چالش‌های حلقه‌های زنجیره تولید و تأمین تا عرضه برنج ایرانی

تیتر۲۰- مسیح کشاورز، دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین کنندگان برنج ایران در پیامی ضمن تبریک انتخاب مسعود پزشکیان به عنوان رییس جمهوری ایران از مشکلات و چالش‌های صنعت برنج گفت و مشکلات صنعت برنج کشور را نتیجه سوءمدیریت عمدی یا سهوی برخی مدیران دولت دانست و تاکید کرد متاسفانه با وجود تاکیدات مقامات ارشد دولت سیزدهم، اما در لایه‌های پایینی مدیریت شاهد اتخاذ تصمیماتی هستیم که به صنعت برنج کشور آسیب زده است.

وی افزود: امروز صنعت برنج کشور با هفت معضل جدی روبه‌رو است که اگر به سرعت رفع نشوند و در دولت جدید هم در اولویت قرار نگیرند، باید منتظر بحران جدی در بازار برنج باشیم که منجر به خالی شدن سفره مردم، گرانی، رکود و حتی نابودی برنج ایرانی می‌شود.

در پیام تبریک مسیح کشاورز دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین کنندگان برنج چنین آمده است: 

جناب آقای دکتر مسعود پزشکیان

رئیس جمهور منتخب مردم ایران

انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران به نمایندگی از اعضای خود و فعالان صنعت برنج کشور انتخاب حضرتعالی به عنوان رئیس جمهوری اسلامی ایران را تبریک گفته و امیدواریم در میدان جهاد خدمت همچون همیشه موفق و سربلند باشید.

امروز زمان عمل به عهدی است که در دیدار با فعالان اقتصادی مطرح فرمودید مبنی بر نقش‌آفرینی و تصدی‌گری بخش خصوصی در حوزه اقتصاد که با استقبال بخش خصوصی کشور روبه‌رو شد.

انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران به نمایندگی از اعضای خود به عنوان گروهی از سربازان میدان اقتصاد کشور درتأمین دومین کالای استراتژیک به رئیس جمهور و کابینه دولت چهاردهم متعهد می‌شود، در تأمین دومین محصول کشاورزی پرمصرف کشور و ایجاد امنیت در بازار این محصول تمام توان خود را به کار گیرد.

انجمن تولیدکنندگان و تأمین کنندگان برنج ایران تنها تشکل ملی و فراگیر صنعت برنج کشور است که با سهم ۵۰درصدی تمامی حلقه‌های زنجیره تولید و تأمین تا عرضه برنج ایرانی و وارداتی را در اختیار دارد و همچنین در حوزه صادرات نیز فعالیت می‌کند.

با در نظر گرفتن تجربه ادوار گذشته در تغییر و تحول دولت‌ها که عمدتاً نابسامانی بازار برنج را تجربه کرده‌ایم، انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج به عنوان رکن ملی و فراگیر صنعت برنج، ضمن بر شمردن، پیشنهادات صریح خود برای خروج این صنعت از چالش‌های تکراری تقدیم می‌کند.

باتوجه به کسری نیاز کشور به واردات یک تا یک میلیون و ۲۰۰ هزارتن برنج در سال از ابتدای سال تا کنون حدود۲۵۰ هزار تن برنج وارد کشور شده است، در حالی که نیاز کشور در این مقطع زمانی ۶۰۰ هزارتن می‌باشد.

با توجه به آغاز دوره چهار ماهه ممنوعیت فصلی واردات در خوشبینانه‌ترین حالت ۱۰۰ هزار تن دیگر برنج وارد کشور می‌شود.

این روند بازار کشور را با کسری جدی این محصول روبه‌رو کرده است که از یک سو موجب خالی شدن سفره دهک‌های کم برخوردار که توان خرید برنج ایرانی را ندارند می‌شود و از سوی دیگر موجب افزایش جهشی قیمت برنج ایرانی تا ۲۰۰ هزار تومان شده و نتیجه آن رکود بازار این محصول مانند آنچه در سال ۱۴۰۱ تجربه کرده‌ایم خواهد بود.

رکود بازار برنج ایرانی در سال ۱۴۰۱، کشاورزان و تولیدکنندگان را با مشکل انباشت و تهدید از بین رفتن بخشی از محصول‌ برنجشان روبه رو کرده بود که با ورود بخش خصوصی از جمله شرکت‌های عضو انجمن و عرضه بی‌واسطه برنج ایرانی از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای ، قیمت این محصول تعدیل و بازار با رونق نسبی روبه‌رو شد.

یکی دیگر از مشکلات جدی پیش روی تأمین کسری برنج کشور از محل واردات، عدم تخصیص ارز به محموله‌های برنج وارداتی است که موجب طولانی شدن زمان پرداخت مطالبات ارزی طرف‌های تجاری و آسیب دیدن اعتبار بین‌المللی شرکت‌های ایرانی است.

از طرفی به دلیل بخشنامه کارشناسی نشده بانک مرکزی، تسویه ارزهای پرداختی به محموله‌های وارده غیرعملی که در صورت عدم اصلاح تمام واردات کشور قفل می‌شود.

در حالی که قریب به ۱۸۰ شرکت در حوزه واردات برنج فعالیت می‌کنند، وزارت جهادکشاورزی براساس تصمیم غیرکارشناسی و غیرعلمی که انحصارزدایی در بازار را دست‌آویز قرار داده است، سهم واردکنندگان بزرگ که سرمایه‌های کشور هستند را از ۲۳ به ۱۸ درصد کاهش داده است.

براساس مبانی اقتصاد بازار حاکم بر بازار تمامی کشورها ، سهم ۴۰ درصدی بازار یک محصول، انحصار تلقی نمی‌شود، اما متأسفانه در بازار برنج ایران به رغم فعالیت ۱۸۰ شرکت، سهم ۲۳ درصد انحصار در نظر گرفته شده است که در این خصوص نیز باید بازنگری شود، چراکه واردکنندگان بزرگ علاوه بر اینکه تضمین‌کننده امنیت بازار و کنترل قیمت هستند، از قدرت بالای چانه‌زنی در عرصه بین‌الملل برخوردار بوده و می‌توانند در مواقع رویارویی با چالش‌های ارزی تأمین سرمایه کنند، با چنین تصمیمات غیرفنی و کارشناسی نشده ، آسیب می‌بینند.

با توجه به اینکه در دولت‌های قبل این تشکل در تصمیم‌گیری برای تعیین سرنوشت حرفه‌ای در جلسات تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری برای برنج کرسی داشته‌است، اما متأسفانه در حال حاضر شاهد تصمیم‌گیری غیرکارشناسی در پشت درب ‌های بسته و بدون نظرخواهی از فعالان صنعت برنج هستیم./ایلنا