ماجرای خودسوزی سویا در بندر؛ مقصر کیست؟

تیتر۲۰- انتشار ویدیوئی در فضای مجازی بار دیگر بیانگر تخریب بخشی از کالاهای اساسی وارداتی در گمرک و بنادر بود و آن هم کالایی که با ارز پرحاشیه ۴۲۰۰ تومانی وارد شده است، تصاویری که نشان داد محموله‌ای از کنجاله‌های سویا در بندر امام خمینی(ره) فاسد شده است.

به طور قطع نمی‌توان گفت محموله برای کیست

 برخی منابع به ایسنا اعلام کردند که این محموله متعلق به شرکت امور پشتیبانی دام بوده و از تابستان در بندر امام مانده است، با این حال پیگیری موضوع از گمرک با توضیحات دیگری نیز همراه بود.

در این رابطه بلوطی میرزا-ناظر گمرک‌های خوزستان و مدیرکل گمرک اهواز- گفت که در این ویدئو مشخص نیست که محموله کنجاله سویا مربوط به چه شرکتی بوده و یا زمان آن معلوم نشده و نمی‌توان به طور قطع اعلام کرد که وارد کننده کالا و صاحب آن کیست ولی به هر حال شرکت‌ امور پشتیبانی دام و یا بازرگانی دولتی به همراه شرکت‌های خصوصی محموله‌های وارداتی سویا در گمرک دارند.

طبیعت سویا خودسوزی است و فاجعه نیست

 وی توضیحاتی در مورد وضعیت فاسد شدن سویا ارائه کرد و گفت که سویا و یا کنجاله آن دارای طبیعت خودسوزی است؛ به طوری که وقتی در جایگاه سربسته و یا حتی سرباز قرار می‌گیرد زمانی که بین یک یا دو ماه از انباشت محموله می‌گذرد به دلیل فشار وزنی که روی آن وجود دارد، تولید گاز کرده و شروع به خودسوزی می‌کند، حتی وقتی محموله در کشتی وجود دارد بعد از طولانی شدن زمان تخلیه نیز معمولا کف آن این اتفاق می‌افتد. در عین حال در شرایط گرما، ‌ از خود روغنی تراوش می‌کند که بعد از کاهش دما موجب چسبندگی کنجاله می‌شود.

بلوطی میرزا ادامه داد: اما به هر صورت در فرایند ترخیص، کالا از سمت سازمان استاندارد و دامپزشکی مورد بررسی قرار گرفته و تا زمانی که تائیدیه آن صادر نشود، ترخیص نخواهد شد، اگر تشخیص داده شود که بخشی از آن تخریب شده، معدوم خواهد شد.

از هر ۵۰ هزار تن ممکن است ۱۰۰ تا ۲۰۰ تن خودسوزی شود

این مدیر گمرک، خودسوزی محموله‌های سویا موضوع عجیب و فاجعه‌باری ندانست و  یادآور شد که معمولا از هر ۵۰ هزار تن ممکن است ۱۰۰ تا ۲۰۰ تن به طور طبیعی دچار خودسوزی شود و وقتی که در بندر امام خمینی (ره) میلیون‌ها تن از این کالا در حال ورود و تخلیه است، تخریب درصدی از آن عجیب نخواهد بود.

لزوم تغییر انبارها از سوله به سیلوهای استاندارد

در رابطه با شرایط نگهداری و اهمیت کاهش این اتلاف سرمایه‌ به دلیل شرایط انبارها نیز، ناظر گمرکات خوزستان گفت که به هر صورت در چند سال اخیر سازمان بنادر اقدام به ایجاد تغییر در شرایط انبارداری خود کرده و از حالت سوله‌ای به سیلو در حال حرکت  است؛ به طوری که در چند انبار ایجاد شده، شاهد هستیم که سیلوهایی استاندارد هستیم، ‌به هر حال باید سیلوهای مجهز به دستگاه‌های نگهداری، هوادهی و آفت‌کش می‌تواند به نوعی مانع از یکسری تغییرات در محموله‌های مانند سویا شود.

ماجرا فقط ذات کالا نیست، پس سهم دستگاه‌ها در ترخیص و صاحب کالا چه می‌شود!؟

اما در حالی فرایند خودسوزی و تخریب سویا فرایندی طبیعی اعلام شد که  در این بین نمی‌توان از جریان تاخیرهایی که در ترخیص کالا وجود دارد، عدم ورود به موقع صاحب کالا و شرایط نگهداری آن در افزایش موارد تخریب کالاهای اساسی چشم‌پوشی کرد و تمامی آن را به ذات کالا ربط داد، ‌ این در حالی است که در شرایط جوی بنادر که گرما و رطوبت بالایی وجود دارد که هر کالایی که به موقع ترخیص و تخلیه نشود می‌تواند در آستانه تخریب قرار گیرد که اگر کالای حساس به این شرایط باشد به طور حتم حجم بالایی از آن در آستانه فاسد شدن قرار خواهد گرفت، موضوعی که بالا نسبت به آن هشدار شده ولی به توجهی به آن نمونه‌هایی مانند جریان آلوده شدن ۵۰۰۰ تن ذرت، جوهای حشره زده، جو های جوانه زده و یا برنج های درآستانه فساد بوده، منتهی شده است.

 در مورد سویا نیز، آمار قابل تامل خواهد بود، طبق آخرین گزارش از وضعیت واردات در ۱۰ ماهه اول امسال، از واردات حدود ۲۰ میلیون تن از هفت قلم کالای اساسی وارد شده با ارز ۴۲۰۰ تومانی که به ارزش بیش از ۱۱ میلیارد دلار بوده است، ۱.۹ میلیون تن به ارزش بالغ بر یک میلیارد دلار متعلق به سویا است،   در عین حال که تا ششم بهمن‌ماه از سه میلیون تن کالای اساسی در بنادر ۳۲۰.۸ هزار تن متعلق به سویا بوده و بالغ بر ۶۸ هزار تن نیز در شناورها در کنار اسکله قرار داشته است.

براین اساس گرچه فاسد شدن و یا همان خودسوزی ۱۰۰ تا ۲۰۰ تن از محموله ۵۰ هزار تنی طبیعی به نظر می‌رسد ولی برای نزدیک به دو میلیون تن در ۱۰ ماه رقم کمی‌نخواهد، آنهم زمانی که این کالا با ارز ترجیحی وارد می‌شود و هزینه تامین آن در سال جاری به طور قابل توجهی بالا رفته است.