حادثه معدن «طبس» را جدی بگیریم/ معادن زغال سنگ نیازمند نظارت جدی

تیتر 20- در سال های اخیر تکرار حوادث معدنی با تلفات انسانی رو به افزایش رفته است. تقریبا در سال چندین بار شاهد حوادث ناگواری هستیم که گاها منجر به فوت کارگران معدنی می شود. 

تا پیش از شامگاه 1  مهر 1403، حادثه انفجار معدن زمستان یورت از تلخ ترین حوادث معدنی بود که در سال 96 به وقوع پیوست که 43  کارگر در آن حادثه جان خود را از دست دادند. 

پس از این حادثه  تقریبا تا یک سال تاکید بسیاری بر موضوع ایمنی معادن و به روز رسانی تجهیزات در برخی جلسات و همایش ها به گوش می رسید اما در نهایت بسیاری از تصمیمات پس از این حادثه همچون احداث پایگاه های امداد و نجات در معادن به دست فراموشی سپرده شد. 

حال درست در اولین روز پاییز 1403، انفجار در معدن زغال سنگ طبس، جان 50  کارگر شرکت معدنجو را می گیرد. پس از وقوع این حادثه گمانه زنی ها درباره علت حادثه آغاز شد و برخی نبود تجهیزات به روز را از دلایل اصلی وقوع این حادثه می دانستند. 

بی شک دلایل بسیاری در ایجاد این حادثه اثر گذار بوده که باید کمیته بررسی گزارش نهایی را منتشر کند. اما مسئله مهم  و آن چیزی که در نشست ها و مصاحبه ها بیان می شود، عدم نظارت بر فعالیت های معدنی، نبود تجهیزات ایمنی به روز و حتی کمی فراتر عدم توجه به مطالعات دقیق زمین شناسی است. 

برخی از کارشناسان بخش معدن معتقدند با توجه به نوع فعالیت معادن زغال سنگ و وجود گاز متان در لایه های زغال، می توان با مطالعات زمین شناسی به شرایط زمین و منطقه دسترسی و برخی اقدامات را برای پیشگیری از حوادث انجام داد. 

البته در این بین برخی دیگر از کارشناسان معتقدند نمی توان مخزن های گاز متان را در مطالعات زمین شناسی شناسایی کرد. 

هرچند اختلاف نظر در این باره میان برخی فعالان معدنی وجود دارد اما می توان با مطالعات دقیق زمین شناسی وقوع برخی حوادث و خطرات را پیش بینی کرد و همین موضوع را در طراحی معدن لحاظ کرد.  

در کنار این موضوع نحوه نظارت بر اجرای این مطالعات از سوی سازمان های ذیربط همچون سازمان نظام مهندسی معدن ایران می تواند تا حد بسیاری از بروز این حوادث جلوگیری کند. 

اما در گام بعدی مسئله تجهیزات به روز ایمنی که به گفته برخی دستخوش تحریم ها و قیمت گذاری دستوری شده، از دلایلی است که در وقوع این حوادث اثر گذار بوده است. در معادن زغال سنگ جهان کارگران از سنسور های گازی استفاده می کنند که به پایشان بسته می شود تا با انتشار گاز متان از کف خیلی سریع سنسورها واکنش نشان دهند. آن طور که گزارش های فعلی نشان می دهد، کارگران معدن شرکت معدنجو به چنین تجهیزات مجهز نبودند. 

درواقع همانطور که اشاره شد عدم نظارت بر فعالیت های معدنی و تجهیزات در اختیار کارگران از مهمترین دلایلی است که کارگران را به کام مرگ کشانده است. اما آن چیزی که امروز حائز اهمیت است جلوگیری از وقوع چنین حوادثی است.

سطح نظارت بر معادن زغال سنگ باید به اندازه بالا برود که بتوان تا جای ممکن از وقوع حوادث جلوگیری کرد. شرایط ایمنی در برخی معادن به صورتی است که معاون اول رییس جمهور اعلام کرده  نه تنها معدن طبس بلکه هر کدام از بیش از ۲۲۰ معدن فعال کشور که استاندارد‌های لازم را ندارند، بسته شوند چرا که جان انسان‌ها بسیار شریف و مهم است.

درنتیجه ضروری است تا این بار حادثه معدن طبس را جدی گرفته و نظارت ها با معادن به اندازه ای جدی باشد که هر معدن غیر استاندارد تعطیل شود. در غیر این صورت سیکل تکرار حوادث معدنی به ویژه در معادن زغال سنگ کشور ادامه دار خواهد بود.