ویروس چینی اتومبیل سازی ایران را تنبل می کند

محسن تهوری              

خودروسازان چینی در 8 سال قبل با استفاده از فرصت تحریم ها و سیاست مصرف بی رویه ارزهای انباشت شده ایران در بانک های چین، نخست با عرضه خودروهای سنگین، نیمه سنگین و مسافری از جمله کشنده بدنام «هوو» در بازار ایران نفوذ کردند و اکنون هم با انواع اتومبیل های سواری و توسل به صادرات روزافزون هر روز بیشتر خودنمایی می کنند.

چینی ها در عرصه سواری نخست با عرضه خودروهای کوچک، کم مصرف و ارزان کار خود را در ایران آغاز کردند و از آنجا که مجوز ورود به حریم خودروسازان دولتی را دریافت نکرده بودند، سراغ بخش خصوصی رفته و از همان جا استارت تجارت پرسود خود در بازار خودرو کشور را زدند.

این در حالی است که ورود خودروهای سواری چینی همواره با مخالفت بسیار از سوی مسوولان و دست اندرکاران صنعت خودرو مواجه بوده است. به طوری که از نگاه کارشناسان این حوزه، خودروهای ساخت چین به کابوسی در بازار ایران تبدیل شده که سبب دغدغه دلسوزان این صنعت، تولیدکنندگان، قطعه سازان و مسوولان صنعتی شده است.

از سوی دیگر، اگرچه انتظار این است که صنعت خودروسازی کشور همپای دانش و کیفیت روز جهانی پیش برود، اما روی آوردن به کپی کاری دست چندم محصولات کشورهای غیرمطرح در این عرصه، به عنوان یک معضل پیش روی صنعت خودروسازی قرار دارد.

اوایل چینی ها تنها با یک خودروساز به نام چری در ایران حضور یافتند، اما رفته رفته پای دیگر چشم بادامی های خودروساز نیز باز شد، تا جایی که هم اکنون هشت خودروساز چینی در کشور حضور جدی دارند.

حاصل کار این هشت خودروساز، عرضه وارداتی و مونتاژی 27 مدل خودرو است که در مدل ها و محدوده های قیمتی مختلفی میهمان خیابان های کشور شده اند.

از سوی دیگر، چینی ها دیگر مانند 10 سال پیش که تازه به ایران آمده بودند، ارزان فروشی نمی کنند و در بازار خودرو می توان خودروهای جینی را یافت که حتی فراتر از 100 میلیون تومان نیز قیمت دارد.

اما حضور چینی ها در صنعت خودرو کشور به نظر می رسد، آسیب هایی به همراه دارد.

کارشناسان در باب اینکه چرا بخش خصوصی از همکاری با امثال پژو، رنو، جنرال موتورز، فولکس واگن و پروتون به همکاری و تولید مشترک با خودروسازان چینی رضایت داده، معتقدند که نبود راهبرد کلان داخلی در این عرصه و همچنین نداشتن اندیشه خودکفایی در شرکت های بزرگ خودروسازی کشور دلیل این رویکرد رخوت آمیز است.

نگاهی به کارنامه خودروسازان دولتی و خصوصی ایران نشان می دهد، زمانی که با بزرگان همنشین بوده اند؛ در سایه امنیت کامل سهم خود در بازار بی رقابت ایران و اجبار مشتریان به خرید خودروهای مونتاژ شده خارجی در وطن با قیمت های چند برابر جهانی، فقط کپی کاری را برای کسب سود بیشتر پی گرفتند و هیچ تلاش برای دریافت دانش در این عرصه نکردند و هم اکنون هم در بر همان پاشنه می چرخد.

و در پرده جدید، حضور چینی ها در صنعت خودروسازی کشور، اگرچه برای چشم بادامی ها منفعت و سود زیادی دارد، اما آسیب هایی را پیش روی این صنعت گذاشته است.

ایران با قدمتی  50 ساله در صنعت خودرو، هم اکنون به عنوان بازار هدف خودروسازان چینی مطرح است که این معضل از نبود سیاست های راهبردی و کلیدی ملی در این صنعت ناشی می شود.

ورود خودروسازان چینی به ایران را نمی توان مسیر خودروساز شدن کشور دانست، زیرا بسیار بیشتر از گذشته تنبلی صنعت خودروسازی ملی را در حوزه های پژوهش و طراحی افزایش می دهد و تقریبا پرونده خودکفا شدن را خواهد بست.

از سوی دیگر، افزایش دلالی و لابی برای هر چه بیشتر کردن سهم خودروهای بی کیفیت چینی در بازار ایران و کشاندن خودروسازان بزرگ وطنی به این دام، از دیگر دستاوردهای قدرت نمایی چینی ها است.

برای اثبات آسیب های حضور خودروسازان چینی بر پیکر صنعت رخوت گرفته ایران، فقط کافی است به آگهی های رنگارنگ فروش خودروهای چینی نگریست که طراحی آن توسط اروپایی ها صورت می گیرد و قطعات مهم مانند موتور و جعبه دنده نیز بیشتر ژاپنی و بگونه ای سرهم بندی است،

برخلاف این واقعیت اثبات شده که چینی ها هنوز در ابتدای راه خودروساز شدن هستند و به دانش فنی طراحی و تولید خودرو دست پیدا نکرده اند، به خودروسازان خوش باور ایرانی وعده انتقال دانش فنی می دهند.

خودروسازان چینی در سخن و میز مذاکرات ادعاهای زیادی دارند، اما تجربه همکاری مشترک خودروسازان ایرانی با چینی ها و مذاکرات انجام شده، نشان می دهد که فاقد مستندات و صلاحیت های لازم در حوزه طراحی و تولید خودرو هستند.

هیچ یک از خودروسازان چینی تاکنون نتوانسته اند دانش فنی مربوط به طراحی و تولید خودرو را مستندسازی کنند و تنها به موفقیت هایی در حوزه کپی کاری و ساخت خودرو از روی خودروهای تولید شده در کره، ژاپن، اروپا و آمریکا دست یافته اند.

به طور قطع حرکت خودروسازی چین در 10 سال گذشته روی پلتفرم های از رده خارج شده اروپایی و ژاپنی و متکی به تامین قطعات آن از کشورهای پیشرفته در این حوزه رو به جلو بوده، اما در سطحی نیست که بتوانند مدعی انتقال دانش فنی به ایران شوند، زیرا در ابتدای راه خودروساز شدن هستند و هنوز باید سال های زیادی بگذرد تا در این حوزه فعال شوند.

اکنون که حضور چینی ها به عنوان واقعیت صنعت خودروسازی کشور قابل کتمان نیست، اما خودروسازان وطنی باید هوشیار باشند که نسخه چینی پیکان و تالبوت انگلیسی دوباره تکرار نشود زیر ایران از چهارراه چین خودروساز نخواهد شد.