ارزش بلیت‌های اجرای زنده بر اساس کدام معیارها تعیین می‌شود؟

تیتر20 - در سال‌های اخیر برگزاری کنسرت در کشور به شکل عجیبی رونق گرفته و موزیسین‌های سنتی و پاپ برای درآمدزایی از این امکان استفاده می‌کنند. بر اساس گزارشی که سال گذشته وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی منتشر کرد، تعداد اجراهای موسیقی تنها در سال 93 سه هزار و 185 کنسرت بوده که در سال 94 نیز به‌رغم لغو برخی از کنسرت‌ها، شاهد افزایش بوده است. اکنون به جایی رسیده‌ایم که شاید کمتر روزی را بتوان در تقویم مشخص کرد که در تهران یا شهرستان‌ها خواننده‌ای روی صحنه نرود. برنامه کنسرت‌ها نشان می‌دهد که سالن‌های اجرا تا چند ماه آینده هم رزرو شده‌اند. از سوی دیگر استقبال مردم از کنسرت‌ها در کشور ثابت می‌کند که این کالای فرهنگی-تفریحی به سبد مصرفی خانواده‌ها وارد شده است و مردم از طبقه‌های متفاوت برای حضور در این برنامه‌ها علاقه نشان می‌دهند.

البته خیلی‌ها هم به‌دلیل گرانی بلیت‌ها مجبورند عطای حضور در کنسرت را به لقایش ببخشند. از زمانی که برگزاری کنسرت‌ها در کشور گسترش یافت، همواره ابهامات و سوالاتی مربوط به مسائل مالی آن نیز مطرح شد. در چندسال اخیر بسیاری از فعالان فرهنگی و هنری از قیمت بالای کنسرت‌های موسیقی شاکی شده‌اند.

پیش‌تر محمدرضا آزاده فر پژوهشگر، مدرس و نویسنده کتاب «اقتصاد موسیقی» با تشریح فضای موجود درباره گران بودن بلیت کنسرت‌ها به نمونه‌های تاریخی این موضوع اشاره کرد و گفت: تاریخ موسیقی اروپا تا همین یکصد سال گذشته از نظر اجتماعی بسیار ملال‌آور است. موسیقی آهنگسازان بزرگ دنیا مانند باخ، بتهوون، موتزارت و... که امروزه نام آنها را همه مردم دنیا به دفعات شنیده‌اند صرفا به گوش اشراف‌زادگان می‌رسید و هر یک از خاندان‌های اشراف‌زاده اسپانسر یک آهنگساز بزرگ بودند و موسیقی‌های خلق شده توسط آن هنرمند، بیشتر در مجالس خصوصی آنها اجرا می‌شد. شکل‌گیری ارکسترهای ملی در سده اخیر در دنیا نیز با هدف قابل شنیدن کردن موسیقی‌های خلق شده توسط هنرمندان برای توده‌های مردم بود اما شرایط امروز ایران مرتبا دوره اشراف‌زادگان اروپایی را از نظر من می‌گذراند.

قیمت‌گذاری‌ها دست چه کسی است؟

با این حال جالب توجه است که دفتر موسیقی ارشاد در تعیین قیمت بلیت کنسرت‌ها هیچ نقشی ندارد. خانه موسیقی نیز مانند هم‌خانواده ارشادی‌اش توان اجرایی قیمت‌گذاری صحیح و ضابطه‌مند را ندارد و شرکت‌های برگزارکننده کنسرت، در این زمینه حرف اول و آخر را می‌زنند.

خبرگزاری فارس در این باره نوشت که قیمت‌گذاری بلیت‌های کنسرت در ایران از ضابطه خاصی تبعیت نمی‌کند و تهیه‌کنندگان کنسرت‌ها، به تشخیص خودشان و بدون هیچ ضابطه قانونی، قیمت بلیت کنسرت‌ها را بالا و پایین می‌کنند. به‌دلیل اتخاذ برخی سیاست‌های اشتباه، موسیقی رفته رفته به سمت مجلل شدن نیل پیدا کرده و جمعی از علاقه‌مندان به موسیقی که درآمد بالایی ندارند، عملا از حضور در کنسرت‌ها محروم هستند و متاسفانه صندلی‌های سالن اجرای موسیقی کم‌کم دارد مخاطبانی خاص با استطاعت مالی بالا پیدا می‌کند.

نرخ بلیت کنسرت در سال 94

بلیت‌های کنسرت‌های موسیقی در سال گذشته معمولا از 40 تا 120 هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شدند. اما بلیت کنسرت روزبه نعمت‌اللهی از 40 تا 180 هزار تومان قیمت‌گذاری و به فروش رسید تا این خواننده لقب گران‌ترین کنسرت ایران را به خود اختصاص دهد.

همچنین سال گذشته بلیت‌های اجراهای ارکسترهای دولتی «سمفونیک تهران» و «موسیقی ملی ایران» از 45 تا ۱۵۰ هزار تومان قیمت‌گذاری می‌شدند. به این ترتیب این ارکستر‌ها در جایگاه دوم گران‌ترین اجراهای موسیقی کشور قرار گرفتند. همچنین در کنار این ارکسترها که توسط معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اداره می‌شود، کنسرت «تهمورس و ما» که طی روزهای اول و دوم شهریور ماه در تالار وحدت برگزار شد با سقف بلیت 150 هزار تومان، قرار گرفت.

رتبه سوم گران‌ترین کنسرت کشور با سقف بلیت 130 هزار تومان به گروه «دنگ شو» اختصاص یافت. این گروه در روز دوم شهریور و در دوسانس در برج میلاد روی صحنه رفت. کنسرت حافظ ناظری که به همراهی شهرام ناظری در تالار وزارت کشور برگزار شد نیز با سقف بلیت 130 هزار تومان در جایگاه سوم قرار گرفت.


گران‌ترین کنسرت‌های سال 94 بر اساس سقف تعیین‌شده قیمت بلیت:

1-کنسرت روزبه نعمت‌اللهی (سقف قیمت بلیت: 180 هزار تومان)

2- تمامی اجراهای ارکستر سمفونیک و ملی کنسرت «تهمورس و ما» (سقف قیمت بلیت: 150 هزار تومان)

3-کنسرت شهرام و حافظ ناظری و کنسرت دنگ شو (سقف قیمت بلیت: 130 هزار تومان)

به هر حال اگرچه سقف قیمت بلیت‌های موسیقی سال گذشته در تهران گاهی اوقات 120 هزار تومان را هم رد می‌کرد، اما به‌طور کلی می‌توان گفت با در نظر گرفتن رقم حداقلی 40 و حداکثری 120 هزار تومان و در نظر گرفتن تعداد صندلی‌های مربوط به هر رقم که تعداد صندلی‌های ارزان‌قیمت بیشتر از تعداد صندلی‌های گران است، به‌طور میانگین قیمت بلیت کنسرت‌های موسیقی در سال گذشته حدود 70 هزار تومان بود. به این ترتیب درآمد ناشی از فروش بلیت برای یک اجرا در سالن‌های مختلف پایتخت رقم‌های قابل‌توجهی را نشان می‌داد.

با احتساب این ارقام، جدول بالا، نشان‌دهنده میزان درآمدهای سال گذشته هر یک از سالن‌های پایتخت برای برگزاری کنسرت است.

نرخ بلیت کنسرت در سال 95

اما متوسط قیمت بلیت در سال جدید رشدی حدودا 10 درصدی داشته است و میانگین قیمت بلیت کنسرت‌های امسال از 40 تا 130 هزار تومان است. در میان کنسرت‌های پرشمار این روزها، دوباره نام روزبه نعمت‌اللهی به‌عنوان گران‌ترین اجرای موسیقی در صدر قرار گرفته است. بعد از نعمت‌اللهی، حمید عسگری، بهنام صفوی، حمید حامی و بابک جهانبخش با سقف بلیت 140 هزار تومان در جایگاه بعدی گران‌ترین کنسرت حال حاضر ایران قرار می‌گیرند. اما دیگر اجراهای موسیقی پاپ نیز تا سقف 130 هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.

گران‌ترین کنسرت‌های سال 95 براساس سقف تعیین شده قیمت بلیت:

1- کنسرت روزبه نعمت‌اللهی (سقف قیمت بلیت: 180 هزار تومان)

2-کنسرت حمید عسگری، بهنام صفوی، حمید حامی و بابک جهانبخش (سقف قیمت بلیت: 140 هزار تومان)

3-کنسرت رضا یزدانی، محمد علیزاده، فریدون آسرایی، زانیار خسروی، مهدی یراحی، دنگ شو، میثم ابراهیمی، بنیامین بهادری و امید حاجیلی (سقف قیمت بلیت: 130 هزار تومان)

با احتساب 10 درصد افزایش درآمدهای سالن‌های اجرای موسیقی، می‌توان تخمین درآمدی مناسبی از هر سالن برای هر شب اجرا به دست آورد.

پایان‌بندی

به هر حال در ایران گران‌ترین کالای فرهنگی کنسرت موسیقی است. اختلاف قیمت این کالای فرهنگی در مقایسه با دومین کالای گران‌قیمت فرهنگی که تئاتر است، چنان بالا است که به نظر نمی‌رسد در آینده نزدیک بتوان شاهد جابه‌جایی در این رتبه‌بندی بود. گران‌ترین تئاتر‌ها در ایران، با بلیت 30 هزار تومانی فروش می‌روند درحالی‌که میانگین قیمت ارزان‌ترین کنسرت‌ها در شهرهای بزرگ دست کم 60 هزار تومان است. یعنی دو برابر قیمت گران‌ترین تئاترها. ضمن اینکه باید توجه داشت برگزاری کنسرت موسیقی در مقایسه با اجرای تئاتر به شدت کم‌هزینه‌تر است. در تئاتر عوامل بسیاری به‌ویژه دکور و نور و لباس دخیل است که هرکدام به سهم خود هزینه‌بر است، اما کنسرت‌های موسیقی عمدتا بدون این هزینه‌های جنبی برگزار می‌شود.