تاریخچه تاثیر برندهای خارجی پوشاک در بازار ایران

تیتر۲۰- امین رحیمی: مشهور است که در دوره صفوی بیش از ۹۰ درصد کالاهای مصرفی در ایران، تولید داخل بود. صادرات هم رونق داشت و از همه بیشتر در صنعت نساجی و صنایع فلزی. اما از وقتی پای انگلیسی‌ها به ایران باز شد و کمپانی هند شرقی به بازار ایران طمع کرد جنس خارجی را در ایران محبوب کردند و به‌دلیل کمبود مشتری، تولید کالاهای ایرانی کاهش یافت. کالاهای انگلیسی در آن روزگار با نیروی کار ارزان در هند و سایر مستعمرات آسیایی بریتانیا تولید می‌شدند و به ایران هم می‌رسیدند و کار، زار شده بود به‌گونه‌ای که «اوژن فلاندن» باستان‌شناس فرانسوی که در سال ۱۲۱۹ شمسی و در دوره محمدشاه قاجار به ایران آمد گزارش داده است: «از کارخانجات نساجی و اسلحه‏‌سازی و زربفت و مخمل‏ ایران که روزگاری محصولات آن به تمام مشرق‌زمین صادر می‏‌شد، خبری‏ نیست و همه نابود شده‌اند. محصولات ایران از بین رفته و به‌ویژه همراهی با انگلستان نتیجه شومی بخشیده‌ است. زیرا مقدار زیادی محصول را به بهایی‏ بسیار نازل‌تر از آنچه در خود ایران ساخته می‏‌شود در بازارهای ایران به فروش‏ می‌‏رسانند.»

تا اواخر دوره قاجار هم کار به آنجا رسیده بود که «جرج کرزن»، سیاستمدار و وزیر خارجه بریتانیا در کتاب «ایران و قضیه ایران» نوشت: «گذشته از اشیاء تجملی غربی‏ که طبقات بالا به آن معتاد شده‌‏اند، پوشاک همه طبقات جامعه، از مردان گرفته تا زنان، جملگی از غرب وارد می‌‏شود. ابریشم، ساتن و ماهوت برای طبقات‏ اعیان و قماش نخی و پنبه‌‏ای برای همه طبقات. لباس یک روستایی ساده از منچستر... می‌‏آید و نیلی را که همسر او به‌کار می‏‌برد از بمبئی وارد می‌‏شود. در واقع از بالاترین تا پایین‌ترین مراتب اجتماعی به‌طور قطع وابسته و متکی ‌به کالاهای غربی شده‌‏اند».

در چنین وضعیتی غیر از این هم نباید انتظار داشت که کارخانه نساجی اصفهان بالاخره از کار بازایستد و مدیرش، «ادیب التجار» در روزنامه حبل‌المتین نزد مردم و نزد تاریخ گله کند که «چیزی که سبب عدم رغبت بعضی‌هاست، همان اسم خارجه است که روی قماش ما نیست و همان چاپ خارجه است که هنوز به منسوجات ما نخورده»./فارس