با مهندسی ارزش، پروژه های ایرانیان اطلس به ثمر نشست!

تیتر20 – محمدرضا محمدی -  شرکت ایرانیان اطلس یک هلدینگ بزرگ ساختمانی است . کسانی که در صنعت ساختمانی فعالیت می کنند با نام و  پروژه های این هلدینگ بزرگ کاملا آشنایی دارند . هلدینگ ایرانیان اطلس با  تبلیغات اطلس مال  نام آوازه شد و توانست در ظرف مدت کوتاهی به عنوان یک برند ساختمانی در میان  خانواده های ایرانی  محبوب شود .
 رشد و توسعه شرکت ایرانیان اطلس، مرهون تلاش های کسی است  به نام مهندس فرهاد روز خوش   کارشناس ارشد رشته مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی شریف . او کار کردن را از  دوران نوجوانی آغاز کرد و با کار، بزرگ و بزرگ تر شد تا جایی که امروز  مهندس فرهاد روز خوش را به عنوان  بنیانگذار مهندسی ارزش در صنعت ساختمان ایران می شناسند.  تجربیات ارزشمند ، ذهن خلاق و استعداد شگفت او در  رهبری و مدیریت توانست در مدت کوتاهی هلدینگ ایرانیان اطلس را  نامدار کند . در سال های اخیر که صنعت ساختمان با رکود تقاضا روبرو بود ایرانیان اطلس  هیچ گاه فعالیت های عمرانی خود را تعطیل نکرد و بازار تقاضا برای  مراکز تجاری ، مسکونی ، اداری و تفریحی  پروژه های او یک بازار فعال بوده است .
 به همین انگیزه  در اردیبهشت ماه  سال جاری که برگ های سبز  درختان سر به فلک کشیده  خیابان ها و کوچه های خیابان پاسداران، جلال و شکوهی خاصی به تهران بخشیده بود  با قرار قبلی به دفتر مهندس فرهاد روز خوش مدیر عامل هلدینگ ایرانیان اطلس رفتم تا با او در باره این شرکت  ساختمانی  گفت و گو کنم . آن چه می خوانید  صورت کوتاه شده یک نشست سه ساعته و صمیمانه با کسی است که  در صورت آماده بودن فضا و موقعیت می تواند کاری کارستان را در صنعت ساختمانی ایران  به انجام رساند . او در این گفت و گو سوالات را بی پرده پاسخ داد حتی به صراحت به اشتباه های استراتژیک اعتراف  کرد و این نشان می دهد  او  می خواهد دیگر بار، بنیانی نو بنا کند . در این گفت و گو ازگذشته ایرانیان اطلس ، مهندسی ارزش ، مطالعات فرصت ، مطالعات بازار و مخصوصا پروژه شکوهمند آرمان مشهد  سخن به میان آمده است .




جناب مهندس از گذشته ایرانیان اطلس بفرمایید و اینکه چه فراز و فرودهایی را طی کرد تا  توانست به عنوان یک شرکت ساختمانی بزرگ  ماندگار شود .

ساختار اقتصاد ایران درسال های  گذشته  به گونه ای بود که  بسیاری از سازمان ها و نهادهای دولتی  به شکل تخصصی و غیر تخصصی وارد  فعالیت های مهندسی و عمرانی شدند تا بتواند به حیات خود  ادامه دهند . یکی از این بنگاه های اقتصادی بانک ها بودند که به دلایل  پیدا و پنهان برای این که در عرصه رقابت با بازار بتواند حضوری ثمر بخش داشته باشند وارد این چرخه اقتصادی شدند .  البته پیش از بانک انصار ، صندوق انصار المجاهدین با  نیت خدمات رسانی به اقشار ضعیف  ، شرکت صنعتی و بازرگانی ایران اطلس را خرید و فعالیت های آن که بیشتر در حوزه لوازم خانگی بود را توسعه داد اما با تبدیل این صندوق به موسسه مالی و اعتباری انصار ، آرام آرام سمت و سوی فعالیت های این شرکت به سوی ساخت شعب مورد نیاز موسسه در سراسر کشور معطوف شد و در ادامه با کاهش فعالیتهای ساخت شعب ،  اجرای پروژه های بزرگتر ساختمانی با کاربری مسکونی ، تجاری و اداری را در دستور کار خود قرارداد. پروژه اداری تجاری نگین قلهک یکی از اولین فعالیت های ساختمانی  این مجموعه بوده که پس از تکمیل بصورت یکجا  به شرکت ساختمانی معلم فروخته شد . ساختمان مرکزی بانک انصار، و  چندین پروژه مسکونی و اداری در شهرهای  مشهد ، کرمان ، گرگان ، شیراز و کیش ساخته شدند.  از هر لحاظ ، ما نمی توانیم از این فعالیتها به عنوان یک کار شاخص یادی کنیم اما آنها به عنوان تجاربی می توانستند مورد استفاده مسئولین ارشد قرار بگیرند که چه کارهایی نباید انجام شوند و یا چگونه باید انجام شوند . از  اواخر نیمه دوم سال 88  و اوایل سال 89 موسسه مالی و اعتباری انصار  به بانک تبدیل شد و  زمانی برای تغییر و نگاه متفاوت به رویکردها و ماموریت های شرکت صنعتی و بازرگانی ایران اطلس به وجود آمد.
 
شما از چه سالی وارد مجموعه ایرانیان اطلس شدید ؟

از اول تیر ماه سال  1389 به این جمع پیوستم و از بنده خواسته شد  با توجه به ظرفیت و پتانسیل های موجود تحولی در این زمینه به وجود بیاورم . اولین اقدام بازنگری در ساختار سازمانی شرکت ، تهیه یک برنامه ضربتی اصلاح ساختاری در دو فاز یکساله و سپس تدوین برنامه استراتژیک پنج ساله تا پایان سال 1397 بود . نام شرکت را به شرکت ایرانیان اطلس تغییر دادیم و چشم انداز و بیانیه ماموریت جدیدی را تعریف و نقشه استراتژی ایرانیان اطلس را طراحی کردیم و با اصول و ارزشهای بنیادینی که تعریف کردیم در حقیقت این شرکت از اول تیر ماه سال 1389 تولد دیگری یافت و راه تازه ای را برای ماندگاری و ایجاد ارزش و نقش آفرینی در صنعت ساختمان کشور آفرید .

چرا شرکت ایرانیان اطلس فقط در حوزه ساختمان فعالیت می کند؟
 
قبل از هر چیز باید علل وجودی شرکت را توضیح دهم .
مشکلات سیستمی و فرهنگی در کشور ما را به سمت شرایط ناخواسته ای برده است که مردم و مسئولین همه از آن رنج می برند. این که  بانک ها بسمت بنگاه داری رفته اند  در بسیاری از موارد معلول عوامل دیگری است. وام گیرندگانی که از ابتدا قصد باز پرداخت وام خود را ندارند و برای این کار با برنامه ریزی و سوء استفاده از ضعف های سیستمی وثایقی را به شبکه بانکی تحمیل می کنند. به نظر من بخش قابل توجهی از همه این  اتفاق معلول شرایط ناخواسته است . من فکر می کنم برخی از افراد از ابتدا که وام های کلان می گیرند  قصد بازپرداخت آن را ندارند. و لذا وثیقه هایی که در اختیار بانک ها می گذارند صورت ،ماهیت و هویت واقعی  و درستی ندارند . به بیان دیگر تصورم این است که یکی از علل بنگاه داری  بانک ها  در حقیقت مشکلات فرهنگی ، سیستمهای کنترلی و نظارتی ضعیف و همچنین فساد اداری است .  وقتی خوب نگاه می کنیم می بینیم  همه بانک ها  با موضوع بنگاه داری  روبرو هستند و این  یک معلول است.
از سوی دیگر ،  بانک های ما سالها است که متاسفانه نمی توانند از طریق فعالیتهای اصلی شان که واسطه گری مالی است کسب سود کنند  و از طرف دیگر بدلایل مختلف از جمله عدم بازگشت اصل و فرع منابعی که به کارخانه ها ، شرکتها و پروژه های مختلف پرداخت کرده اند وارث املاک و مستغلاتی شده اند که غالبا قابلیت نقد شوندگی ندارند و لذا برخی بانک ها در بسیاری از موارد بدون اراده قبلی  وارد بنگاه داری شده  و ناچار می شوند املاک تملک شده را به پروژه تبدیل کنند و با ارزش افزوده بیشتر و قابلیت نقدشوندگی بهتر به پول تبدیل کنند . علاوه بر این در یک تحلیل ساده می بینیم بانک ها که باید کار واسطه  گری انجام می دادند بدلیل عدم کفایت سود ناشی از این نوع فعالیتها، به سمت بنگاه داری رفته اند تا بتواند سود مورد انتظار خود را تامین کنند چون واسطه گری مالی پاسخگوی سود مورد انتظار آنها نبود . بنگاه داری در اغلب بانکها در حوزه های مختلف اتفاق افتاده است اما در بانک انصار تنها در حوزه فعالیتهای ساختمانی و در قالب شرکت ایرانیان اطلس انجام می شود. چون اولا بانک به ناچارصاحب املاکی می شود که بیشتر در حوزه ساختمان است ثانیا بنا نیست که حوزه بنگاه داری در بانک انصار توسعه یابد لذا بر اساس خط مشی تعیین شده توسط بانک انصار ما در ایرانیان اطلس تلاش می کنیم همین فعالیتهای موجود را در چارچوب قوانین و مقررات بانک مرکزی محدود کرده و مدیریت کنیم.

شما جزو مدیرانی هستید که با سیستم و مدیریت  حرفه ای کار را به انجام می رسانید در ایرانیان اطلس  شما چه سیستمی را پیاده کردید؟

ما برای این که بتوانیم یک تحول بزرگ در این  مجموعه به وجود آوریم  ابتدا بر اساس ساده ترین مدلهای برنامه ریزی استراتژیک یک برنامه استراتژیک دو ساله برای سال های 90 و 91  و سپس برنامه پنج ساله ای برای سالهای 92 تا 95 طراحی کردیم .زنجیره ارزش فعالیتهای شرکت را تعریف کرده و مجددا سازماندهی کردیم. فرهنگ سازمانی شرکت را باید تغییر می دادیم ولذا همانگونه که عرض کردم ابتدا ارزشهای بنیادین    شرکت را تعیین و سپس  تمام تلاشهای مدیران و کارکنان را در جهت رعایت و پایبندی به ارزشهای بنیادین شرکت هدایت کردیم. برای تمامی پروژه های شرکت کارگاههای مهندسی ارزش برگزار کردیم و در نتیجه آنها اصلاحات عمده ای در کیفیت طراحی ها و یا اجرا و یا شیوه های فروش ایجاد کردیم. برای پروژه های جدید اصول مطالعات فرصت را تدوین کرده و به کار بردیم و در نتیجه مطالعات فرصت و برگزاری کارگاههای مهندسی ارزش  برخی پروژه ها اساسا تعطیل شدند و برخی تغییرات اساسی در طراحی و رویکردشان ایجاد شد.  و از آن به بعد مطالعات فرصت برای پروژه های جدید  به عنوان یک مرحله اصلی تصمیم گیری در کاربرد مورد استفاده قرار گرفت و بعلاوه در همه  پروژه های  ایرانیان اطلس کارگاه مهندسی ارزش به عنوان یک گام اساسی اجرا می شود. و در حقیقت  فرایند مهندسی ارزش  از ابتدا تا آخر در همه پروژه های ما  وجود دارد و هیچ گاه فکر و ایده را تعطیل نمی کنیم. در پروژه آرمان مشهد اولین کارگاه مهندسی ارزش ایرانیان اطلس راه اندازی شد و پس از آن در برج مسکونی اطلس کیش ، اطلس سنتر بم ، اطلس کلینیک کرمان این تکنیک ها بکارگیری شدند که آثار و نتایج بسیار عالی عاید شد. از همین رو  ایرانیان اطلس را باید بنیانگذار مهندسی ارزش در صنعت ساختمان ایران بدانیم.

آیاشما به مطالعات فرصت نیز اهمیت می دهید و  اجرای این مطالعات را اصلی ضروری برای اجرای پروژه ها می دانید ؟

بله ..  به نظر من ما باید از قواعد و چارچوبهای ذهنی محدود کننده ای که ما را گرفتار عدم استفاده بهینه از پتانسیل های یک ملک می کند فارغ شویم. اصولی به نام مطالعات فرصت تعریف کردیم که بر اساس آن از ابتدا اهداف تعریف یک پروژه مورد سوال قرار می گیرد.
 مطالعات فرصت به سوالات اولیه ما پاسخ می دهد که چه کاربری هایی برای استفاده از یک ملک امکان پذیر است و کدامیک آثار و نتایج مثبت بیشینه ای را ایجاد می کند. مثلا چرا این ملک مشخص  را برای تعریف یک پروژه مسکونی یا تجاری  و یا هر چیز دیگر انتخاب کرده ایم؟ آیا امکان تعریف کاربری های دیگری ندارد؟ برای مثال پروژه اطلس کلینیک ابتدا بعنوان یک پروژه اداری تعریف و کار طراحی آن بطور کامل انجام شده و سپس بدلیل اینکه تصور می شد اجرای این برج اداری توجیه اقتصادی ندارد پروژه اجرایی نشده و ملک آن در معرض فروش قرار گرفته بود. برای اولین بار مطالعات فرصت را در آن جا مورد استفاده قرار دادیم . سوالم این بود " آیا واقعا هیچ کار دیگری برای این ملک نمی شود کرد؟ " و سوال دیگرم این بود " خریدار احتمالی این ملک میخواهد چکار کند؟" و یا اینکه " اصلا بر اساس چه چیزی تصمیم گرفته شد که این ملک بصورت اداری طراحی شود؟" . بنا براین مطالعات فرصت برای این ملک در دستور کار قرار   گرفت و ایده " اطلس کلینیک کرمان" هم نتیجه همین مطالعات فرصت بود .  من معتقدم مطالعات فرصت یکی از حلقه های مفقوده  تعریف پروژه ها در ایران است . بدون  مطالعات فرصت و مهندسی ارزش  ، پروژه ای مانند آرمان مشهد با طرح قبلی اش  می توانست به یک پروژه شکست خورده تبدیل شود اما استفاده از این دو تکنیک  پروژه آرمان مشهد دوباره احیا و متولد شد و در حقیقیت به یک افتخار در صنعت ساختمان تبدیل شد که الگوی بسیار عالی برای پروژه هایی از این دست است .
 مطالعات فرصت به موازات مطالعات بازار انجام می شود مرتبط با آن  است  و به تقاضای بازار و پتانسیل های مرتبط با ملک و تقاضای بازار می پردازد. مدیران و کارشناسان ما  این مسایل را در هیچ دانشگاهی یاد نگرفته اند  بلکه اینها حاصل  خلاقیت های درون سازمانی ایرانیان اطلس است .  بنابراین ما در هر پروژه ابتدا مطالعات فرصت را  انجام داده و بعد به سمت  مطالعات طراحی می رویم و در نهایت پروژه را طراحی و اجرا می کنیم .

منبع:روزنامه آسیا