نوآوری‌ بانک ملی در ضمانت‌نامه‌های بانکی، یاور فعالان اقتصادی در تعاملات داخلی و خارجی

تیتر20 - تسهیل و تسریع فرایندهای تبادلات تجاری در حوزه مالی یکی از مطالبات همیشگی فعالان اقتصادی در ادوار و بخش‌های مختلف بوده و هست. تجار، تولیدکنندگان، واردکنندگان و ... همواره به روش‌ها و ابزارهایی نیاز دارند که به آن‌ها در ایجاد اطمینان لازم در طرف‌های تبادل و همکاری کمک کند. چک، برات، سفته و ضمانت‌نامه‌ بانکی از جمله ابزارهایی هستند که مدت‌های مدیدی است این نیاز را برای فعالیت‌های اقتصادی برآورده کرده‌اند. با گذشت زمان و پیچیده‌تر شدن تعاملات اقتصادی که جزء جدایی‌ناپذیر تجارت و تعامل بین‌المللی در جهان است، کاربرد ابزارهایی مانند چک، سفته و برات کاهش پیدا کرده و نیاز به نوآوری در ابزارهایی با این کارکرد بیش‌ازپیش شده است.

یکی از این ابزارهای بسیار پرکاربرد در حوزه تبادلات تجاری و اقتصادی، ضمانت‌نامه بانکی است که به فعالان اقتصادی کمک می‌کند فرایند تأمین نهادهای تولید، تبادلات تجاری و.. را بر اساس روال مورد اطمینان و پذیرفته‌شده در چارچوب تعاملات اقتصادی انجام دهند. ضمانت‌نامه در واقع «تعهد غیرقابل برگشت ضامن است که بنا به درخواست متقاضی صادر می‌شود تا فروشنده یا طرف تبادل متقاضی از پرداخت وجه مورد ضمانت به ذینفع در صورت مطالبه وجه ضمانت‌نامه توسط وی مطابق با شرایط مندرج در متن ضمانت‌نامه» اطمینان داشته باشد.

ضمانت‌نامه در یک دسته‌بندی کلی در دو گروه ریالی و ارزی قرار می‌گیرند و به فراخور نوع تعامل و فعالیت موضوعات متنوعی را شامل می‌شوند. در دسته ضمانت‌نامه‌های ریالی، ضمانت‌‌نامه شرکت در مناقصه، ضمانت‌نامه شرکت در مزایده، ضمانت‌نامه استرداد کسور وجه‌الضمان، ضمانت‌نامه حسن اجرای تعهدات (حسن اجرای کار)، ضمانت‌نامه استرداد پیش‌پرداخت، ضمانت‌نامه تعهد پرداخت، ضمانت‌نامه گمرکی، ضمانت‌نامه شرکت در فرآیند ارجاع کار و... ازجمله انواع ضمانت‌نامه‌هایی است که در تعاملات مرسوم اقتصادی چه در بخش دولتی و چخ در بخش خصوصی استفاده می‌شود.

ضمانت‌نامه‌های ارزی نیز انواع متنوعی مانند ضمانت‌نامه ارزی در بخش صادرات، ضمانت‌نامه ارزی در بخش واردات، صدور ضمانت‌نامه ارزی به نفع بانک توسعه اسلامی و... دارند که در حوزه تعاملات بین‌المللی اقتصادی از آن‌ها استفاده می‌شود.

شرایط کلی و عمومی برای دریافت ضمانت‌نامه شامل مواردی مانند دارا بودن حساب یا افتتاح حساب جدید به نام ضمانت خواه دارا بودن شرایط اعتبارسنجی و تمکن کافی ضمانت خواه برای پوشش تعهدات، اطمینان از واقعی بودن قرارداد پایه بین ضمانت خواه و ذینفع، اطمینان از رعایت مقررات مرتبط با مبارزه با پول‌شویی است.

با نگاهی به کاربردها و شرایط دریافت ضمانت‌نامه کاملاً روشن می‌شود که دو موضوع برای متقاضیان دریافت ضمانت‌نامه از اهمیت راهبردی برخوردار است؛ سهولت دریافت و سرعت استعلام. به‌عبارت‌دیگر برای فعالان اقتصادی بسیار مهم است که بتوانند در سریع‌ترین زمان و به ساده‌ترین شکل ممکن ضمانت‌نامه مورد نیاز را دریافت کنند و از سوی دیگر اگر طرف دریافت این ضمانت‌نامه هستند بتوانند به‌سرعت و سهولت استعلام ضمانت‌نامه دریافتی را از بانک صادرکننده انجام دهند.

اهمیت و حساسیت این دو فاکتور به حدی است که بانک‌ها رقابت فشرده‌ای برای ایجاد مزیت نسبی در آن‌ها دارند.

در میان بانک‌های صادرکننده ضمانت‌نامه بانک ملی ایران توانسته علاوه بر فاکتورهای مورد اشاره، امتیازهای دیگری نیز برای تسریع و تسهیل فرایند صدور و استعلام ضمانت‌نامه ایجاد کند تا یک سر و گردن از سایر بانک‌ها موفق‌تر عمل کند.

بانک ملی تمهیداتی فراهم کرده است که تمدید ضمانت‌نامه با ارائه درخواست ذینفع حداکثر به مدت یک سال در هر نوبت منوط به موافقت واحد صادرکننده امکان‌پذیر است. علاوه بر این طبق شرایط، ضمانت‌نامه‌های بانک ملی ایران تعهدی مستقل و غیرقابل‌انتقال بوده و قوانین حاکم بر ضمانت‌نامه‌ها قوانین کشوری است.

صدور ضمانت‌نامه بانکی در صورت قرار دادن سپرده بانکی در بانک ملی ایران به‌عنوان وثیقه با هر مبلغی امکان‌پذیر است. همچنین مبلغ ضمانت‎نامه بدون نیاز به اجرای هیچ‌گونه تشریفات یا تمهیدات حقوقی خاصی بدون هیچ‌گونه قید و شرطی به ذینفع پرداخت می‌شود.

برای صدور انواع ضمانت‌نامه پرداخت حداقل ‌ده درصد مبلغ ضمانت‌نامه به‌عنوان سپرده نقدی الزامی است البته به‌استثناء ضمانت‌نامه تعهد پرداخت و ضمانت‌نامه‌های شرکت در مناقصه و مزایده. علاوه بر این میزان سپرده نقدی برای صدور ضمانت‌نامه‌های شرکت در مناقصه و مزایده حداکثر دو درصد و برای ضمانت‌نامه تعهد حداقل بیست درصد است.

یکی از مشکلات فعالان اقتصادی در مورد ضمانت‌نامه‌های بانکی، زمان نسبتاً زیادی است که از زمان صدور تا دریافت استعلام وجود دارد. در میان بانک‌های کشور بانک ملی توانسته است استعلام ضمانت‌نامه‌های ریالی را با راه‌اندازی سامانه پیام‌رسان الکترونیکی ملی (سپام) در وب‌سایت بانک ملی ایران «آنی» کند. به‌عبارت‌دیگر با راه‌اندازی سامانه جدید استعلام ضمانت‌نامه‌های ریالی سپام بانک ملی ایران متقاضیان و ذینفعان می‌توانند به‌صورت آنی پاسخ استعلام خود را دریافت کنند. راه‌اندازی این سامانه اقدامی قابل‌توجه در پاسخگویی به استعلام ضمانت‌نامه‌ها محسوب می‌شود به‌طوری‌که پیش‌ازاین استعلام و اعتبار سنجی ضمانت‌نامه‌های ریالی با تأخیر 24 ساعته صورت می‌پذیرفت ولی در حال حاضر این روند به‌صورت آنی انجام می‌شود.