بی‌محلی مسافران به ورود ممنوع روستاها

تیتر20- در قزوین جاده دریاچه «اوان» را با خاکریز مسدود کرده‌اند، مسافران شبانه خاکریز را تخریب و به نزدیکی دریاچه نفوذ کردند. در جاده چالوس پیش از ورودیِ آبشار «هفت چشمه» یک بنر با این نوشته که "ورود مسافران به خاطر کرونا ممنوع است" نصب شده، اما حوالی آبشار پر از مسافر است.

 انگشت اتهام کرونا، مردم را نشانه گرفته که بی‌توجه به هشدارها، این ویروس را در سراسر کشور منتشر کرده‌اند. وزیر بهداشت پیش از فرارسیدن تاسوعا و عاشورا که آخرین تعطیلات نیمه بلند تابستانی بود، به مردم هشدار داد، بار سفر را نبندید و عامل اوج گرفتن دوباره ویروس کرونا نشوید. سعید نمکی گفت: «برخی اظهارنظرها را می‌شنوم که می‌گویند سفر در اشاعه بیماری، نقش نداشته است. اگر سفر در انتقال بیماری نقش نداشت، ویروس ووهان چین در نیوزیلند چه کار می‌کرد؟ چطور به آنجا رفت؟ به دورترین نقاط کشور از چه راهی رفت؟ چه کسی به جز مسافر، این ویروس را منتقل کرد؟»

ستاد کرونا از اواخر اسفندماه برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا در کشور دستور تعطیلی بسیاری از اماکن گردشگری را صادر کرد، بیشتر مجموعه‌های رفاهی و رستوران ها بسته شدند، هتل‌ها و اقامتگاه‌های محلی به خاطر نداشتن مسافر تعطیل شدند و آژانس‌های هوایی و جهانگردی مسافرانشان را از دست دادند. اما سفر متوقف نشد، بلکه رفتار مسافران تغییر کرد.

آمارها نشان می‌دهد در تعطیلات نوروز سال ۹۹ حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار خودرو در جاده‌ها تردد داشتند که این عدد در ۱۵ روز خردادماه، پس از آن‌که محدودیت‌های تردد در جاده‌ها برداشته شد، با حدود ۱۲ درصد افزایش به ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار خودرو رسید. بر پایه اطلاعات اداره راه ها و حمل و نقل جاده‌ای در سه استان کشور و چهار محور پرتردد منتهی به قزوین، زنجان، قم و مرکزی، نزدیک به چهار میلیون خودرو فقط در تعطیلات تاسوعا و عاشورا جابه جا شده‌اند. با این وجود دست‌اندرکاران گردشگری می‌گویند این حجم از سفر هیچ تاثیری در کسب و کار آن‌ها نداشته است و همچنان در دوران تعطیلی به سر می‌برند. جمشید حمزه‌زاده ـ رییس جامعه هتلداران ایران ـ گفته که این روزها بیشتر مردم به استان‌های شمالی کشور سفر می‌کنند. آن‌ها مسافران هتل‌رو نیستند. بیشتر این افراد به ویلاهایی می‌روند که یا متعلق به خودشان است، یا اجاره می‌کنند. برخی هم ترجیح می‌دهند کمپ بزنند و در چادر اقامت کنند. او گفته که درصد اشغال هتل‌ها در کل کشور به ۵ درصد رسیده است.

از سوی دیگر، تعطیل کردن برخی مراکز گردشگری در شهرها و مناطق قرمز ظاهرا کمک چندان به توقف سفرهای غیرضروری نکرده است. در محدوده دریاچه اُوان در استان قرمز شده قزوین، با آنکه شرکت تعاونی روستا به دستور ستاد استانی کرونا، در ورودی دریاچه خاکریز ایجاد کرده بود، اما مسافران همچنان بدون توجه به این مانع راه خود را برای رسیدن به دریاچه اُوان پیدا می‌کردند. اهالی روستا می‌گفتند مسافران شبانه خاکریز را خراب کرده‌اند و ماشین‌هایشان را تا لب تالاب برده‌اند. در شرایط عادی هر خودرو برای ورود به محدوده دریاچه باید ۵ هزار تومان  بدهد که این روزها گیت فروش بلیت بسته است، درهای سرویس بهداشتی هم قفل شده و چایخانه مستقر در محدوده دریاچه هم تعطیل شده است، در روستاهای اطراف هم خانه‌ای به مسافران کرایه داده نمی‌شود. همه این کارها را انجام داده‌اند تا مسافر پشیمان شود و برگردد. اما برعکس این قضیه اتفاق افتاده است.

اهالی روستای اوان که سهامدار این شرکت تعاونی هستند، می‌گویند این تعطیلی‌ها و خارکریز ساختن‌ها مانع مسافران نشده است. آن‌ها می‌آیند و کنار دریاچه چادر می‌زنند. هر روز هم چند نفر از اهالی می‌آیند و خاکریزی را که شب گذشته خراب شده، دوباره می‌سازند. یکی از مردان جوان روستا می‌گوید که به دهیار و شرکت تعاونی گفته‌ایم قفل کردن سرویس بهداشتی یا متوقف کردن خدمات رسانی، نه تنها راه علاج نیست، که باعث شده آلودگی مسافران بیشتر از گذشته باشد، اما آن‌ها توجهی ندارند و ابلاغیه ستاد کرونا را بهانه می‌کنند. ما می‌بینیم که فضولات انسانی و زباله ها در اطراف دریاچه بعد از هر تعطیلی و حتی آخر هفته‌ها بیشتر می‌شود. این آلودگی‌ها به دریاچه نفوذ می‌کند.

به نظر می‌رسد نسخه‌های ورود ممنوع در همه مناطق کارآمد نیست و راه حل‌ها و مراقبت‌های دیگری را می‌طلبد. مصداق مشابه، قله دماوند است. با آن‌که فدراسیون کوهنوردی چندین بار صعود به این قله را ممنوع کرد اما کوهنوردان همچنان راه دماوند را پیش گرفتند. تصاویری از انباشت زباله در ارتفاعات بالای ۴ هزار متر منتشر شده است. از طرفی حجم کوهنوردان به حدی زیاد بوده که نگرانی‌ها از بابت خطرات فاضلاب انسانی برای روستاهای پایین دست را بیشتر کرده است. ممنوعیت بخشنامه‌ای در قله دماوند و از مدار خارج کردن خدمات در شرایط حساس کرونا نه تنها راهگشا نبوده که حجم آلودگی را بیشتر کرده است.

در نزدیکی روستای اَرنگه در جاده پرتردد چالوس آبشاری به نام «هفت چشمه» وجود دارد که به نوعی پاتوق مسافران آخر هفته است. در مسیر آبشار بنری نصب شده که نشان می‌دهد ورود به این منطقه ممنوع بوده اما حوالی آبشار مملو از مسافر است. روستانشین‌های منطقه چندان دل خوشی از مسافران ندارند و ترجیح‌شان بر این است که خدماتی به آن‌ها ندهند. یکی از مسافران که تازگی به این آبشار رفته می‌گوید: روستایی ها مسیر چشمه را به مسافران نشان نمی‌دادند. پلیس هم بود اما جلو مسافران را نمی‌گرفت ولی توصیه می‌کرد سمت روستا نرویم.

روستای آهار، حوالی تهران که پیاده‌روی از آن تا روستای بعدی (شکرآب) در برنامه‌های تابستانۀ بیشتر تورهای گردشگری قرار دارد، در این روزها که کرونا اوج گرفته بود، همواره شاهد حضور طبیعتگردان و گردشگران بوده است. نه از پلیس خبری است و نه مانعی در ورودی روستا ایجاد شده، بنر اطلاع‌رسانی هم نصب نشده است، اما رستوران‌ها و کافه‌های روستا اغلب تعطیل شده‌اند، یکی از روستاهایی می‌گوید تا چند وقت پیش هیچ موردی از ابتلا به کرونا نداشتیم اما از آنجا که روستا نزدیک تهران است و رفت و آمد هم زیاد، تازگی‌ها چند نفر مبتلا شده‌اند. چند هفته پیش در این روستا مسابقه اسکای رانینگ (دوی کوهستان) هم برگزار شده بود.  

از خیلی قبل‌تر نگرانی‌ها از بابت تردد مسافران به مناطق روستایی ابراز شده بود. محمد جمالیان ـ رییس دانشگاه علوم پزشکی اراک ـ چندماه پیش در مصاحبه‌ای گفته بود: «براساس رصدهای صورت گرفته، مسافران مقصد خود را از شهرها به روستاها تغییر داده‌اند و به خیال اینکه روستاها به دلیل اقلیم و شرایط آب و هوایی پاک بوده و عاری از هر گونه آلودگی هستند در این مناطق حضور پیدا می کنند». غافل از این‌که اقدام مسافران تبعات خطرناکی دارد. در اغلب روستاها تنها زیرساخت درمانی، خانه بهداشت است. برخی از مناطق روستایی حتی مجهز به چنین امکانی نیستند. فاصله روستاها به ویژه در مناطق مرکزی و جنوبی ایران تا شهر و یا بیمارستانی مجهز، زیاد است از این رو دسترسی به امکانات درمانی برای روستایی‌ها دشوارتر است و هزینه بیشتری هم دارد، در نتیجه برای سفر به مناطق روستایی به مدیریت هوشمندانه‌تری نیازمند است و تنها با ابلاغ یک بخشنامه استانی، ایجاد خاکریز و یا نصب بنر، سفر و شیوع این ویروس را نمی‌توان کنترل کرد./ ایسنا