تراز در تعادل، سود در ثبات؛ شش‌ماه متفاوت بانک صادرات 

تیتر 20- در نظام بانکی، خالص درآمد عملیاتی، از دقیق‌ترین شاخص‌های سنجش کارآیی واقعی است که تأثیر تورم یا بازی‌های ترازنامه را کنار می‌زند و تصویری روشن از توان بانک در تولید ارزش افزوده واقعی پس از کسر هزینه‌های تأمین منابع ارائه می‌دهد.

برای بانک صادرات ایران، رشد ۶۸ درصدی این شاخص در نیمه نخست ۱۴۰۴، معادل ۱۵۸ هزار و ۳۷۳ میلیارد ریال، نشانه‌ تحول در ساختار درآمدی و مدیریتی بانک است. این رشد، بیانگر آن است که بانک، علاوه بر افزایش حجم درآمدها، نسبت بازده عملیاتی را با کنترل هزینه‌ها به شکل مؤثری ارتقا داده است.

خلق ارزش در بستر واقعی بازار
در فضایی که افزایش درآمد بیشتر بانک‌ها، مرهون تورم عمومی و رشد اسمی نرخ‌هاست، رشد خالص درآمد عملیاتی بانک صادرات اهمیت دوچندان دارد. این شاخص که بیانگر رشد خالص پس از کسر هزینه‌هاست، نشان می‌دهد عملکرد بانک در حوزه‌های تسهیلات‌دهی، سرمایه‌گذاری و خدمات بانکی، توانسته بهره‌وری واقعی ایجاد کند.

به عبارت دیگر، رشد ۶۸ درصدی حاصل افزایش نرخ سود تسهیلات یا تورم نیست، بلکه محصول بهبود تراز بین هزینه‌های تجهیز منابع و درآمدهای ناشی از تخصیص آن است که از نگاه سهامداران و تحلیلگران بازار سرمایه، ورود بانک به فاز جدید سودآوری پایدار معنا می‌شود.

ترکیب هوشمند درآمدها
تحلیل ترکیب درآمدی بانک صادرات در این دوره نشان می‌دهد ۷۰ درصد درآمد بانک از محل سود تسهیلات پرداختی بوده و این رقم، همچنان وزن اصلی درآمد بانک را تشکیل می‌دهد، اما نکته درخور توجه، افزایش ۲۲ درصدی درآمدهای کارمزدی است.

سهم ۸ درصدی کارمزد خدمات بانکی و رشد آن نسبت به سال قبل، حاکی از تغییر تدریجی مسیر بانک از سودآوری سنتی مبتنی بر تسهیلات، به سمت درآمدهای غیرمشاع و دیجیتال است. همچنین سهم ۱۲ درصدی درآمد از سرمایه‌گذاری‌ها و ۵ درصدی از سپرده‌گذاری نزد سایر بانک‌ها و اوراق بدهی، تصویری از تنوع‌بخشی هوشمندانه به منابع درآمدی ارائه می‌دهد. این موارد می‌تواند تاب‌آوری بانک را در برابر نوسانات نرخ سود یا فشارهای مقرراتی افزایش دهد.

کنترل هزینه‌ها، هنر پنهان مدیران
در مقابل رشد درآمدها، بانک صادرات در نیمه نخست امسال، هزینه‌های عملیاتی خود را با انضباط مالی قابل‌توجهی مدیریت کرده است. هزینه‌های سود پرداختی به سپرده‌گذاران، علی‌رغم رشد منابع، در نسبت منطقی با درآمدها حفظ شده است. بااین‌حال، مهم‌تر از همه، عدم استقراض بانک از بانک مرکزی است که از منظر ثبات مالی، اهمیت استراتژیک دارد. این عملکرد نشان می‌دهد بانک صادرات، بدون توسل به منابع پرهزینه یا اضطراری، نیازهای نقدینگی را از محل جریان نقدی خود تأمین کرده است. 

رشد سپرده‌ها، رأی اعتماد بازار
افزایش ۵۲ درصدی مانده سپرده‌های ریالی و ارزی بانک صادرات در پایان تابستان امسال به رقم ۱۲۴۸ هزار میلیارد تومان نیز فقط شاخص کمی نیست، بلکه نشانه بازگشت اعتماد عمومی و شرکتی به برند بانک صادرات است. 

بیش از ۹۳ درصد این سپرده‌ها، ریالی و حدود ۷ درصد، ارزی است. این ترکیب نشان می‌دهد مشتریان نه‌تنها برای سپرده‌گذاری کوتاه‌مدت، بلکه برای سرمایه‌گذاری میان‌مدت نیز بانک صادرات را انتخاب کرده‌اند. این اعتماد، حاصل پایداری در خدمات، توسعه بانکداری دیجیتال و بهبود تجربه مشتری است و پایه‌ای برای رشد آتی درآمدهای بهره‌ای و کارمزدی بانک فراهم کرده است.

تراز عملیاتی در مسیر صعود
تراز عملیاتی بانک صادرات در نیمه نخست ۱۴۰۴، به سطح ۲۵ درصد رسیده که از منظر تحلیلی، نشان‌دهنده افزایش نسبت درآمدهای خالص به کل درآمدهای عملیاتی است. این تراز مثبت، معمولاً در بانک‌هایی مشاهده می‌شود که ساختار هزینه‌ای خود را متناسب با رشد درآمدها تنظیم کرده‌اند. در واقع، افزایش ۶۸ درصدی خالص درآمد عملیاتی، همراه با رشد ۶۹ درصدی درآمد ناخالص، حاکی از حفظ فاصله مثبت میان رشد درآمد و رشد هزینه‌هاست؛ شاخصی که تحلیلگران بازار، آن را نشانه سلامت مالی و مدیریت بهینه ترازنامه می‌دانند.

از بنگاه‌داری به سودآوری پایدار
یکی از تحولات بنیادین در عملکرد بانک صادرات، کاهش وابستگی به بنگاه‌داری و تمرکز بر درآمدهای عملیاتی و سرمایه‌گذاری هدفمند است. این تغییر مسیر، ضمن کاهش ریسک‌های غیرضروری، بانک را در مسیر همگرایی با استانداردهای بانکی نوین قرار داده است. افزایش درآمد از محل اوراق بدهی و خدمات دیجیتال، نشانه‌ای از حرکت به سمت مدل بانکداری مدرن و کم‌ریسک است که علاوه بر رشد پایدار سود، ظرفیت بانک برای جذب منابع جدید را نیز افزایش می‌دهد.

نسبت کفایت سرمایه و مدیریت ریسک
تمرکز مدیریت بانک بر افزایش نسبت کفایت سرمایه از ۳ به ۸ درصد و ارتقای نظام رتبه‌بندی اعتباری داخلی، مؤلفه‌هایی هستند که در آینده نزدیک قادرند به کاهش ریسک پرتفوی تسهیلات و افزایش بازدهی دارایی‌ها منجر شوند. رشد درآمد عملیاتی در نیمه نخست سال، نتیجه راهبردهای بنیادی در مدیریت ریسک و تخصیص منابع بوده است. 

وقتی بانک با اتکا بر منابع خود و بدون استقراض از بانک مرکزی، این رشد را رقم زده، بدین معناست که سودآوری از دل بهره‌وری برخاسته و حاصل تورم یا افزایش نرخ‌ها نیست.

در مسیر ثبات و رشد
کارنامه شش‌ماهه بانک صادرات، تصویر مناسبی از تعادل میان رشد، ثبات و نوآوری ارائه می‌دهد. افزایش ۶۸ درصدی خالص درآمد عملیاتی، رشد ۵۲ درصدی سپرده‌ها، بهبود تراز عملیاتی و ارتقای سهم درآمدهای کارمزدی، نشانه‌های بازسازی درونی و بازتعریف مدل سودآوری بانک صادرات هستند.

در شرایط تشدید رقابت بانک‌ها در حوزه دیجیتال‌سازی و مدیریت منابع، بانک صادرات با ترکیب مدیریت ریسک، بهینه‌سازی ساختار درآمدی و جلب اعتماد بازار، از بازیگران باثبات و کارآمد نظام بانکی است. لذا نیمه دوم سال ۱۴۰۴، می‌تواند مرحله تثبیت دستاوردها و عبور تدریجی از رشد کمی به سمت پایداری در سودآوری برای بانک باشد.