بازار نفت با چه چشم‌اندازی سال جدید را آغاز می‌کند؟

تیتر20- موارد گفته شده سبب شد اعضای اوپک و غیراوپک در جلسه ابتدای دسامبر خود برای بار دوم در یک سال اخیر، تولید را کاهش بیشتری داده و از یک میلیون و 200 هزار بشکه به یک میلیون و 700 هزار بشکه در روز برسانند.

مجموعه رویدادهای نفتی سال 2019 چند ابهام را پیش روی بازار نفت قرار داد، ازجمله اینکه توافق اوپک پلاس با وجود بازارسازی عربستان و روسیه برای نفت و گاز همچنین امضای فاز یک توافق تجاری امریکا با چین، در سال 2020 نیز ادامه می‌یابد؟ مازاد تولید نفت در سال آینده چقدر خواهد بود؟ آیا قیمت نفت با وجود بهبود نسبی نسبت به آینده رشد اقتصادی افزایش قابل‌توجهی خواهد داشت؟ پیش‌بینی دیگر نیز درخصوص آینده نفت شیل به عنوان رقیب اصلی نفت خام است. آیا این صنعت با وجود رقبای قدرتمندی همچون روسیه و عربستان همچنان می‌تواند به تولید ادامه دهد یا سال 2020 به‌عنوان سرآغاز کاهش در تولید نفت شیل خواهد بود؟

پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی از بازار نفت در سال 2020 حاوی چند نکته است؛ اول اینکه جهان در اوایل سال آینده میلادی مازاد عرضه‌ای به اندازه 700 هزار بشکه نفت در روز خواهد داشت که این امر به دو دلیل است؛ دلیل اول در افزایش چشمگیر تولید شیل است. در واقع تولید نفت امریکا به اندازه‌ای افزایش یافت که توافق کاهش تولید اوپک پلاس نیز نتوانست از مازاد عرضه جلوگیری کند. دلیل دوم نیز در کاهش تقاضای نفت به دلیل آینده مبهم رشد اقتصادی در جهان است. هرچند با امضای فاز اول توافق تجاری میان پکن و واشنگتن تقاضا برای نفت قدری افزایش داشت‌، اما آهنگ رشد تقاضا کمتر از عرضه نفت به بازار است. مورد دیگر درخصوص قیمت نفت در سال 2020 است. بنا به پیش‌بینی‌ها، امیدهایی برای بالا رفتن قیمت نفت در محدوده 60 تا 65 دلار وجود دارد اما به دلیل کاهش شدید در دکل‌های نفتی فعال در امریکا، به نظر می‌رسد قیمت نفت شیل به 45 دلار برسد.

 

توافق اوپک پلاس پایان می‌یابد

هنوز کمتر از 3 روز از سال جاری میلادی باقی‌مانده است، اما به نظر نمی‌رسد در این مدت اتفاق عجیب و غیرقابل پیش‌بینی برای بازار نفت رخ دهد. در 2019 اتفاقات غیرمنتظره زیادی در بازار نفت رخ داد. تنش‌های تجاری با توییت‌های ترامپ بالا می‌گرفت و با تهدیدهای طرف چینی وارد فاز تازه‌ای می‌شد، به‌گونه‌ای که گزارش نهادهای مهمی همچون صندوق بین‌المللی پول دو بار تعدیل شد و هر بار نیز نسبت به آینده جهان هشدارهایی داده می‌شد، همین امر سبب به‌هم خوردن تعادل در بازار نفت و پیشی گرفتن عرضه از تقاضا شد. با وجود حمله پهپادی به تاسیسات آرامکو و حذف ناگهانی 5.6 میلیون بشکه نفت از بازار، نه تنها قیمت نفت برای مدت طولانی افزایش نیافت، بلکه همچنان میزان عرضه نفت از تقاضای آن نیز بیشتر بود، به‌گونه‌ای که سه ماه پس از حمله، اعضای اوپک و غیراوپک برای تصمیم‌گیری درخصوص آینده بازار نفت‌، در 5، 6 ماه جاری میلادی جمع شدند و کاهش 500 هزار بشکه‌ای نفت از بازار را به تصویب رساندند.

هر چند به نظر می‌رسد با وجود بهبود روابط میان پکن و واشنگتن این توافق در 2020 متوقف شود. در این راستا الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه روز گذشته درخصوص ادامه همکاری کشورهای امضا‌کننده پیمان کاهش تولید گفت: «سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام و هم‌پیمانانش موسوم به اوپک پلاس در سال 2020 به کاهش تولید خود پایان خواهند داد.»

نفت شیل؛ رقیب جدی نفت خام

قیمت نفت نسبت به هر تغییر عرضه‌ای واکسینه است. این گزاره پس از حمله به آرامکو و تغییر قیمت ناچیز و محدود قیمت نفت بین تحلیلگران رواج یافت. چرایی این امر، تولید نفت شیل بود که می‌توانست به سرعت هر کمبودی را جبران کند. اداره اطلاعات انرژی پیش‌بینی کرد که تولید نفت شیل امریکا در سال 2020 حدود 900 هزار بشکه افزایش یابد. اگر این پیش‌بینی محقق شود مازاد عرضه نفت در بازار باز هم وجود خواهد داشت و شاید اوپک و غیراوپک به رهبری روسیه باز هم درخصوص بازار نفت جلسه برگزار کنند. اما آمارهای اداره اطلاعات انرژی امریکا نشان می‌دهد که عرضه نفت شیل در سال آینده میلادی روزانه 2.1 میلیون بشکه رشد خواهد داشت که حدود 200 هزار بشکه کمتر از پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی در ماه گذشته میلادی است. تعدیل پیش‌بینی عرضه نفت شیل به دلیل کاهش فعالیت‌های حفاری و سرمایه‌گذاری در این صنعت است، به‌گونه‌ای که سرمایه‌گذاری در اواخر سال 2019 با کاهش 6درصدی به 129 میلیارد دلار رسید و البته پیش‌بینی می‌شود در سال 2020 نیز این امر ادامه یابد و 11درصد دیگر نیز کم شود. براساس اطلاعات ثبت شده، در سال جاری میلادی 33 مورد از شرکت‌های حفاری در امریکا اعلام ورشکستگی کردند. اگر تعدیل تولید شیل نسبت به پیش‌بینی‌های اولیه محقق شود، قیمت آن در سال آینده میلادی با کاهشی 16 دلاری به 45 دلار می‌رسد. با وجود پیش‌بینی کاهش قیمت نفت شیل، امریکا درصدد است بتواند با فشار بر دکل‌های حفاری فعال، تولید خود را به رکورد 9.1 میلیون بشکه نفت در روز برساند.

تولیدکنندگان به دنبال مصرف‌کنندگان

تحریم نفت ایران و ونزوئلا در بازار نفت از سال گذشته میلادی کلید خورد اما تبعات آن پس از لغو تمام معافیت‌های نفتی نمایان شد، به‌گونه‌ای که کشورهای هند و چین که بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران بودند، برای رفع نیازهای انرژی خود به سمت سایر کشورهای تولیدکننده مانند روسیه و عربستان رفتند. در این بین روسیه با وجود تحریم‌های امریکا و اتحادیه اروپا به دلیل مسائل مربوط به شبه جزیره کریمه، توانست خط لوله بیش از 3 هزار کیلومتری «قدرت سیبری» را افتتاح کند. هر چند این خط لوله برای انتقال سالانه 38 میلیارد مترمکعب گاز به چین ساخته شده اما می‌تواند برای مدت طولانی‌تری نیاز گازی چین را برآورده کند، اما نکته مهم در اتصال روسیه به چین با خط لوله «قدرت سیبری» در مقرون به‌صرفه بودن خرید گاز از این طریق تا خرید LNG است. عمده خرید LNG چین از امریکاست که به نظر می‌رسد باتوجه به افزایش مراودات انرژی روسیه با آسیای دور، در آینده‌ای نه‌چندان دور باید شاهد کاهش خرید LNG امریکا توسط چین بود.

خبر دیگری که می‌تواند بر بازار نفت و تولیدکنندگان اصلی آن تاثیر بگذارد، نقش چین در بازار انرژی برای رفع نیازهای خود است. باوجود مازاد عرضه در بازار نفت همچنین کاهش قیمت‌ها، نقش تولیدکنندگان کوچک نفت و گاز در بازار تقریبا به حاشیه می‌رود و این شرکت‌ها عملا مجالی برای رقابت با رقبای مهمی مانند آرامکو و شیل را ندارند، اما همین شرکت‌ها می‌توانند با جذب در بازاری کوچک‌تر از بازار نفت، نقش مهمی برای مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی مانند چین و هند داشته باشند. در این راستا قرار است چین با ایجاد بازاری، انرژی موردنیاز را از تولیدکنندگان کوچک فراهم کند. به این ترتیب علاوه بر تامین بی‌دغدغه نفت و فرآورده‌های آن می‌تواند مناسبات را در بازار نفت تغییر دهد. به این صورت که بخش عمده تقاضای خود را از طریق بازار انرژی خود و شرکت‌های عضو آن انجام دهد. این امر می‌تواند همکاری پالایشگاه‌های خصوصی به خصوص امریکایی را با این کشور افزایش دهد. طبق آمارهای ارایه شده توسط اویل پرایس حدود 9 هزار شرکت پالایشی کوچک در امریکا وجود دارد که فروش سالانه آنها کمتر از 5 میلیون دلار در سال است که البته 80درصد تولید نفت امریکا را برعهده دارند. اگر صرفه‌های اقتصادی تولید نفت شیل برای این شرکت‌ها از بین رود، چه بسا راحت‌تر جذب بازار انرژی چین می‌شوند.

اقدام دیگر چین در بازار نفت، در دست گرفتن پروژه‌های نفتی در کشورهایی مانند برزیل، مکزیک‌، گویان و کانادا توسط شرکت نفتی CNOOC است. هر چند برخی معتقدند این اقدام برای جبران خسارت‌های وارده به دلیل جنگ تجاری است اما در واقع چین با این کارها به دنبال پر کردن خلأ نفتی و کنترل منابع نفتی در سراسر جهان است، چراکه با این کار در قبال انجام پروژه‌ها، نفت دریافت می‌کند./اعتماد