روایت میدکو از توسعه پایدار: از ژرفای زمین تا افق‌های سبز / چگونه میدکو، زرند را به قطب توسعه پایدار تبدیل کرد؟

تیتر 20- توسعه پایدار به ‌عنوان ضرورت دنیای امروز، در صنایع بزرگ و بنگاه‌های اقتصادی، به‌ویژه حوزه‌ معدن و فولاد اهمیت ویژه‌ای یافته است. یکی از پیشتازان این عرصه، شرکت مادر تخصصی توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه است که با تلاش‌های مستمر در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، به نتایج قابل‌توجهی دست پیدا کرده است. شرکت میدکو نه ‌تنها در راستای توسعه صنعتی و اشتغال‌زایی اقدام کرده، بلکه با کاهش مصرف منابع طبیعی، مدیریت انرژی و پسماندها، تاثیرات مثبتی بر محیط‌زیست گذاشته است. 

میدکو، یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های معدنی و صنعتی ایران است و در ردیف شرکت های برتر معدنی قرار دارد. این شرکت، با بیش از 15 سال فعالیت، بیش از 15 شرکت تابعه، سرمایه‌گذاری‌های گسترده و اجرای ده‌ها پروژه در نقاط مختلف کشور، به‌ویژه استان کرمان، از پیشگامان توسعه پایدار در عرصه معدن و فولاد محسوب می‌شود.

دیدگاه متخصصان: توسعه پایدار، فراتر از توسعه سنتی
توسعه پایدار مفهومی است که از دهه ۱۹۹۰ به‌طور جدی در سطح جهانی مطرح شده است. این مفهوم، فراتر از رشد اقتصادی و بهره‌وری منابع، به حفظ منابع طبیعی، بهبود کیفیت زندگی و تامین نیازهای نسل‌های آینده توجه دارد. مفهوم توسعه پایدار، سه بُعد اصلی اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی را شامل می‌شود. جنبه اقتصادی، رشد و توسعه اقتصادی با بهره‌وری و کارایی منابع است. جنبه اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی، عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری‌ها را درنظر دارد و جنبه زیست‌محیطی، حفظ و نگهداری منابع طبیعی و کاهش آلودگی‌ها را شامل می‌شود.

دکتر شمس‌السادات زاهدی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در مقاله «چالش‌های توسعه پایدار از منظر اکوتوریسم» معتقد است توسعه پایدار فرایندی است که در آن مردم یک کشور نیازهای خود را برآورده کرده و سطح زندگی خود را ارتقا می‌بخشند؛ بدون اینکه از منابعی که به نسل‌های آینده تعلق دارد، مصرف کنند. 

به گفته زاهدی در نشست «برنامه‌ریزی توسعه پایدار مقصدهای بوم‌گردی در ایران»، که سال‌های قبل در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، زمانی می‌توان جامعه را از نظر اقتصادی توسعه‌یافته دانست که از طریق سیاست‌های اشتغال‌زایی، فقرزدایی و استقرار عدالت توزیعی در جامعه شاهد سطح عمومی رفاه باشیم. در این رابطه، توسعه پایدار، به طور مستقیم با مدیریت منابع طبیعی، حفظ محیط زیست و برنامه‌ریزی بلندمدت برای استفاده بهینه از منابع ارتباط دارد.

با توجه به دیدگاه‌های‌ این استاد دانشگاه و نویسنده کتاب «توسعه پایدار»، به عنوان منبع درسی دانشجویان مدیریت دولتی مقطع دکترا، می‌توان گفت شرکت‌های صنعتی، باید به دنبال بهینه‌سازی فرایندها و کاهش اثرات منفی زیست‌محیطی باشند که این امر، یک گام به‌ سوی تحقق توسعه پایدار است. لذا یکی از پیش‌نیازهای دستیابی به توسعه پایدار، ایجاد مشاغل پایدار و باکیفیت است. البته صنعتی‌سازی، ضمن اینکه به اشتغال‌زایی می‌انجامد، نباید به کیفیت و پایداری محیط‌زیست آسیب برساند. بنابراین توسعه پایدار با مدیریت منابع طبیعی، حفظ محیط‌زیست و برنامه‌ریزی بلندمدت ارتباط دارد.

بررسی اقدامات میدکو نشان می‌دهد این شرکت با نقش‌آفرینی در حوزه زیرساخت‌های اقتصادی و صنایع معدنی، چگونه موفق شده تاثیرات مثبت و ماندگاری بر حوزه اقتصاد، جامعه و محیط‌زیست بگذارد و نظرات متخصصان توسعه را در عمل به‌کار بندد.

میدکو و توسعه زیرساخت‌ها: از ایران تا کرمان و زرند
میدکو با سرمایه‌گذاری‌های عظیم در حوزه معادن و صنایع معدنی، به‌ویژه در استان کرمان، نقش برجسته‌ای در توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای سطح اقتصادی این منطقه ایفا کرده است. این شرکت با تاسیس کارخانه‌های بزرگ و تولید محصولات استراتژیک همچون فولاد خام، گندله سنگ آهن، کک متالورژی، زغال فرآوری‌شده و غیره، سهم بزرگی در تامین نیازهای داخلی کشور و کاهش وابستگی به واردات ایفا کرده است. 

در این زمینه، به‌ طور خاص، زرند در دل کویر کرمان با کارخانه‌های صنعتی میدکو، به نماد توسعه صنعتی و اقتصادی تبدیل شده و اکنون این شهر، به ‌عنوان الگوی توسعه متوازن و پایدار شناخته می‌شود. میدکو با توسعه این زیرساخت‌ها نه ‌تنها به بهبود وضعیت اقتصادی شهرها کمک کرده، بلکه موجب افزایش رفاه اجتماعی و مهاجرت معکوس از شهرهای بزرگ به مناطق کوچک‌تر شده است.

توسعه صنعتی و اشتغال‌زایی میدکو، ستون پایداری اقتصادی
ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار و بلندمدت از دیگر اهداف مهم میدکو است. این هلدینگ با راه‌اندازی پروژه‌های متعدد در سراسر کشور، موفق به ایجاد هزاران شغل مستقیم و غیرمستقیم شده است. برای مثال، پروژه‌هایی چون کارخانه فولاد زرند ایرانیان و کارخانه گندله‌سازی سیرجان نه ‌تنها هزاران فرصت شغلی به‌وجود آورده، بلکه به تکمیل زنجیره تولید فولاد کشور کمک کرده است. این پروژه‌ها با کاهش وابستگی به واردات برخی محصولات فولادی و جلوگیری از خام‌فروشی سنگ‌آهن، ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد کرده‌اند. این اشتغال‌زایی و تکمیل زنجیره تولید، علاوه بر تقویت اقتصاد ملی، پایگاه‌های صنعتی و اقتصادی در مناطق دورافتاده‌تر نیز ایجاد کرده است.

میدکو در مسیر انرژی پایدار
یکی دیگر از پروژه‌های برجسته میدکو، احداث نیروگاه‌های سیکل ترکیبی مدرن است که این مجموعه برای تامین انرژی موردنیاز کارخانه‌های خود احداث کرده است. این نیروگاه‌ها به‌ویژه در بحران‌های ناترازی، به تامین انرژی پایدار برای صنایع مختلف کمک می‌کنند. در سال‌های اخیر، میدکو با احداث نیروگاه ۴۵۰ مگاواتی سیکل ترکیبی در فولاد بوتیای ایرانیان، توانسته نیاز کارخانه‌های خود را به انرژی تامین کند و همچنین اشتغال‌زایی در استان کرمان را افزایش دهد. این پروژه‌ها بیانگر تعهد میدکو به توسعه زیرساخت‌های انرژی پایدار و تقویت صنایع کشور است.

تعهد میدکو به پایداری محیط‌زیست با مدیریت منابع
صنایع معدنی و فولادی به‌ طور معمول مصرف‌کنندگان عمده منابع آب و انرژی هستند و تاثیرات منفی زیادی بر محیط‌زیست دارند. با این حال، میدکو در سال‌های اخیر با جدیت به دنبال کاهش این تاثیرات بوده است. یکی از مهم‌ترین اقدامات میدکو در این زمینه، استفاده از سیستم‌های تصفیه پساب صنعتی است. به‌ طور خاص، در برخی از کارخانه‌ها، بیش از ۶۰ درصد آب مصرفی از پساب‌های فاضلاب شهری تصفیه می‌شود. این اقدام نه ‌تنها به کاهش مصرف منابع آب زیرزمینی کمک کرده، بلکه موجب استفاده مجدد از آب در فرایند تولید و آبیاری فضای سبز کارخانه‌ها شده است.

همچنین میدکو در زمینه کاهش آلاینده‌ها و بهبود بهره‌وری انرژی در فرآیندهای تولید خود از فناوری‌های نوین استفاده کرده است. به‌کارگیری سیستم‌های بازیافت حرارت و انرژی در بسیاری از کارخانه‌ها، موجب کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای شده است. این اقدامات، گواهی بر تعهد میدکو به توسعه پایدار و حفاظت از محیط‌زیست است.

فراتر از صنعت، در مسیر مسئولیت اجتماعی
میدکو در راستای مسئولیت اجتماعی خود، علاوه بر تمرکز بر توسعه صنعتی و اقتصادی، به جنبه‌های اجتماعی نیز توجه ویژه‌ای داشته است. این شرکت با اجرای پروژه‌هایی که منجر به اشتغال‌زایی، افزایش رفاه اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی در مناطق مختلف کشور شده، به‌ عنوان یک الگوی موفق در پیوند صنعت و مسئولیت اجتماعی شناخته می‌شود. این هلدینگ، به‌ویژه در مناطقی مانند زرند و سیرجان، با ایجاد صنایع پایدار و بهبود شرایط زندگی مردم، نقش ملموس خود را در توسعه پایدار ایفا کرده است.

میدکو؛ هم‌افزایی صنعت و پایداری در مسیر توسعه
این دستاوردها نشان می‌دهد میدکو با رویکرد همه‌جانبه در جهت تحقق توسعه پایدار، گام‌های مهمی در عرصه صنایع معدنی و فولادی برداشته است. این هلدینگ با تکیه بر سرمایه‌گذاری‌‌های کلان، ایجاد زیرساخت‌های صنعتی، اشتغال‌زایی و تلاش‌های مستمر در جهت کاهش اثرات زیست‌محیطی، نشان داده توسعه پایدار، فقط یک شعار نیست، بلکه رویکرد عملی است که در پروژه‌ها و اقدامات میدکو به‌ خوبی نمایان است. این شرکت، به‌ عنوان یکی از پیشگامان توسعه پایدار در ایران، می‌تواند الگویی برای سایر صنایع، به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه باشد.