ده کشف باستان‌شناسی باور نکردنی سال!

تیتر20- ده کشف باستان‌شناسی سال؛ از مخفیگاه کاهنان مصر تا دیوار کهن ایرانبه گزارش «تابناک با تو»؛ از میان صدها کشف باستان‌شناسی که در سال ۲۰۱۹ میلادی ثبت شدند، وبسایت لایو ساینس به سنت هر سالش سیاهه‌ای از ۱۰ کشف برجسته ارائه کرده است که در اینجا نگاهی مختصر به آن داریم.

اسکلت‌هایی با سرهای جدا شده

در آغاز سال جاری ۱۷ اسکلت باستانی در بریتانیا کشف شد که سرشان به طرز اسرارآمیزی جدا از تن و در بین پاها جا گرفته بود. کارشناسان می‌گویند هیچ نشانه‌ای از اعدام در کار نیست و سرها پس از مرگ افراد از تن آنها جدا شده و احتمالا به خاطر باورهای آیینی به آزادی ارواح در پای جسد قرار داده شده است. این استخوان‌ها به ۱۷۰۰ سال پیش و دورهٔ سلطهٔ امپراطوری رم بر این نقطه تعلق دارند.

رنگین‌ترین مقبره

مصر در سال گذشته شاهد کشف‌های بزرگی در باستانشناسی بود که پر رنگ و لعاب‌ترین آنها مقبرهٔ ۴۴۰۰ سالهٔ «خووی» بود. نقش کشتی‌ها، کشاورزان و نیز نقوش هندسی پیچیده که بر دیواره‌های این مقره جای گرفته بسیار چشمگیر است اما بیش از هرچیز دوام رنگهای این گور باستانی، پس از چهار هزاره، شگفتی باستان‌شناسان را برانگیخت. دیوار نوشته‌ها نشان می‌دهد که خووی شخصیتی برجسته و نزدیک به فرعون دورهٔ خود بوده و همزمان با ساخته شدن اهرام جیزه می‌زیسته است.

ردی از نخستین مهاجران آفریقایی

امسال همچنین «کهن‌ترین جمجمهٔ انسان در خارج از آفریقا» در غاری در جنوب یونان کشف شد. دانشمندان می‌گویند این جمجمهٔ ۲۱۰ هزار ساله، نشان‌دهندهٔ نخستین شکست‌های بشر برای خروج از آفریقا و زیستن در دیگر نقاط زمین است. اما جمجمهٔ انسان نئاندرتال که ۱۷۰ هزار سال عمر دارد و در همان غار کشف شده نشان می‌دهد که انسان‌ نئاندرتال برخلاف انسان خردمند (هومو ساپینس) توانسته در همین منطقه شکوفا شود.

کارگاه‌های درّهٔ پادشاهان

در ماه اکتبر باستانشناسان مصری از کشف مجموعه‌ای حیرت‌انگیز در درّه‌ٔ پادشاهان خبر دادند که به ۳ هزار سال پیش باز می‌گردد. چندین کارگاه ساخت مقبره، ساخت مبلمان، طلا کاری و ساخت و رنگ‌آمیزی ظروف با شمار زیادی ابزارکار در این منطقه یافت شد. و همچنین کارگاهی ویژهٔ مومیایی به همراه ابزار و مواد کار، که تا حد زیادی دست‌نخورده باقی مانده بود، در حفّاری‌ها به دست آمد.

بقایای «نیویورک عصر برنز» در اسرائیل

کشف بقایای یک شهر متعلق به عصر برنز در اسرائیل که دست‌کم ۶ هزار نفر (جمیعت عظیمی در آن دوره) در آن زندگی می‌کرده‌اند باعث شگفتی کارشناسانی شد که آن را «نیویورک اوایل عصر برنز» در این منطقه نامیده‌اند. انواع ظروف سفالی و سنگی و نیز بقایای معبدی بزرگ و ابزار نیاش و تقدیم قربانی در این منطقه یافت شد و کارشناسان می‌گویند کشف این شهر نشان می‌دهد که مردم بسیاری با باورهای گوناگون در این منطقه کار و تجارت می‌کرده‌اند.

خیابان پیلاتس، فرماندار رومی

پنتیوس پیلاتس، فرماندار رومی یهودیه که فرمان تصلیب مسیح را صادر کرد، در تاریخ بدنام است اما کشفیات اخیر باستان‌شناسی می‌گوید که وی آنقدرها فرماندار بدی نبوده است. باستان‌شناسان بقایای خیابانی اصلی در اورشلیم را یافتند که در دورهٔ وی ساخته شده؛ خیابانی سنگفرش به بلندای ۶۰۰ متر که معبد سلیمان، مکان عبادی یهودیان را به حوض سیلوحا، که برای غسل زائران مهم بود، متصل می‌کرده است. سکه‌هایی که زیر سنگفرش این خیابان یافت شده نشان می‌دهد این خیابان در دورهٔ پلاتس ساخته شده است و حدود ۱۰ هزار تن سنگ در ساخت آن به کار رفته است.

مخفیگاه کاهنان مصری

کشف ۳۰ تابوت چوبی با پیشینهٔ ۳ هزار ساله که شماری از آنها حاوی جسد مومیایی شدهٔ کاهنان مصری است سبب شد باستان‌شناسان این مجموعه یافته‌ها را مخفیگاه کاهنان نامگذاری کنند. جسد ۲۳ مرد، پنج زن و دو کودک در تابوت‌های تماما مهر و موم شده یافت شد؛ اجسادی که با وجد گذر زمان تا حد بسیاری دست‌نخورده باقی مانده‌اند.

کشف گور دلاور مدفون در بریتانیا

بقایای جسد جنگاوری حدودا ۴۰ ساله با سپری برنزی در کنار ارابه و دو اسب، در بریتانیا کشف شد. سپر برنزی این مرد نقوشی پیچیده و زیبا دارد و در مرکز آن نیز نیمکرهٔ برجسته‌ای جای گرفته است. باستان‌شناسان کشف این گور ۲۲۰۰ ساله را یکی از برجسته‌ترین کشفیات باستان‌شناسی بریتانیا برشمردند و اعلام کردند این فرد بی‌تردید عضو برجسته‌ای از جامعهٔ زمان خود بوده است.

دیوار عظیم باستانی در کرمانشاه

در سال جاری همچنین دیوار عظیم گوری در استان کرمانشاه ایران برای نخستین‌بار به ثبت علمی رسید. طول دیوار گوری ۱۱۵ کیلومتر است و بدین سبب می‌توان آن را پس از دیوار بزرگ گرگان دومین دیوار دفاعی در ایران دانست. بقایای دیوار گوری تقریباً یک میلیون متر مکعب سنگ را شامل می‌شود. برآورد می‌شود که این دیوار ۳ متر بلندا و ۴ متر پهنا داشته‌است. پیش از این گروهی از باستان‌شناسان دربارهٔ این دیوار تحقیق کرده ‌بودند، اما نتایج پژوهش آن‌ها در هیچ نشریهٔ علمی منتشر نشده‌ بود. امسال سجاد علی‌بیگی، دانشجوی دکترای رشته باستان‌شناسی دانشگاه تهران در مقاله‌ای در ژورنال آنتیکیتی به معرفی دیوار گوری پرداخت.

کلاه محافظی از جنس جمجه

و سرانجام بقایای باستانی دو نوزاد در اکوادور در حالی کشف کشد که بخش‌هایی از استخوان جمجمهٔ دیگران برای حفاظت از سر آنها به کار گرفته شده بود. سر این نوزادان در میان سپری قرار داده شده است از جنس جمجمهٔ کودکان دیگر؛ معمایی که ذهن باستان‌شناسان را سخت به خود مشغول کرده است. مشخص نیست این نوزادان و دیگر کودکان کی و چگونه درگذشته‌ اند. کارشناسان معتقدند که بخش‌های از استخوان سر کودکانی که پیشتر درگذشته بوده‌اند برای «محافظت آیینی از نوزادان تازه درگذشته در برابر ارواح خبیث» به‌کار رفته است./ فارس