مروری بر رئوس برنامه‌های مدیرعامل بانک سپه/ ابراهیمی به دنبال بانکداری شرکتی و نظام جامع اعتبارسنجی است

تیتر20 - بانک سپه به‌عنوان اولین بانک مدرن ایران که توانسته طی سال‌های طولانی فعالیت خود خدمات ارزنده‌ای به جامعه و فعالان اقتصادی کشور ارائه دهد یک‌بار دیگر حضور مدیرعامل جدیدی را تجربه می‌کند؛ تجربه‌ای که طی دهه‌های گذشته بارها رخ‌داده و در آینده نیز تکرار خواهد شد بنابراین بیراه نیست اگر جهت‌گیری‌های مورد تأکید دکتر آیت ابراهیمی، مدیرعامل جدید بانک سپه را که در اولین روزهای حضورش در این بانک اعلام کرده با نگاهی دقیق‌تر و عمیق‌تر بررسی کنیم.

یکی از مهم‌ترین مواردی که ابراهیمی از آن به‌عنوان رویکرد اصلی بانک سپه بر آن تأکید کرده، «تشکیل اداره بانکداری شرکتی» است. او هدف از تشکیل این اداره را «عرضه خدمات و محصولات ویژه به مشتریان کلان» دانسته چراکه «ارتباط نزدیک و مستمر با مشتریان به‌ویژه مشتریان خاص» در شیوه‌های مدرن بانکداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بانکداری شرکتی در دنیای امروز، تلاشی فراگیر برای تمرکز بر نیازهای مشتریان شرکتی و خلق راه‌حل‌های بانکی و مالی متناسب برای پاسخگویی مؤثر و دقیق به آن‌ها است. در بانکداری شرکتی علاوه بر ارائه خدمات تسهیلات و خدماتی مانند مدیریت ریسک، مدیریت نقدینگی، مدیریت تعهدات، مدیریت دریافت‌ها و پرداخت‌ها و تأمین مالی و خدمات مشاوره‌ای نیز به مشتریان بانکداری شرکتی ارائه می‌شود.

به‌عبارت‌دیگر مدیرعامل بانک سپه در رویکرد جدید به دنبال آن است که مشتری همه خدمات مالی مورد نیاز خود را از طریق بانک دریافت کند و به‌جای ارائه خدماتی محدود به مشتریانی پرتعداد که باعث افزایش هزینه‌های ارائه خدمات و مانع از شخصی‌سازی خدمات قابل‌ارائه می‌شود، خدماتی گسترده و خاص به مشتریان مهم‌تر مدنظر قرار گیرد که ضمن کاهش هزینه‌های عملیاتی باعث افزایش بلندمدت بهره‌وری بانک و مشتریان نیز خواهد شد. در بانک‌های بزرگ دنیا برای ارائه این خدمات از گروه‌های تخصصی مشاوره در هر یک از حوزه‌های فوق استفاده می‌شود، به‌این‌ترتیب که مدیرعامل بانک سپه بر آن است با شناختی کلی از تمامی خدمات مورداشاره و تشخیص نیازهای مشتری، متخصصان هر حوزه را به فعالیت جهت تأمین نیازهای مشتری سوق دهد.

یکی از عوامل مهم که در افزایش بهای خدمات بانکی و تسهیلات پرداختی از سوی بانک‌ها تأثیر دارد قیمت تمام پول در سیستم بانکی است. طی سال‌های گذشته گران بودن تسهیلات بانکی که یکی از دلایل آن به گفته کارشناسان و فعالان بانکی بالا رفتن قیمت تمام‌شده پول در بانک‌هاست، همواره باعث انتقاد مشتریان و فعالان اقتصادی از نظام بانکی شده است چراکه تسهیلات گران بانک‌ها در کنار مشکلات دیگرشان، آن‌ها را با موانع زیادی مواجه کرده است.

مدیرعامل بانک سپه با اشراف به این معضل و به‌درستی، کاهش قیمت تمام‌شده پول را یکی از اهداف خود در این بانک عنوان کرده است.

از پرهزینه‌ترین عواملی که باعث بالا رفتن قیمت تمام‌شده پول در شبکه بانکی کشور می‌شود، هزینه‌های ناشی از ریسک‌های اعتباری است که منجر به افزایش معوقات بانکی می‌شود بنابراین دکتر ابراهیمی به دنبال آن است که با پیاده‌سازی نظام اعتبارسنجی کارآمد، نه متقاضیان واقعی و خوش‌حساب را از تسهیلات بانکی محروم کند و نه اجازه دهد نرخ نکول اعتبارات در بانک سپه افزایش یابد.

طراحی ابزارهای نوین مالی نیز از دیگر لوازمی است که خصوصاً با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فراوان و مغفول مانده شریعت و فقه اسلامی می‌توان از آن‌ها برای جلوگیری از افزایش قیمت تمام‌شده پول در بانک‌ها و حتی کاهش این قیمت بهره‌ها برد.

بازبینی سازوکارهای نظارتی و بازرسی برای جلوگیری از انحراف تسهیلات و اختصاص اعتبارات متقاضیان دارای صلاحیت ازجمله راهکارهای دیگری است که بانک سپه قاعدتاً در دوره مدیریت دکتر ابراهیمی به دنبال آن خواهد بود.

از دیگر محورهایی که مدیرعامل جدید بانک سپه به‌عنوان رویکردهای مورد تأیید این بانک در آینده به آن اشاره کرده، «پرداخت تسهیلات با ارزیابی دقیق، تشکیل پرونده تسهیلاتی مطابق با دستورالعمل‌ها و رعایت مقررات اعتباری و شناخت کافی از مشتریان» است. به‌عبارت‌دیگر دکتر ابراهیمی بر ضرورت استفاده از روش‌های دقیق اعتبارسنجی و جایگزینی این روش‌ها با شیوه‌های سنتی بررسی صلاحیت متقاضیان دریافت تسهیلات تأکید کرده است.

 بانک‌ها و مؤسسات اعتباری به‌عنوان واسطه گران وجوه و تأمین‌کنندگان مالی در بخش‌های مختلف اقتصادی با ریسک‌های بسیاری مواجه‌اند. ازجمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به ریسک قیمت یا بازار، ریسک نقدینگی، ریسک تجاری اشاره کرد. با توجه به حوزه فعالیت بانک‌ها به‌خصوص در زمینه اعطای تسهیلات اعتباری و انجام تعهدات، از میان این ریسک‌ها مهم‌ترین ریسکی که این نهادها را تهدید می‌کند، ریسک اعتباری و نکول تسهیلات اعطایی است. شناسایی، اندازه‌گیری، نظارت و مدیریت مؤثر ریسک اعتباری نقش مهمی در تخصیص بهینه منابع مالی و جلوگیری از زیان‌های ناشی از اعطای تسهیلات برای بانک و نیز اقتصاد ملی دارد. بر این اساس یکی از ابزارهای اصلی مدیریت ریسک اعتباری، اعتبارسنجی مشتریان متقاضی تسهیلات است. 

همان‌گونه که ریسک اعتباری را می‌توان عدم توانایی و یا عدم تمایل تسهیلات گیرندگان به بازپرداخت تعهدات خود مطابق با مفاد قرارداد فی‌مابین بانک و مشتری دانست، اعتبارسنجی را می‌توان روشی جهت برآورد احتمال وقوع این رویداد (ریسک) محسوب کرد. در کشورهای توسعه‌یافته، ارائه‌دهندگان تسهیلات، اغلب با اتکا به اعتبارسنجی و بر اساس برآورد ریسک مشتری که برگرفته از عملکرد گذشته اعتباری و مختصات کسب‌وکار وی است اقدام به تصمیم‌گیری در اعطای تسهیلات می‌کنند.