شکست ها و پیروزی های فرمانده نظام بانکی در سال۹۷

کمتر کسی انتظار داشت رییس کل جدید بانک مرکزی بتواند در کمتر از 8 ماه با تسلط نسبی بر بازار، هیجانات و نوسانات بازار پولی و مالی کشور را مدیریت کند و ویرانه عجیب باقی مانده از دوره پیشین را نا حدودی سر و سامان دهد.

کد خبر: ۳۴۱۹۵

شکست ها و پیروزی های فرمانده نظام بانکی در سال۹۷

تیتر20/ سارا دلیریان - در روزهای گرم تابستان و پس از التهابات و نوسانات شدید و بی سابقه در بازار ارز کشور، کمتر کسی انتظار داشت رییس کل جدید بانک مرکزی بتواند در کمتر از 8 ماه با تسلط نسبی بر بازار، هیجانات و نوسانات بازار پولی و مالی کشور را مدیریت کند و ویرانه عجیب باقی مانده از دوره پیشین را تا حدودی سر و سامان دهد.

با اعلام نام همتی به عنوان یکی از گزینه های مطرح برای ریاست بانک مرکزی کمتر کسی تصور می کرد که این نام بتواند در نظام بانکی و شرایط بحرانی پیش آمده در بازار، با وجود مصائب و چالش های پیش آمده ناشی از مدیریت های پیشین در اقتصاد کشور، کمترین اثر مثبتی بر جای گذارد. حتی بسیاری از ناظران و کارشناسان، پذیرش این سمت را از جانب وی ریسکی بزرگ برای اعتبار تخصصی او می دانستند و گمان می کردند تکیه همتی بر این مسند چیزی جز ناکامی و خدشه دار شدن سابقه اعتباری برای او نخواهد داشت.

اما مروری بر عملکرد همتی در 8 ماه گذشته نشان می دهد که کسب رتبه نخست در دوره کارشناسی ارشد علوم اقتصادی در دانشگاه تهران در دوران تحصیل از سوی وی، چندان بی بهانه و بی دلیل نبوده است.

مروری بر سابقه پیشین آقای رییس کل

همتی که پیش از ریاست بر بانک مرکزی، سالها سابقه در عرصه های مدیریتی کشور بر عهده داشته هم در صنعت بیمه و هم در نظام بانکی نامی آشنا برای متخصصین و فعالین حوزه اقتصادی بود.

معاونت سیاسی صدا و سیما، مسئولیت تبلیغات جنگ در دوران دفاع مقدس، سه دوره ریاست بر بیمه مرکزی و ریاست بر شورای عالی بیمه، عضویت در کمیته اقتصادی شورای امنیت ملی، پیشنهاد دهنده تشکیل صندوق ذخیره ارزی به رئیس دولت اصلاحات، ریاست بر بانک ملی، ریاست 7 ساله بر بانک سینا و خارج کردن این بانک از تحریم های اتحادیه اروپا سوابق و کارنامه ای بود که همتی به اعتبار آن وارد مسئولیت دشوار ریاست بانک مرکزی را بر عهده گرفت و وارد ساختمان برج میرداماد شد.

جایی که تا پیش از آن کمتر مجالی برای حضور و ارائه نظرات و دغدغه های کارشناسان و اساتید اقتصاد بود و سیف آن را به محملی برای حلقه نزدیکان بدل ساخته بود. اما به باور بسیاری از ناظران یکی از مهمترین اقدامات دکتر همتی از زمان ورود به بانک مرکزی، شکستن دیوارهای چند لایه ای است که در دوره گذشته میان این نهاد با سایر مسئولین، صاحب نظران و فعالان اقتصادی وجود داشت و نیز تقویت ارتباط اداری خویش با همه طیف ها بوده است.

همتی و میراث بحران در موسسات مالی و اعتباری

یکی از میراث هایی که از دوران ریاست قبلی و مدیریت های پیشین بانک مرکزی به دکتر همتی رسید، موضوع بحران و ورشکستگی بسیاری از موسسات مالی و اعتباری و رفع مشکل سپرده گذاران و مال باختگان این موسسات بود. عدم توانایی در ساماندهی و رفع مشکل سپرده گذاران موسسات بعضا غیر مجاز که منجر به آغاز اعتراضات خیابانی مالباختگان در اکثر شهرهای کشور شد و هنوز پرونده بسیاری از این موسسات و البته اعتراض به عملکرد بانک مرکزی در رسیدگی و نظارت به این موضوع مفتوح است و یکی از مطالبات جدی عمومی از ریاست بانک مرکزی است.

موسساتی که در نبود نهاد نظارتی و گاه حتی در پس دستهای فاسد در نظام بانکی رشد کردند و سرمایه های مردم را در جهت منافع شخصی و حزبی بر باد دادند و در نهایت ضربه بزرگی به اعتماد عمومی جامعه نسبت به نظام بانکی کشور وارد کردند.

دکتر همتی در این راه هنوز راه نرفته بسیاری در پیش دارد و به زعم بسیاری از ناظرین باید با جلوگیری از ورشکستگی و ادغام بانکها و مؤسسات ضعیف و نحیف و مشکل دار در یکدیگر، اقدامی اساسی برای اصلاح این سیستم صورت دهد.

البته در ماههای اخیر با اقدامات بانک مرکزی در سرو سامان دادن به نرخ سود سپرده های بانکی و افزایش نظارت بر عملکرد بانکهای خصوصی و دولتی به نظر می رسد برنامه و عزمی جدی برای این منظور در پیش است.

همتی و نوسانات بازار ارز

همتی در زمانی وارد بانک مرکزی شد که به دلیل ضعف نظارتی بر نظام پولی و بانکی کشور، عملکرد بانکهای خصوصی و دولتی موجب افزایش نارضایتی مردم و فعالان اقتصادی شده و اعتبار بانک مرکزی را با چالشی نو مواجه ساخته بود. زیان پنهان بانکها به رقمی بیش از 400 هزار میلیارد تومان رسیده بود، بانکهای کشور به طور غیر منتظره و یکی پس از دیگری با لیست جدیدی از تحریم ها مواجه بودند و به دلیل موج جدید تحریم های اقتصادی و مالی آمریکا نوسانات بازار ارز به شکل بی سابقه ای التهاب را در بازار دامن زده بود.

همتی در این شرایط و با دلاری که در کانال 19 هزارتومان برای ارقامی حتی بسیار بالاتر خیز برداشته بود، توانسته تا اینجای کار تا حد بسیار زیادی ثبات را بر بازار حاکم نماید و رقم دلار را در کانال 12 هزارتومان ثابت نگه دارد، هر چند گاه فراز و فرودهایی هم داشته و البته به اعتقاد کارشناسان همین رقم نیز رقم واقعی و منطقی برای برابری پول ملی با دلار نیست و اگر درست مدیریت نشود، بزودی نرخ آن افزایش خواهد یافت.

از نکات مثبت دیگر در کارنامه 8 ماهه همتی باید به ساماندهی صرافی ها نیز اشاره کرد.

به گفته ناظران در دوران ریاست سیف بر بانک مرکزی، علیرغم ساماندهی مکرر صرافی ها، بیش از ۴۳۰ صرافی غیر مجاز در مدت زمانی کوتاه، ایجاد شد که می توان آن را به ضعف نظارتی مسئولین پیشین بانک مرکزی مرتبط دانست و طبیعی است که این صرافی ها تاثیرات سویی بر بازار ارز کشور داشتند. در مدت روی کار آمدن دکتر همتی ساماندهی صرافی ها به درستی و با جدیت دنبال شده و قطعا می توان این اقدام را یکی از اقدامات اثرگذار بانک مرکزی در کنترل نرخ ارز دانست.

البته در همین زمینه باید به یکی از انتقادات وارد به عملکرد دکتر همتی یعنی نحوه تخصیص ارز و مشکلات بی شمار پیرامون آن برای زائرین اربعین نیز اشاره نمود.

تلاش برای بازگرداندن اعتبار و اقتدار دوباره به بانک مرکزی

همه صاحبنظران بر این نکته همنظر هستند که بانک مرکزی در جایگاه راهبری سیاست های پولی و بانکی و ارزی کشور نقشی کلیدی دارد و نباید صرفا آن را در حد تابع بی چون و چرا از سیاست های دولت فروکاست. بانک مرکزی در جایگاه نهادی مسقل و تخصصی باید نقش اصلی در تبیین سیاست گذاری های اقتصادی و پولی را بر عهده بگیرد و بهبود واقعی زمانی محقق خواهد شد که بانک مرکزی استقلال واقعی خود را به دست بیاورد، چرا که در نقش تابعی از سیاسی کاری های دولتی، رتق و فتق امور در دست صاحب نظران و کارشناسان واقعی صنعت بانکداری نخواهد بود و بسا مردان سیاست از پس پرده نقش هایی برزنند که حاصلی جز آشفتگی های سالهای اخیر در پی نداشته باشد.

آنچه در عملکرد دکتر همتی در کارنامه 8 ماهه حضور در مسند ریاست بانک مرکزی دیده شده، به اعتقاد بسیاری از صاحبین دانش و رای، تلاشی بوده برای استقلال بانک مرکزی و بازگرداندن اعتبار و اعتماد به این نهاد پولی کشور. همچنین با اقدامات موثر اقتدار رئیس کل را هم آرام آرام باز گردانده است.

دکتر همتی و دیپلماسی فعال در حوزه بانکداری بین المللی

ذکر این نکته در خصوص بررسی عملکرد دکتر همتی ضروری به نظر می رسد که وی از زمان روی کار آمدن تاکنون تلاش کرده تا در جایگاه معمار پولی و بانکی کشور و در منصب رییس کل، معقول و مطابق با استاندارهای بین المللی رفتار کند. به طوری که درکنار فعالیت های داخلی و رسانه ای در کشور، تلاش کرده ظرفیت های موجود را در عرصه فعالیتهای بین المللی فعال تر کند و در این مدت با مقامات کشورهای مختلف از جمله روسیه، عراق و چین نیز مذاکره کرده است.

تمرکز بر کنترل نقدینگی

بنابر گزارش ها رقم نقدینگی کشور در زمان روی کار آمدن دکتر همتی در حدود ۱7۰۰ هزار میلیارد تومان در تیرماه سال جاری برآورد شده است. قطعا دکتر همتی کار سختی برای کنترل این نقدینگی موجود در بازار و افزایش ارزش پول ملی در پیش خواهد داشت.

بدیهی است که رشد و افزایش نقدینگی و کاهش ارزش پول ملی تابعی از عوامل گوناگون بوده است که تاثیر تحریم ها، اقدامات پیشین در اجرای سیاستهای غلط دولتی درخصوص فروش ارز در بازار آزاد و تأمین منابع مالی از این طریق جهت جبران کسری های بودجه، جبران زیان حاصل از فعالیت و ورشکستگی برخی از موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز تخصیص منابع برای جبران این خسارت ها و .... در این زمینه به انحای مختلف موثر بوده است، بنابر این باید با کنترل و مقابله با آسیبها در هر یک از عوامل، کنترل نقدینگی را جهت کنترل تورم وحشتناک در کشور بیش از پیش مورد توجه قرار داد.

اعمال محدودیت هایی در حوزه پرداخت و رصد تراکنش های مالی مشکوک که اخیرا بانک مرکزی برنامه های جدیدی در این راستا ارائه نموده، از جمله محدودیت های ایجاد شده برای کارتخوان های ایرانی خارج از کشور، را باید در همین راستا تحلیل کرد.

در پایان باید تصریح کرد بانک مرکزی هر کشوری همانند شریان حیاتی اقتصاد آن کشور می باشد و هرگونه بی نظمی و اخلال و سوء مدیریت در مسیر آن می تواند تمام حیات اقتصادی کشور را با فاجعه مواجه کند، لذا بدلیل برخی اشکالات و اِعمال سیاستهای نادرست، موانعی در این مسیر ایجاد شده که متأسفانه مشکلات و نابسامانی های ایران را روز به روز بیشتر و پر رنگ تر کرده است. بنابراین انتظار می رود دکتر همتی بعنوان رئیس کل بانک مرکزی بتواند با برنامه های کارشناسی و بهره گیری از توصیه کارشناسان صاحب صلاحیت، با رویکردی که در ماههای اخیر در پیش گرفته است، نسبت به رفع چالشهای پیش رو از جمله:

- افزایش ارزش ریال در برابر سایر ارزها

- پُر کردن ذخایر ارزی

- کنترل نقدینگی سرگردان

- کنترل و کاهش نرخ تورم

- تعیین تکلیف نهایی سپرده گذاران و مال باختگان مؤسسات مالی و اعتباری ورشکسته

- مقابله با تحریمهای جدید و ترسیم راهکارهای عملی و اجرایی برای کاهش اثرات تحریم و بازکردن کانال هایی برای تبادلات مالی

گامهای موثرتری بردارد و کشتی طوفان زده بانک مرکزی را با تدبیر و تعقل به ساحل امن هدایت کند.

برچسب ها: عملکرد همتی در بانک مرکزی بانک مرکزی رییس کل بانک مرکزی قیمت دلار کنترل نقدینگی تحریم بازار ارز

ارسال نظرات

آخرین اخبار

پربازدید ها

موضوعات روز