تیتر۲۰- بورس در آخرین ماه نیمه نخست سال توانست با ثبت بازدهی ۴/ ۹درصدی در یک ماه پیشتاز بازارهای شهریور باشد. در ماه تیر و مرداد، سود سپرده بانکها عمدتا بازده بالاتری از سایر بازارها داشت؛ اما با توجه به وضعیت مثبت بورس در شهریور ماه، این بازار توانست از سپرده بانکی سبقت بگیرد.
برخی کارشناسان معتقدند که بازار سهام میتواند در کنار سپردهگذاری گزینه مناسبی برای سرمایهگذاران باشد؛ بهویژه صنایعی که ارتباط بیشتری با بازارهای بینالمللی دارند. از سوی دیگر، در نیمه نخست سال جاری درحالیکه دلار و سکه نتوانستند رضایت سرمایهگذاران را کسب کنند، بانک و بورس دو گزینه برنده از لحاظ بازدهی بودند. از نگاه کارشناسان، عبور از سیاستهای دستوری در شرایط ثبات قیمتها و تداوم گشایشها بهویژه در زمینه صادرات، میتواند امیدواری را برای رونق بورس در نیمه دوم سال جاری فراهم کند.
با بررسی وضعیت بازارها در نیمه نخست سال، چشمانداز بازارها در نیمه دوم سال جاری را به تصویر کشیده و در گزارش باشگاه اقتصاددانان وضعیت بازار سهام مورد بررسی قرار گرفته است.
نیمه نخست سال به پایان رسید و از امروز مهمان فصل خزان خواهیم بود. با گذر ازگرمترین فصل سال، در صفحه تقویم، روزبهروز بهسوی سرمای طبیعت نزدیکتر خواهیم شد و باید دید که در بازارهای سرمایهگذاری داخلی چه سناریوهایی بهوقوع خواهد پیوست؟ آیا به مانند گرمای نیمه دوم سالگذشته، شاهد تاختوتاز و انفجار قیمت در بازارهای دارایی خواهیم بود؟ یا همچون نیمه ابتدایی امسال، ناظر رخوت و رکود در بازارها و خواب زمستانی بازارها خواهیم بود؟
پاسخگویی به سوالات مذکور، مستلزم کالبدشکافی اجمالی آنچه گذشت و آنچه خواهیم دید، است. باید بررسی شود که محرکهای بازارها و عواملی که بر روی کلیت اقتصاد کشور تاثیرگذارند، اکنون در چه جایگاهی قرار دارند که در ادامه به بررسی هریک از این موارد خواهیم پرداخت.
تحقق شعار سال؟
از همان آغازین دقایق سالجدید خورشیدی میتوانستیم با اندکی تامل پیرامون شعار سال (جهش تولید، مهار تورم) به سمت و سوی دریافت این نتیجه رهنمون شویم که شاید امسال قاعده بازی کمی متفاوتتر از سنوات اخیر باشد. یکی از الزامات تحقق بخش اول شعار سالیعنی جهش تولید این بود که درمیان بازارهای دارایی به بازار سهام در این اثنا توجه ویژهای بشود و سعی شود از طریق ثباتبخشی و پیشبینیپذیرکردن پارامترهای اثرگذار بر بازار ثانویه و رونق آن، در راستای استفاده حداکثری از ظرفیتها و قابلیتهای بازار اولیه گام برداریم، اما این مهم در بازار سرمایه عملی نشد.
در سالجاری اشاره شد که یکی از الزامات سر و ساماندادن به وضعیت مبهم و آشفته بازار سهام، تزریق اعتماد به صحنه معاملات تالار شیشهای است. موضوعی که در ۶ ماهه نخست سالجاری در بورس تهران، اقدامات عاجل و مثبتی در راستای ارتقای آن مشاهده نشد، بلکه با تزریق بذر نااطمینانی حاصل از وقایع نیمه اردیبهشت سالجاری (ماجرای مربوط به افزایش نرخ خوراک شرکتهای پتروشیمی) تیر زهرآلود و مسمومی نیز بر پیکره رنجور و نحیف بورس تهران پرتاب شد تا بازیگران و اهالی این بازار نسبت به وقایع حادثشده و روند آتی این بازار در بیاعتمادترین حالت ممکن قرار بگیرند. بدونشک اگر تلاشی در جهت
پیشبینیپذیرکردن وضعیت بازار سهام صورت میگرفت، بهرغم ثبات در بازارهای دیگر، شاهد این بودیم که عملکرد و بازدهی این بازار در مقایسه با رقبای دیرینه خود تفاوت فاحشی داشت. هرچند میتوان فقدان محرکهای بنیادین و فروکشکردن انتظارات تورمی و آرامش در بازار ارز را بهعنوان مهمترین عواملی ذکر کرد که سببشده بازارهای دارایی و بهخصوص بازار سهام از ثبات برخوردار باشند، اما به هر روی اگر جریان اعتماد عمومی به این بازار برمیگشت، می توانستیم انتظار داشته باشیم که بورس تهران از اوضاع و احوال قمر در عقرب کنونی خارج شود و وضعیت بهتری داشتهباشد.
به هر روی در مقام جمع بندی برای این بخش میتوان اینچنین استنباط کرد که از بازار سهام استفاده چشمگیر مفیدی در راستای تحققبخشیدن به بخش اول شعار سال یعنی جهش تولید نشدهاست و بازاری که میتوانست بخشی از نقدینگی سیال و سرگردان سطح جامعه را از فعالیتها و اعمال سفتهبازانه راهی بخش مولد اقتصاد کشور و واحدهای تولیدی کند، در برهه کنونی اینچنین مهجور واقع شدهاست. بورس تهران در مقطع کنونی هوادار ندارد، اما تا جاییکه چشم کار میکند، بازار تماشاگر دارد.
دلایل رکود در بورس و سایر بازارها
همانطور که در گزارش روز 29 شهریور تحتعنوان علت سکون بورس و بازارهای داخلی کشور چیست؟ اشاره شد؛ ریشههای این موضوع را میتوان در ارتباط تاریخی روابط سیاسی کشور و متغیرهای کلان اقتصادی جستوجو کرد.
از اواخر سالگذشته اخباری در حوزه سیاست خارجی کشور مخابره شد که موجب تغییر جهت افکار منفی و بدبینانه به ذهنیتهای مثبت و خوشبینانه در فضای اقتصادی کشور شد. از سرگیری روابط با برخی همسایگان از جمله عربستان، موفقیتهایی که در زمینه دیپلماسی خارجی بهدست آمد (مثل آزادسازی داراییهای مسدودشده ایران در کرهجنوبی در قبال تبادل زندانیان)، موجبات تغییر جهت انتظارات در بازارها و فضای اقتصاد کلان کشور را فراهم کرد. بهعلاوه در عرصه اقتصادی کشور نیز فعل و انفعالاتی حادثشده که سببشد انتظارات منفی در برهه کنونی از اقتصاد کشور گریزان شود.
افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی و افزایش صادرات نفتی ایران به چین؛ دو نمونه از عواملی است که پالسهای مثبتی را برای ترمیم ناترازیهای بودجهای ایران صادر میکند و در کنار این موضوع بانکمرکزی نیز توانسته از طریق سیاست کنترل ترازنامهای، رشد نقدینگی را به محدودههای میانگین تاریخی برساند و از این ناحیه نیز اقتصاد کلان کشور، سیگنالهای مثبتی را دریافت کند. مجموعه این عوامل در حوزه روابط خارجی سیاسی و اقتصادی سببشده که بازار ارز در مقطع کنونی یکی از آرامترین دورههای خود در یک سالاخیر را تجربه کند و همراستا با این موضوع، سایر بازارهای دارایی داخلی نیز از ثبات و سکون نسبی برخوردار باشند./دنیای اقتصاد