ایرادات اساسی و بنیادین لایحه بودجه۱۴۰۳

تیتر۲۰- روز گذشته لایحه بودجه۱۴۰۳ پس از آنکه یک‌بار از سوی صحن علنی مجلس رد شده بود، به تصویب رسید. پس از رد کلیات لایحه بودجه۱۴۰۳ در منتشر کرد دلایل نمایندگان مجلس برای رد اعلام شد. نمایندگان اعلام کرده بودند که عدم‌توجه به متناسب‌سازی حقوق در بودجه۱۴۰۳، عدم‌تطابق بودجه با برنامه هفتم، ناترازی انرژی، بالا بودن میزان فروش نفت در بودجه، تورم‌زا بودن بودجه و ناترازی بودجه ازجمله ایرادات اساسی و بنیادین لایحه بودجه۱۴۰۳ است.

اما در لایحه اصلاح‌شده، دولت تنها متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان را گنجاند و منبع چالش‌برانگیزی را برای آن انتخاب کرد و بر این اساس منبع متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان، افزایش یک‌درصد مالیات ارزش افزوده در نظر گرفته شده است. این در حالی است که پیش از این و در لایحه برنامه هفتم، مجلس بارها نظر مخالف خود را در این زمینه اعلام کرده بود؛ اما اکنون دولت سعی دارد با گره زدن افزایش مالیات ارزش افزوده با متناسب‌سازی حقوق، مجلس را مجبور به افزایش مالیات ارزش افزوده کند؛ اقدامی که آن را دست بردن در جیب مردم و از عوامل افزایش تورم می‌دانستند و بازنشستگان در این شرایط در عمل تاثیر متناسب‌سازی را نخواهند دید.

در همین زمینه در گفت‌وگو با چهار نماینده که هفته پیش از جمله نمایندگان مخالف لایحه بودجه۱۴۰۳ بودند و در جلسه روز گذشته به کلیات لایحه رای مثبت دادند، علت تغییر نظرشان را جویا شدیم. همچنین درخصوص چرایی رای مثبت مجلس به کلیات بودجه با محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه که نظر مخالفش در جلسه پیشین مجلس برای بررسی کلیات تغییر نکرده بود، به گفت‌وگو نشستیم. او معتقد است که نه تنها انطباق لایحه بودجه۱۴۰۳ با برنامه هفتم بیشتر نشده، بلکه مغایرت‌ها افزایش هم یافته است. در همین حال عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس که از ابتدا موافق کلیات لایحه بود، بر اصلاح بودجه در مجلس امیدوار است.

در اصلاحیه بودجه چه چیزهایی جدید است؟

محمدحسن آصفری، نایب‌رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور به دلایل تغییر نظر و موافقتش با کلیات بودجه۱۴۰۳ اشاره کرد و گفت: تکلیف برخی از احکام برنامه هفتم در بودجه۱۴۰۳ روشن شد؛ چون این بودجه اولین بودجه برنامه هفتم است تاکید داشتیم که بودجه۱۴۰۳ باید با برنامه هفتم تطابق داشته باشد و این اتفاق افتاد و دولت خود را ملزم دانست که مبلغی را برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در نظر بگیرد.

او ادامه داد: علت دیگر موافقتم با بودجه اصلاح ناترازی بودجه است. پیش‌بینی ما این بود که بودجه سال‌جاری بیش از ۵۰۰همت ناترازی دارد و این ناترازی نباید به سال آینده سوق پیدا می‌کرد. بنابراین این ناترازی اصلاح شد. در بودجه تملک دارایی‌ها بخش ناچیزی در لایحه اولیه دیده شده است و در حال حاضر هم تغییر چندانی نکرد. اما برای تسهیلات صنایع خرد و کوچک ۲۰۰همت در نظر گرفتند که به اشتغال‌زایی کمک می‌کند.

همچنین در اصلاح بودجه تصویب شد که برای ۱۰قلم کالای اساسی مبلغ ۱۵میلیارد دلار اختصاص پیدا کند. در حوزه خرید تضمینی گندم هم مبلغ خوبی در نظر گرفته شد. این نماینده مجلس اظهار کرد: معافیت‌‌‌های مالیاتی که متاسفانه هر سال تکرار می‌‌‌شد و بعضا قانون را هر سال دور می‌‌‌زدند و هیچ تولیدی هم نبود، اصلاح شد. همچنین معافیت حقوق‌بگیران افزایش پیدا کرد و تا ۱۵میلیون تومان معاف از مالیات هستند. آصفری تاکید کرد: مجلس برای اینکه بودجه سه دوزادهم و دو دوازدهم برای جامعه مشکل ایجاد می‌کند و سرمایه‌گذاران در این شرایط نمی‌توانند سرمایه‌گذاری کنند و تکلیف دولت و مجلس هم مشخص نیست، کلیات را تصویب کرد. از سوی دیگر تطابق برخی از موارد بودجه با برنامه هفتم در اصلاحیه آورده شد؛ مانند همسان‌سازی حقوق بازنشستگان و معافیت‌های مالیاتی.

انتخاب میان بد و بدتر بود

آصفری به چرایی موافقت مجلس با کلیات بودجه اشاره و خاطرنشان کرد: بهتر از این می‌توانستند بودجه را اصلاح کنند. اما مجلس از سر ناچاری برای اینکه به دولت کمک کند، کلیات بودجه را تصویب کرد. در غیر‌این‌صورت بودجه۱۴۰۳ ایرادهای بسیاری دارد و همچنان می‌تواند تورم به دنبال داشته باشد. همچنین هنوز تکلیف برخی از کالاها و تسهیلاتی که باید برای تولید داده شود، روشن نشده است. مجلس میان بد و بدتر، بد را انتخاب کرد.

بودجه در مجلس اصلاحات بیشتری می‌خورد

همچنین رمضانعلی سنگدوینی، عضو کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد: مجلس به کلیات لایحه بودجه رای داد و ما می‌توانیم در جزئیات اصلاحات مورد نظر را انجام دهیم. در لایحه قبلی همسان‌سازی حقوق بازنشستگان دیده نشده بود؛ اما اصلاحاتی در بودجه انجام شد و ۵۰ همت برای حقوق بازنشستگان دیده شد. درحالی‌که ابتدا بودجه تطابقی با برنامه هفتم نداشت؛ اما در اصلاحات انجام‌شده این تطابق ایجاد شد. او ادامه داد: دولت در اصلاح بودجه ترازی عملیاتی را در نظر گرفت. از سوی دیگر موافقت مجلس مشروط به اصلاح بودجه در مجلس بود. ما زمانی برای بررسی بودجه نداریم و از سوی دیگر ما مخالف بودجه سه دوازدهم هستیم. افزایش یک‌درصد مالیات ارزش افزوده عددی نیست و خیلی در تورم تاثیرگذار نیست. همه تلاش ما این است که به مردم فشار نیاید.

مجلس به افزایش ۵۰درصدی مالیات رای نمی‌دهد

ناچار به تصویب کلیات بودیم

همچنین اللهویردی، دهقانی عضو کمیسیون صنایع مجلس اظهار کرد: دولت تعدادی از ایرادات وارد به بودجه۱۴۰۳ را اصلاح کرد؛ اما بسیاری از ایرادات باقی مانده است. در حال حاضر زمان کم است و انتخابات هم پیش رو است. دولت بر نظرات خودش اصرار دارد و در مجلس می‌توان جزئیات بودجه را اصلاح کرد. او افزود: مجلس ناچار به تصویب کلیات لایحه بودجه۱۴۰۳ بود؛ چون زمان کم است. از سوی دیگر در صورت رد مجدد کلیات احتمال اصلاحات مورد نظر کم بود و این موضوع باعث می‌شد که سوء‌تفاهمی میان مجلس و دولت پیش بیاید که خوب نیست. اگر نمایندگان تحت‌تاثیر قرار نگیرند، می‌توان بودجه را به درستی اصلاح کرد.

در صحن، افزایش ارزش افزوده رای نمی‌آورد

محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس نیز با انتقاد از بودجه ۱۴۰۳ گفت: نه تنها مغایرت‌های لایحه بودجه۱۴۰۳ -بعد از اصلاح- با برنامه هفتم رفع نشد، بلکه بیشتر هم شد. اما مجلس احتمالا دیده که یک بار لایحه را رد کرده و دولت هم عزمی برای اصلاح ندارد. بنابراین تصمیم گرفته است خودش اصلاحات را انجام دهد. او تاکید کرد: هیچ‌کدام از اصلاحات مدنظر مجلس در لایحه بودجه لحاظ نشد و تنها متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان را در یک بند آوردند و متاسفانه تاکید کردند از محل افزایش مالیات ارزش افزوده تامین شود. اما مالیات ارزش افزوده مغایر سیاست‌های کلی ابلاغی برنامه هفتم است که بحث کاهش و مهار تورم را به دنبال دارد. قطعا افزایش یک‌درصدی مالیات ارزش افزوده هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق انتظارات تورمی در افزایش تورم تاثیرگذار است و بار روانی منفی به دنبال دارد.

در چنین شرایطی خیلی مناسب نیست که دولت این کار را انجام دهد و به نظر می‌رسد در صحن افزایش ارزش افزوده رای نیاورد. سخنگوی کمیسیون تلفیق برنامه هفتم تصریح کرد: وصل کردن حقوق بازنشستگان به یک‌درصد ارزش افزوده از موارد مغایر با سیاست‌های کلان است. اما دولت برای اینکه به نحوی مجلس را در خصوص حقوق بازنشستگان راضی کند، این بند را آورد و مجلس هم رای داد. زنگنه درخصوص اصلاح ساختار بودجه اظهار کرد: در موادی که دولت در لایحه آورده، بندهای خاصی در راستای اصلاح ساختار بودجه نمی‌بینیم. اما اگر بحث الحاق سه و احکام برنامه را مدنظر قرار دهیم، در آنجا احکام اصلاح ساختار بودجه را داریم؛ اما در خود لایحه دولت خیلی موضوع جدیدی دیده نمی‌شود.

البته به جز اینکه سهم مالیات‌ها به حدود ۵۰‌درصد بودجه رسیده و از حیث درآمدهای پایدار و کاهش سهم نفت در بودجه می‌تواند مثبت باشد. اما اگر ما تبصره ۱۴ را اضافه کنیم و مبالغی هم که به صورت تهاتر در اختیار نیروهای بنیه دفاعی قرار می‌دهیم و همچنین نرخ تسعیر را تغییر یا اصلاح کنیم، این وابستگی هم به آن میزانی که در حال حاضر در لایحه دولت منعکس شده است، نخواهد بود. بنابراین ما چندان اصلاح ساختاری در لایحه بودجه۱۴۰۳ نمی‌بینیم. همچنان بدهی‌های دولت به‌منظور  افزایش انتشار اوراق مالی در حال افزایش است.

تمرکز بهارستان بر بندهای خاص لایحه

همچنین محمدجواد عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: بودجه‌ای که برای حوزه‌های اجرایی کشور در سال آینده در نظر گرفته شده بود، حدود ۵۰۰همت کسری داشت و این میزان در جابه‌جایی ۲۰درصدی جبران نمی‌شد. بنابراین حتما باید تغییری در آن ایجاد می‌شد. یکی از دغدغه‌های نمایندگان بحث بودجه گندم بود. در سال گذشته در بحث پرداخت پول گندم دولت نتوانست به وعده‌‌‌ای که داده بود عمل کند و این امر به تولید آسیب زد. امسال تلاش ما این است که ۲۰۰همتی را که برای خرید گندم به قیمت هر کیلو ۱۹۵۰۰ تومان نیاز است، در بودجه بیاوریم. در حال حاضر اما ۱۲۰همت برای خرید گندم در نظر گرفته شده است. او افزود: با بودجه موافقم اما ایراداتی دارد که امیدواریم این ایرادات در بررسی بودجه در مجلس رفع شود./دنیای اقتصاد