دلایل افول عملکرد بوم گردی ها در صنعت گردشگری

تیتر۲۰- آمار‌‌‌های منتشر‌شده توسط نهادهای رسمی نشان می‌دهند میانگین تورم سه سال اخیر از تورمی که در ایران طی سه دهه گذشته وجود داشته بیشتر بوده است. آمارها بیانگر آن است که در سال ۱۳۹۹، ۳۶ درصد، در سال ۱۴۰۰، ‌‌‌ ۴۰‌درصد و در سال ۱۴۰۱ عددی معادل ۴۶‌درصد تورم را تجربه کرده‌‌‌ایم. همین موضوع سبب شده هزینه زندگی و از جمله خوراک و مسکن نیز به شکل قابل ملاحظه‌‌‌ای افزایش یابد و به تبع آن فشار هزینه‌ها روی خانواده‌‌‌ها برای تامین آنها بیشتر شود. در این شرایط بر اساس آمارهای منتشر‌شده سفرها نیز افت قابل ملاحظه‌‌‌ای داشته‌‌‌اند. با کاهش تقاضا در بازار سفر و رکود گردشگری،‌‌‌ بوم‌‌‌گردی‌‌‌ها به عنوان یکی از بخش‌هایی که در دوره کرونا آسیب‌‌‌های فراوانی دیدند، ‌‌‌ با چالش جدیدی مواجه شدند که هزینه‌‌‌های ارائه سرویس، ‌‌‌ نگهداری و خدمات آنها را افزایش داد. برای باقی ماندن در بازار برخی بوم‌‌‌گردی‌‌‌ها ناچار به کم‌‌‌فروشی‌‌‌های اجباری شدند؛ به این معنا که گروهی از آنها تصمیم گرفتند با ثابت نگه‌‌‌ داشتن هزینه‌‌‌های کل اقامت برای مسافر وعده صبحانه را حذف کنند و برخی دیگر نیز سراغ راه‌‌‌حل‌‌‌های دیگری رفتند.
دو‌نرخی شدن اقامتگاه

روزبه طاهریان صاحب اقامتگاهی در روستای هریوند در نزدیکی بیرجند است. او در این باره که بالا رفتن قیمت مواد غذایی و سایر اقلام چه تاثیری در خدمات‌دهی آنها داشته، ‌‌‌ به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: ما در اقامتگاه خود سابق بر این خدمات را به شکل فول‌‌‌برد به توریست‌‌‌ها عرضه می‌‌‌کردیم. با این حال با تورم و بالا رفتن قیمت‌ها که مواد غذایی را هم شامل می‌‌‌شد در حال حاضر گزینه شام را از این خدمات حذف کرده‌‌‌ایم تا بتوانیم با مبلغ کمتری خدمات‌‌‌رسانی را انجام دهیم.

او می‌افزاید: همچنین هزینه‌‌‌ای که در گذشته برای اقامتگاه در میانه هفته و پایان آن دریافت می‌‌‌کردیم مشابه بود‌‌‌، اما در حال حاضر و در ماه‌‌‌های اخیر نرخ‌ها را تغییر داده‌‌‌ایم. بنابراین اگر توریستی قصد سفر به هریوند و اقامت در این روستا را داشته باشد در میانه هفته در ایام معمولی و غیرداغ گردشگری هزینه کمتری می‌‌‌پردازد.  این فعال در حوزه کسب و کار بوم‌‌‌گردی ادامه می‌دهد: در کنار این دو راه‌حل‌‌‌، تصمیم ما این بود که برای باقی ماندن در این کسب و کار از سود خود هم بکاهیم. با توجه به تورم در انواع مواد غذایی نظیر خوراک، ‌‌‌ نوشیدنی و... از حاشیه سودمان کم کردیم تا گردشگران بیشتری مایل به اقامت در مجموعه ما باشند.

آیا این سه راهکار توانسته است در جذب توریست‌‌‌ها موفق عمل کند؟ طاهریان پاسخ می‌دهد: مشکلی که با آن مواجه هستیم به این برمی‌‌‌گردد که درآمدی که در گذشته کسب می‌‌‌کردیم می‌توانست باعث چرخش در سیستم کسب و کار ما شود و بتوانیم بر اساس آن زندگی کنیم. این در حالی است که با کاهش حاشیه سود برای باقی ماندن در این حوزه، ‌‌‌ در حد زنده‌‌‌مانی درآمد کسب می‌‌‌کنیم که کفاف مخارج ما را نمی‌دهد.

او در این باره که قیمت‌ها در اقامتگاه آنها به چه میزان افزایش یافته است، ‌‌‌ به غذایی نظیر پلومرغ که برای شام سرو می‌‌‌شده اشاره می‌کند و می‌‌‌گوید: همین چند سال پیش مرغ را کیلویی ۲۵‌هزار تومان در بیرجند می‌خریدیم و با پلو و مخلفاتی نظیر ماست ، نوشابه و ترشی و... آن را با قیمتی بین ۶۰ تا ۷۰‌هزار تومان سرو می‌‌‌کردیم. در حال حاضر قیمت مرغ به حدود ۷۰‌هزار تومان به ازای هر کیلو رسیده است و ما آن را با قیمت هر پرس ۱۵۰‌هزار تومان سرو می‌‌‌کنیم. زیرا علاوه بر افزایش قیمت مرغ و برنج، مخلفات کناری آن هم افزایش  قیمت قابل‌توجهی در این دوره داشته است.

حذف صبحانه از خدمات

علی‌اصغر عسگری صاحب اقامتگاهی در خرانق استان یزد است. او در این باره که تورم چه تاثیری بر کسب و کار بوم‌‌‌گردی آنها داشته، به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: با شروع همه‌گیری کرونا و دغدغه‌هایی که درباره بهداشت وجود داشت ما وعده صبحانه را که در کنار اقامت بود در اقامتگاه‌‌‌مان حذف کردیم که این روند پس از پایان پاندمی نیز ادامه پیدا کرد تا بتوانیم در جذب گردشگر با مشکل کمتری مواجه شویم. وعده صبحانه ما شامل املت، ‌‌‌ عدسی، ‌‌‌ پنیر، ‌‌‌ گوجه، خیار‌‌‌، کره و مربا می‌شود که در آن زمان برای ما هزینه‌‌‌ای معادل 50‌هزار تومان داشت و الان آن را بین 100 تا 120‌هزار تومان به شکل جداگانه عرضه می‌‌‌کنیم.

او ارائه تخفیفات بیشتر در سایر خدمات را دیگر راهکار در نظر گرفته شده عنوان می‌کند و می‌‌‌افزاید: تلاش ما این است که با پایین نگه داشتن قیمت‌ها بتوانیم توریست‌‌‌ها را ترغیب به انتخاب مجموعه‌‌‌مان کنیم. یزد یکی از مقاصد گردشگران خارجی است؛ توریست‌‌‌هایی که افزایش قیمت‌ها تغییری در سبک سفر آنها ایجاد نمی‌‌‌کند. عسگری با بیان این مطلب می‌گوید: با این حال تعداد توریست‌‌‌های خارجی مایل به اقامت در یزد نسبت به گردشگران داخلی کمتر است. عمده گردشگرانی که از کشورهای دیگر به این منطقه می‌‌‌آیند عموما از بوم‌‌‌گردی‌‌‌ها بازدید می‌کنند ولی اقامت‌‌‌شان در این مجموعه‌‌‌ها نیست.

توریست‌‌‌های خارجی که عسگری به آنها اشاره می‌کند اغلب روس یا چینی هستند. آیا این قاعده درباره گردشگران اروپایی هم صدق می‌کند؟ این فعال حوزه کسب‌و‌کار بوم‌گردی می‌‌‌گوید: اروپایی‌‌‌ها معمولا ترجیح می‌‌‌دادند که اقامت‌شان در بوم‌‌‌گردی‌‌‌ها باشد در حالی که توریست‌‌‌های چینی و روس هتل را به اقامتگاه‌‌‌ها ترجیح می‌دهند و همین موضوع هم باعث شده ما گردشگر خارجی کمتری داشته باشیم. او در پاسخ به این پرسش که چه اقدامی از سوی مسوولان می‌تواند شرایط را بهتر کند و چه چشم‌‌‌اندازی پیش روی خود می‌‌‌بیند از تصمیمش برای فروش مجموعه تحت مدیریتش می‌‌‌گوید و اضافه می‌کند: گردشگری صنعت پیچیده‌‌‌ای است. گاهی یک اتفاق، ‌‌‌ به اندازه یک سال کار ما را دچار اختلال می‌کند و در این عدم‌تعادل فعالان گردشگری متحمل زیان‌های زیادی می‌شوند.

امکان پخت غذا در اقامتگاه

خدیجه غنچه یکی از چند مالک اقامتگاهی در شهر کلاته‌‌‌خیج است. او درباره تاثیر افزایش قیمت به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: با بالا رفتن قیمت‌ها شاهد کاهش تورهای گردشگری هستیم و در کنار آن شاهدیم افرادی هم که به شکل شخصی سفر می‌کنند تعداد وعده‌‌‌هایی را که در اقامتگاه سرو می‌شود کاهش می‌دهند.او از تبعات مالی سنگین در صورت لغو یک تور می‌‌‌گوید و می‌‌‌افزاید: در هفته‌‌‌های گذشته یک تور اقامتگاه ما را رزرو کرده بود، با این حال با توجه به بسته‌شدن مسیر دسترسی به جنگل ابر در نیمه خرداد، ‌‌‌ سفرشان را لغو کردند که برای ما تبعات مالی سنگینی ایجاد کرد. ما مواد غذایی لازم را برای آنها خریداری کرده بودیم که روی دستمان ماند و با این افزایش قیمت هزینه بالایی را شامل می‌‌‌شد.

غنچه ادامه می‌دهد: در گذشته آشپزخانه تنها در دسترس پرسنل اقامتگاه بود، با این حال به واسطه کاهش تقاضای وعده‌‌‌های غذایی ما این گزینه را به گردشگران خود می‌‌‌دهیم که در صورت تمایل، ‌‌‌ بخشی از وعده غذایی را در آشپزخانه اقامتگاه تهیه کنند. گفته‌‌‌های این فعالان حوزه بوم‌‌‌گردی نشان می‌دهد تورم تاثیر جدی بر کسب‌و‌کار بوم‌‌‌گردی داشته و سود فعالان این حوزه را به نحو قابل‌توجهی کاهش داده است. همین موضوع سبب شده آنها سود خود را کاهش داده و در مواردی حتی به فکر تغییر در کسب‌و‌کار خود بیفتند همچنان‌که علی‌اصغر عسگری در این زمینه اقدام کرده است. از این رو متولی گردشگری که شعار خود را گردشگری ارزان و برای همه مطرح کرده است باید فکری به حال این حوزه کند. زیرا در غیاب یا کاهش اقامتگاه‌‌‌های بوم‌‌‌گردی، تنها هزینه‌‌‌ها در بخش اقامت افزایش می‌‌‌یابد و در جهت عکس این شعار حرکت می‌‌‌کنیم./دنیای اقتصاد