تیتر 20- با گسترش فناوری و افزایش دسترسی به اینترنت، خرید و فروش آنلاین طلا نیز به یکی از روندهای رو به رشد در بازارهای جهانی و ایران تبدیل شده است. این روش، با ارائه سهولت در خرید و دسترسی به تنوع بیشتر محصولات، توجه بسیاری از مشتریان را خصوصا در شرایط اقتصادی کنونی به خود جلب کرده و حتی به تبلیغات صداوسیما هم راه یافته است. با این حال، فروش آنلاین طلا، چالشهای خاص خود را داراست.
دادههای مرکز توسعه تجارت الکترونیکی ایران، در سالهای اخیر نشان میدهد سهم خردهفروشی آنلاین از کل خردهفروشی در کشور، 4 درصد و سهم درآمد ایران از تجارت الکترونیک در منطقه، بین کشورهای همسایه مانند ترکیه، عربستان، امارات و...، حدود 7 درصد است. با این همه، گسترش پلتفرمهای آنلاین و خرید کاربران از سایتهای معتبر و شناختهشده کاملا ملموس است و بهوفور مشاهده میشود؛ بهگونهای که طبق آمارها، حجم فروش اینترنتی در ایران، بیش از ۲۰ میلیارد دلار است.
با وجود رشد قابلتوجه در حوزه تجارت الکترونیک، ضعف و محدودیت در زیرساختها، فقدان اعتماد کافی و مشکلات پرداخت آنلاین، از جمله موانع رشد کسبوکارهای اینترنتی به شمار میروند . در این رابطه، گزارش اخیر پلیس امنیت اقتصادی مبنی بر اینکه بیش از ۱۰ میلیون نفر، میزان نامشخصی طلای آبشده خریدهاند و هشدار درباره خالیفروشی و کلاهبرداری در این حوزه، به دغدغههای موجود دامن زده است.
اعتمادسازی در فضای مجازی
یکی از مهمترین چالشهای فروش اینترنتی طلا، مسئله اعتماد مشتریان است. نگرانیهایی همچون کیفیت و اصالت کالا، امکان وقوع کلاهبرداری و عدم تطابق محصول دریافتی با آنچه در تصاویر وبسایت مشاهده میشود، سبب شده بسیاری از خریداران خرید حضوری را ترجیح دهند.
پس از ماجرای تخلفات گسترده در پرونده سکه ثامن، صدور مجوز برای کسبوکارهای فعال در حوزه فروش آنلاین طلا، متوقف و سپس ضوابط جدید برای فعالیت در این حوزه تدوین شد. این اتفاق، بیانگر حساسیت بالای بازار طلا و ضرورت ایجاد بسترهای نظارتی و قانونی مناسب برای فعالیت کسبوکارهای آنلاین است.
ضعف و بیثباتی قوانین
در کنار اعتمادسازی، یکی دیگر از چالشهای اساسی، نبود قوانین شفاف و نظارت کافی بر پلتفرمهای فروش آنلاین طلاست. بعضا مشاهده شده برخی فروشگاههای اینترنتی بدون موجودی واقعی، اقدام به فروش طلا کردهاند که این امر میتواند منجر به زیانهای مالی فراوان برای خریداران شود. در چنین شرایطی، کنترل دقیق و ایجاد سازوکارهای نظارتی، برای جلوگیری از وقوع تخلفات، بسیار ضروری است.
علاوه بر این، تغییرات مکرر در قوانین و توقف موقت صدور مجوزها، باعث ایجاد ابهاماتی در بازار طلای آنلاین شده است. برای مثال، اخیرا صدور مجوز برای پلتفرمهای خرید و فروش آنلاین طلا متوقف شد تا ضوابط جدیدی برای این حوزه تدوین شود. هرچند این اقدامات با هدف ساماندهی بازار صورت میگیرد اما برای برخی کسبوکارهای کوچکتر که در انتظار دریافت مجوز فعالیت هستند، مشکلاتی ایجاد میکند و حتی به انحصار در این بازار منجر میشود.
معضلات لجستیکی
مشکلات لجستیکی و فرایند تحویل کالا نیز از دیگر چالشهای این حوزه محسوب میشود. با توجه به ارزش بالای طلا، ارسال آن به مشتریان، نیازمند تدابیر امنیتی ویژه است. هرگونه تاخیر، مشکل در ارسال، یا خطراتی مانند سرقت، اعتماد مشتریان را سلب میکند. در این میان، برخی پلتفرمهای فعال فروش آنلاین طلا، تلاش کردهاند با بهکارگیری روشهای مطمئنتر برای ارسال کالا، مانند همکاری با شرکتهای پستی و حملونقل معتبر، این چالش را تا حدی برطرف کنند.
هزینه گزاف تبلیغات
هزینههای بالای تبلیغات و استفاده از روشهای گمراهکننده در بازاریابی، از دیگر مسائل بحثبرانگیز در این حوزه است. برخی برندهای فعال فروش آنلاین طلا، با اجاره بیلبوردهای تبلیغاتی بسیار گران، پرسشها و ابهاماتی درباره منابع تامین این هزینههای سرسامآور مطرح کردهاند. به گفته فعالان بازار، هزینه تبلیغات که در نهایت، از جیب خریداران پرداخت میشود، میتواند قیمت نهایی محصولات را افزایش دهد.
الگوهای جهانی
یکی از نمونههای موفق و معتبر در زمینه فروش آنلاین طلا، شرکت هندیTanishq است که یکی از بزرگترین خردهفروشان جواهرات در هند به شمار میرود. این شرکت با راهاندازی فروشگاه آنلاین، تجربه دیجیتال خرید طلا و جواهرات را برای مشتریان فراهم کرده است.
این مجموعه، با ارائه گواهی اصالت و کیفیت برای هر محصول، اعتماد مشتریان را جلب کرده و اطمینان میدهد که محصولات، مطابق با استانداردهای بینالمللی هستند.
وبسایت و اپلیکیشن موبایل Tanishq با طراحی کاربرپسند و تصاویر با کیفیت بالا از محصولات، امکان مشاهده جزییات هر قطعه و تجربه خرید، مشابه خرید حضوری را فراهم میسازد.
این شرکت، در صورت نارضایتی مشتریان، با اتخاذ سیاست منعطف برای بازگشت و تعویض محصولات، به آنها اطمینان میدهد که میتوانند کالا را بازگردانند یا تعویض کنند. همکاری با شرکتهای حملونقل معتبر و بستهبندیهای ایمن، برای رساندن سالم محصولات به مشتریان و پشتیبانی 24 ساعته برای پاسخگویی، تجربه خرید آنلاین طلا را بهبود میبخشد.
چه باید کرد؟
برای مقابله با این چالشها، تدوین و اجرای قوانین شفاف، از مهمترین راهکارهاست. ایجاد مقررات مشخص و اعمال نظارت دقیق بر عملکرد پلتفرمهای فروش طلا، ضمن جلوگیری از بروز تخلفات، اعتماد مشتریان را افزایش میدهد. همچنین ارائه اطلاعات کامل درباره محصولات، از جمله وزن، عیار، ابعاد و تصاویر با کیفیت بالا، به کاهش نگرانیهای خریداران کمک میکند.
بهکارگیری گواهینامههای معتبر و نمایش مجوزهای رسمی در وبسایتهای فروش، یکی دیگر از راهحلهای موثر بر افزایش اعتماد مشتریان است. علاوه بر این، بهبود فرایندهای لجستیکی از طریق همکاری با شرکتهای معتبر و باسابقه حملونقل و استفاده از بستهبندیهای ایمن، مشکلات مرتبط با ارسال کالا را کاهش میدهد. همچنین آگاهیبخشی به مشتریان مانند ارائه اطلاعات آموزشی درباره نحوه تشخیص اصالت طلا، آشنایی با حقوق مشتریان در خریدهای آنلاین و شفافسازی قوانین مرتبط، ریسکهای موجود را کاهش و اعتماد را افزایش میدهد.
برای رفع چالشهای فروش آنلاین طلا با وجود مزایای فراوان آن، همکاری بین سه ضلع نهادهای نظارتی، کسبوکارهای فعال و مشتریان این حوزه ضروری است. رگولاتوری هدفمند، بستر نظارتی قوی، بهبود فرایند تحویل کالا و ارتقای آگاهی خریداران، این صنعت را به سوی رشد پایدار و ایمن هدایت میکند.