آیا مناطق آزاد مسافران نوروزی را جذب می‌کنند؟ / ۱۴۰۴ آزمون بزرگ برای گردشگری مناطق آزاد

تیتر 20- تعداد مسافران به مناطق آزاد کشور در سال 1403 افزایش داشت به طوری که نسبت به نوروز ۱۴۰۲، که حدود ۶.۳ میلیون نفر مسافر داشت دوباره به محدوده سال 1401 یعنی  ۷ میلیون نفر رسیده که تقریبا رشدی 10 درصدی را تجربه کرده است. بنابراین سال 1404 می توان یک آزمون بزرگ برای گردشگری مناطق آزاد کشور باشد. چراکه در سال جاری قیمت ارز در ایران رشدی بیش از 50 درصد پیدا کرده است. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان معتقدند که مردم دیگر توان سفرهای خارجی را ندارند یاترجیح می دهند که به مناطق دیدنی داخل کشور سفر کنند. این مساله می تواند یک امتیاز به نفع مناطق آزاد کشور باشد.

اما از آنجایی که هزینه سفر به برخی مناطق آزاد کشور مانند کیش تقریبا به اندازه یک سفر خارجی هزینه دارد، همین مساله به عنوان یک عامل منفی عمل می کند و باعث می شود که بسیاری از مسافران بین دو انتخاب منطقه آزاد یا سفر خارجی، سفر خارجی را اولویت قرار می دهند چون هزینه بالا در سفرهای داخلی را منصفانه نمی دانند.

نکته دیکر اینکه بسیاری از مناطق آزاد کشور یا فرودگاه ندارند یا اینکه تعداد پروازه های آنها بسیار کم است. به همین دلیل در تعطیلات نوروز در برخی مناطق همچون کیش شاهد بازار سیاه بلیت فروشی هستیم. این در حالی است که فشار اقتصادی منجر شده که تعداد سفرها در ایران کاهش یابد و برخی از خانواده ها که قبلا ترجیح می دادند از طریق پرواز مسافرت کنند حالا با خودروی شخصی مسافرت کنند. همین مساله باعث شده که برخی مناطق آزاد کشور که جزیره هستند به نوعی دسترسی به آنها از طریق سفرهای زمینی سخت باشد و تنها تعداد کمی از خانواده ها این روش را برای رفتن به مناطق آزاد ترجیح می دهند.

از طرف دیگر برخی از مناطق آزاد کشور هتل یا مکان های اقامتی زیادی ندارند، به همین دلیل هزینه اقامت در آنها بسیار بالاست. حتی برخی مسافران نسبت به اینکه مناطق آزاد هیچ جاذبه گردشگری ندارند گلایه مند هستند. در گذشته که مسافران نوروزی به مناطق آزاد سفر می کردند با هدف خرید کالاهای ارزان قیمت بود. اما حالا هیچ انگیزه ای برای سفر به مناطق آزاد ندارند چراکه تقریبا تمام اجناس آنها ایرانی است یا از کشورهای همسایه با کیفیت پایین و قیمت بسیار بالا عرضه می شود.

در تعطیلات نوروز ۱۴۰۳، تعداد گردشگران ایرانی که از مراکز تاریخی و میراث فرهنگی بازدید کردند طبق آمار اعلام‌شده، بیش از ۶ میلیون نفر بوده اند و همچنین، در مجموع ۱۰ میلیون و ۴۱۸ هزار و ۳۱۵ نفر به استان خراسان و مشهد سفر کردند. در این مدت، ۱۸ میلیون و ۶۱ هزار و ۵۹ نفر از ناوگان عمومی استفاده کردند و ۳ میلیون و ۳۹۶ هزار و ۸۷۱ مسافر با ۲۷ هزار و ۴۶۸ پرواز جابه‌جا شدند. در مجموع تعطیلات نوروز حدود 40 میلیون مسافر در ایران داشته ایم که سهم مناطق آزاد کشور حدود 15 درصد بوده است. به طور قطع این عدد می توانست بیشتر باشد اگر برنامه ریزی مناسبی از سوی مناطق آزاد کشور انجام می شد.

دلایل کاهش تعداد مسافران نوروزی به عوامل متعددی برمی‌گردد؛ مشکلات اقتصادی از جمله افزایش هزینه‌های سفر و کاهش قدرت خرید مردم، از عوامل اصلی این کاهش سفرها بوده است. تحریم‌های بین‌المللی نیز باعث گرانی بلیت هواپیما شد چراکه  کاهش دسترسی به قطعات یدکی و تجهیزات فنی برای هواپیماها  تعداد پروازها را کاهش داده است. 

همچنین کمبود بلیط هواپیما در مناطق آزادی مانند کیش به دلیل افزایش تقاضا و کاهش تعداد هواپیماهای فعال ، یکی دیگر از دلایل کاهش سفرهای هوایی است. بازار سیاه و گران‌فروشی بلیط هواپیما در زمان‌های پیک سفر، مشکلات بیشتری را برای مسافران ایجاد می‌کند. همینطور شرایط نامساعد آب و هوایی نیز می‌تواند باعث لغو یا تأ خیر پروازها و کاهش تعداد مسافران شود. برخی از اقدامات قانونی برای حمایت از حقوق مسافران و جلوگیری از تخلفات در فروش بلیت‌های چارتری نیز ممکن است بر وضعیت تامین بلیط هواپیما تأثیر بگذارد.