌‌‌شبه‌‌‌ای بود که امسال شرکت‌های پتروشیمی را تحت‌الشعاع قرار داد. از طرف دیگر قطعی گاز زمستان پتروشیمی‌‌‌ها نیز در کنار رشد بهای تمام‌شده عامل افت مقادیر تولید و به تبع آن کاهش سودآوری در کنار سیاست‌‌‌های یک‌‌‌شبه بوده است.

افول تولید پتروشیمی‌‌‌ها

شرکت‌های محصولات شیمیایی متنوع که شامل ۲۱شرکت فعال هستند، در بازه سالانه به‌طور متوسط ۷درصد تولیدات خود را افزایش داده‌‌‌اند. روند تولیدات این صنعت همواره نوسانی بوده است، به‌طوری که در برخی سال‌ها همچون ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰ با کاهش بالای مقدار تولید همراه بوده‌‌‌اند و در برخی سال‌ها همچون ۱۳۹۷ بیش از ۱۰۰درصد تولیدات خود را رشد داده‌‌‌اند. در سال ۱۴۰۱ مجموع مقدار تولید محصولات شیمیایی ۱۱میلیون و ۲۴۳هزار تن به ثبت رسیده که نسبت به ۱۴۰۰ رشد ۳درصدی داشته است. با توجه به میانگین سالانه تولیدات عملکرد این صنعت در سال گذشته قابل قبول نبوده؛ چرا که ۴درصد از میانگین سالانه کمتر تولید کرده است.

نگاهی به عملکرد سال‌جاری محصولات شیمیایی نشان می‌دهد که طی ۱۱ماهه امسال، مجموع تولیدات این صنعت ۱۰میلیون و ۹۵۳هزار تن به ثبت رسیده که در قیاس با مدت مشابه سال قبل افت ۸درصدی را تجربه کرده است. عامل اصلی کاهش تولیدات، افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌‌‌ها به ۱۵سنت بوده است. با وجود اینکه اغلب شرکت‌های این صنعت با افت تولید در سال‌جاری همراه بوده‌‌‌اند، شرکت «شملی» در سال‌جاری با ثبت تولید ۳هزار و ۴۹۱تن توانسته است مقدار تولید خود را نسبت به سال گذشته ۶۰درصد افزایش دهد و با این عدد رکورد مقدار تولید را در این صنعت از آن خود کند.

همگرایی کاهش مقادیر تولید و فروش

با توجه به اینکه بسیاری از شرکت‌های محصولات شیمیایی توانایی ذخیره‌‌‌سازی محصولات خود را دارند، ارزیابی مقادیر فروش در کنار مقادیر تولید می‌‌‌تواند دید کامل‌‌‌تری نسبت به وضعیت این صنعت ارائه دهد. بر این اساس در بازه سالانه متوسط رشد مقادیر فروش شیمیایی‌‌‌ها، ۲درصد بوده است. مقدار فروش این صنعت نیز همچون مقادیر تولید با افت و خیز فراوان همراه بوده است. در سال ۱۴۰۱، ۹میلیون و ۵۲۴هزار تن از انواع محصولات شیمیایی به فروش رسیده که در قیاس با سال گذشته خود ۲درصد افزایش را تجربه کرده است. در سال‌جاری مجموع مقدار فروش شیمیایی‌‌‌ها ۸میلیون و ۲۹۴هزار تن به ثبت رسیده که این میزان در مقایسه با ۱۱ماه نخست سال قبل ۵درصد افت داشته است. از میان شرکت‌های تولیدکننده محصولات شیمیایی، «شتوکا» با ثبت فروش ۲هزار و ۲۶۳تن انواع محصولات در سال‌جاری و رشد ۳۰درصدی نسبت به مدت مشابه توانسته است رتبه اول را از آن خود کند. عامل اصلی در کاهش مقادیر تولید و فروش محصولات شیمیایی را می‌‌‌توان قطعی گاز قلمداد کرد؛ چیزی که ریسک اساسی این صنعت در سال‌های آتی نیز محسوب می‌شود و همواره در فصول سرد سال پتروشیمی‌‌‌ها را با چالش همراه می‌کند.

نگون‌‌‌بختی پتروشیمی‌‌‌ها در ۱۴۰۱

در 

بازه سالانه متوسط رشد درآمد فروش محصولات شیمیایی ۳۷درصد بوده است. درآمد این صنعت در دهه اخیر طی سال ۱۳۹۹ با ثبت رشد ۸۱درصدی به اوج خود رسید. با این حال از این سال به بعد شتاب رشد فروش شیمیایی‌‌‌ها کاهش یافت. بر این اساس در سال ۱۴۰۱ مجموع درآمد فروش این صنعت ۲۰۷هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده که در قیاس با سال گذشته تنها ۲۶درصد افزایش یافته است. در ۱۱ماه سال‌جاری مجموع فروش این صنعت نسبت به مدت مشابه سال قبل تنها ۱۰درصد افزایش را تجربه کرده است. با توجه به متوسط رشد سالانه ۳۷درصدی این صنعت می‌‌‌توان گفت محصولات شیمیایی در سال ۱۴۰۲ عملکرد ضعیفی را از خود به ثبت رساندند.

بخشنامه‌‌‌های یک‌‌‌شبه همچون جهش نرخ خوراک به ۱۵سنت و عوارض صادراتی از عواملی بودند که باعث شدند شرکت‌های پتروشیمی سال خوبی را سپری نکنند. از میان ۲۱شرکت فعال محصولات شیمیایی «شتوکا» همان‌طور که در بحث مقدار فروش سردمدار بوده، با رشد درآمدی ۱۱۳درصدی در سال‌جاری بالاترین میزان جهش درآمدی را نسبت به دیگر هم‌‌‌گروهی‌‌‌های خود را به ثبت رسانده است.

شگفتی «شتوکا» در جهش نرخ فروش

با توجه به تنوع بالای محصولات صنایع شیمیایی، به جهت ارزیابی وضعیت نرخ فروش این صنعت، محصول اصلی آن که بیشترین سهم از درآمد آن را تشکیل می‌دهد در نظر گرفته شده است. بر این اساس در ۱۱ماه نخست امسال متوسط رشد نرخ محصول اصلی این صنعت در قیاس با مدت مشابه سال قبل، ۲۴درصد بوده است. در میان شرکت‌های شیمیایی «شتوکا» رتبه اول را به لحاظ بالاترین رشد نرخ فروش کسب کرده است. بر این اساس شرکت یادشده موفق شده است محصول اصلی خود یعنی انواع رنگ‌‌‌های صنعتی را با افزایش ۵۹درصدی نسبت به سال گذشته به فروش برساند. در بازه نقطه به نقطه طی بهمن‌ماه امسال میانگین افزایش نرخ فروش محصولات شیمیایی نسبت به بهمن ۱۴۰۱، ۳۱درصد بوده است. در این ماه نیز شرکت «شتوکا» با جهش ۷۰درصدی رنگ‌‌‌های صنعتی خود را به فروش رسانده و توانسته است رتبه اول را در بازه نقطه به نقطه نیز از آن خود کند.

مقایسه نرخ فروش یازدهمین ماه از سال‌جاری نسبت به متوسط ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که به‌طور میانگین محصول اصلی این صنعت ۴درصد رشد را تجربه کرده است. در این مقیاس «شمواد» که محصول کلیدی خود یعنی دی‌ام‌تی مذاب را ۱۶درصد نسبت به میانگین ۱۴۰۲ بالاتر به فروش رسانده، رتبه برتر را از آن خود کرده است. لازم به ذکر است که «شتوکا» در این مقیاس محصول اصلی خود را ۱۴درصد بالاتر به فروش رسانده و با این حساب بازهم جزو برترین شرکت‌های شیمیایی بوده است.

افت ۵درصدی حاشیه سود پاییز

سه متغیر اصلی سودآوری صنعت محصولات شیمیایی در بازه سالانه به‌طور متوسط ۳۵درصد به ثبت رسیده است. روند متغیرهای سودآوری این صنعت همواره کاهشی بوده، به‌‌‌طوری که میانگین سه‌حاشیه سود شیمیایی‌‌‌ها در سال ۱۴۰۱ به ۲۱درصد تقلیل یافته است. اصلی‌‌‌ترین عاملی که موجب شده تا شرکت‌های پتروشیمی طی سال‌های اخیر نتوانند همچون گذشته سودآوری را به ثبت برسانند، به قطعی گاز این صنعت در کنار مشکلات مربوط به استهلاک و هزینه تعمیرات بالای آنها بازمی‌گردد. تقلیل متغیرهای سودآوری در بازه فصلی نیز تکرار شده است. بر این اساس میانگین سه‌حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص این صنعت طی ۱۳فصل اخیر ۲۸درصد بوده که این عدد در پاییز امسال به ۲۳درصد کاهش یافته است. از میان شرکت‌های تولیدکننده محصولات شیمیایی، «شکلر» چه در بازه سالانه و چه در بازه فصلی عملکرد بسیار خوبی داشته است. بر این اساس متوسط سه حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص این شرکت طی سال ۱۴۰۱، ۵۸درصد و در فصل پاییز امسال ۵۶درصد به ثبت رسیده است.

تقلیل سود و درآمد دلاری محصولات شیمیایی

مجموع درآمد دلاری شرکت‌های پتروشیمی در سال‌جاری وضعیت مطلوبی نداشته است. بر این اساس مجموع فروش شیمیایی‌‌‌ها طی ۱۱ماه نخست امسال ۵۵۳هزار و ۸۸۳میلیارد تومان به ثبت رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افت بیش از ۲۳درصدی را تجربه کرده است. بالاترین افت درآمد فروش دلاری در ۱۱ماه امسال مربوط به شرکت «شپترو» بوده که با ثبت یک‌هزار و ۸۱۶میلیارد تومان افت ۵۰درصدی را در سال‌جاری ثبت کرده است.

در بازه سالانه و فصلی سودآوری دلاری شرکت‌های شیمیایی با افت زیادی همراه بوده است. بر این اساس میانگین کاهش سود ناخالص، عملیاتی و خالص دلاری این صنعت طی سال ۱۴۰۱ با کاهش ۹درصدی همراه شده است. در بازه فصلی نیز این کاهش تداوم داشته و طی پاییز امسال میانگین سود دلاری شیمیایی‌‌‌ها با کاهش ۱۷درصدی همراه شده‌‌‌ است. به لحاظ سود دلاری سالانه، شرکت «شپترو» با ثبت رشد ۳۵۰درصدی متوسط سود خود نسبت به سال ۱۴۰۰، بالاترین میزان رشد سود را داشته است./دنیای اقتصاد