پاشنه‌آشیل توسعه فناوری‌های نوین در صنعت پخش/ سرعت‌گیرهای تولید تکنولوژی در شرکت‌های دانش‌بنیان

تیتر20 - صنعت پخش در ایران اگرچه طی سالیان اخیر حرکت رو به رشدی داشته و تغییراتی را در ساختار خود تجربه کرده است، اما هنوز اول راه است و همچنان در مقایسه با کشورهای پیشرو در این حوزه دچار ضعف‌های جدی است. بر این اساس نمی‌توان منکر آن شد که هنوز فاصله نظام توزیع در ایران با دنیا پابرجا است. با وجود اینکه صنعت پخش به‌شدت عملیاتی است، اما هنوز دانشی که در این صنعت استفاده می‌شود، کاملا بومی است، از این رو ارتقای دانش و فناوری در شرکت‌های صنعت پخش امری کاملا ضروری است.
نگاهی به وضعیت موجود صنعت پخش در کشور نشان می‌دهد با توجه به غیرعلمی بودن فرآیندهای پخش در ایران و نقش مهم تجربه مدیران قدیمی در مدیریت صنعت پخش، متاسفانه توجه چندانی به سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه موضوعات مرتبط با صنعت پخش نشده است. این در حالی است که صنعت پخش یکی از ارکان اصلی در بهبود فضای کسب و کار است و بهبود وضعیت صنعت پخش موجب ظهور تکنولوژی‌های پیشرفته در توزیع محصولات می‌شود.

با توجه به اینکه صنعت پخش ۹درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است، این موضوع گویای اهمیت این بخش در اقتصاد کشورمان است. از این رو مسلم است که دولت با حمایت از این بخش می‌تواند بسیاری از شاخص‌های اقتصادی از جمله نرخ بیکاری را تعدیل کند و موجب رونق و رشد شرکت‌های فعال در این صنعت شود.  از نگاه کارشناسان، مهم‌ترین ابزار برای بهینه‌سازی مرتبط با صنعت پخش، اجرای پروژه‌های تحقیق و توسعه و به کارگیری فناوری‌های نوین در این حوزه است.

در عین حال یکی دیگر از چالش‌هایی که صنعت پخش را بسیار آسیب‌پذیر کرده است، کمبود نیروی انسانی آموزش دیده در این بخش است که نیاز است در این زمینه تدابیر جدی اندیشیده شود. در رابطه با فرصت‌ها و تهدیدهای صنعت پخش و وضعیت تولید و الزامات به کارگیری فناوری های نوین و محصولات نرم افزاری و سخت‌افزاری مرتبط با این صنعت، با شاهین حسین‌پور، مدیر مارکتینگ گروه فناوری اطلاعات هلو به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم.

 او با تشریح وضعیت شرکت‌های ایرانی در حوزه صنعت پخش به بیان چالش‌های این صنعت پرداخته است. از دیدگاه حسین‌پور، مواردی همچون عدم آمادگی زیرساخت اینترنت در کشور از حیث پایداری، نقاط دسترسی و سرعت باعث شده تا در حوزه محصولات مرتبط با صنعت پخش، چالش‌های متعددی در پیش داشته باشیم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

در حوزه صنعت پخش، شرکت‌های ایرانی توانسته‌اند اقدامات خوبی در حوزه نرم‌افزاری و تولیدی برنامه‌های مختلف انجام دهند. این اقدامات تا چه حد توانسته نیاز شرکت‌های داخلی و صنعت پخش کشور را به فناوری‌های نوین برطرف کند؟
این اقدامات از دو منظر قابل بررسی هستند؛ در ابتدا شرکت‌هایی که محصولات نرم‌افزاری مرتبط با صنعت پخش را به‌صورت پکیج و در دسترس عموم قرار می‌دهند. استفاده از این محصولات باعث می‌شود که بنگاه‌های کوچک و متوسط نیز بتوانند از نرم‌افزارهای مرتبط با پخش استفاده کنند. همچنین شرکت‌هایی که محصولات نرم‌افزاری را به‌صورت سفارشی‌شده برای شرکت‌ها و سازمان‌های پخش آماده و ارائه می‌کنند. در این بخش فرصت‌های مربوط به پکیج‌سازی نرم‌افزارهای پخش، به علت تمرکز بر سفارشی‌سازی محصولات از دست رفته است. این امر باعث شده تا برخی از فناوری‌ها گسترش عمومی پیدا نکرده باشند. البته با ارائه نرم-افزارها به‌صورت پکیج این نکات چالشی به‌صورت نسبی برطرف شده‌اند.

به نظر شما آیا صنعت پخش ایران از زیرساخت‌های لازم برای استفاده از تکنولوژی‌های جدید مانند هوش مصنوعی برخوردار است؟ چه پیش نیازها و الزاماتی برای این امر لازم است؟
زیرساخت مورد نیاز برای بهره‌برداری از هوش مصنوعی از اجزای مختلف (از جمله ابزارهای سخت‌افزاری IOT، زیرساخت‌های نرم‌افزاری و پردازشی و همچنین نیروی انسانی) تشکیل شده است. برای موفقیت و ایجاد حداکثر بهره‌مندی این اجزا باید به‌صورت متوازن توسعه پیدا کنند. در حال حاضر پاشنه آشیل این توسعه در ایران IOT و ابزارهای سخت‌افزاری است که با توجه به قیمت بالای نسخه‌های خارجی و همچنین تحریم‌هایی که در زمینه واردات این ابزارها وجود دارد، لازم است نسبت به بومی‌سازی تولید و عرضه این ابزارها اهتمام بیشتری وجود داشته باشد. پیش‌شرط بعدی که به‌نوعی به مباحث پردازشی و خود IOT مرتبط است، زیرساخت‌های اینترنتی کشور است. در کشورهای توسعه‌یافته با ارائه نسخه 5G اینترنت سرعت استفاده و بهره‌مندی از این ابزارها و پردازش‌های هوش مصنوعی بسیار افزایش یافته است. طبق برنامه‌های توسعه، اینترنت کشور و مهاجرت به سمت 5G می‌تواند تاثیر به‌سزایی در این بخش داشته باشد.

برخی معتقدند که ما از استانداردهای روز دنیا خیلی عقب نیستیم، اما در عین حال متناسب با آنها هم حرکت نکرده‌ایم. از نگاه شما چه موانعی باعث شده تا دانش مورد نیاز یا امکانات در اختیار ما قرار نگیرد؟
موارد متعددی را می‌توان در این زمینه برشمرد. از جمله این موارد می‌توان به عدم آمادگی زیرساخت اینترنت در کشور از حیث پایداری، نقاط دسترسی و سرعت اشاره کرد که باعث شده تا در حوزه محصولات مرتبط با صنعت پخش، چالش‌های متعددی در پیش داشته باشیم. در عین حال، هزینه بالای توسعه محصولات نرم‌افزاری نوین که تکنولوژی روز را در اختیار دارند و همچنین عدم دسترسی به نیروی انسانی بسیار ماهر باعث شده است تا توسعه محصولات نرم‌افزاری بیشتر به سمت و سوی نگه‌داشت و رفع نیازهای فعلی شرکت‌های پخش باشد. قاعدتا با برطرف شدن موانع اشاره شده، شرکت‌های نرم‌افزاری می‌توانند زمان و هزینه بیشتری را نسبت به ارائه محصولات و امکانات جدیدی که همراه با نوآوری باشند، صرف کنند.

آیا دولت از شرکت‌های دانش بنیان حمایت می‌کند؟ آیا مشوق های لازم برای فعالیت این شرکت‌ها به خصوص در حوزه دانش نرم‌افزار فراهم است؟
فارغ از مشوق‌های مالی و همچنین معافیت‌های مالیاتی، حمایت‌های دولت می‌تواند بیشتر معطوف به ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی و انتقال فناوری به چرخه باشد. بخشی از ارتقای وضعیت صنعت حوزه نرم‌افزاری و ایجاد اتوماسیون‌های پخش مویرگی مرتبط با این زیرساخت‌ها هستند. در ادامه تسهیلات و مشوق‌های مالی و مالیاتی باید به سمت فناوری‌های مانند IOT نیز منتقل شوند. ایجاد چرخه دانش و تولید، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بالایی است که در حال حاضر از توان بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده سخت‌افزار یا نرم-افزار در ایران خارج است یا به علت بازدهی در بلندمدت و مشخص‌نبودن دورنمای اقتصادی جذابیتی ندارد. حضور دولت در این عرصه، ریسک موارد اشاره شده را تا حدود زیادی کاهش خواهد داد.  

بیشتر نرم‌افزارهای ارائه‌شده برای شرکت‌های پخش مربوط به بازاریابی و فروش است. در سایر حوزه‌ها چه اقداماتی صورت گرفته است؟
اکثر محصولات نرم‌افزاری و زیرساخت‌های مرتبط بیشتر روی توسعه شبکه فروش و پخش مویرگی متمرکز شده است. این همسویی بیشتر از درخواست‌های شرکت‌ها و سازمان‌های پخش ناشی شده است. در چند سال اخیر مباحثی مانند کنترل شبکه پخش، مدیریت زمانبندی توزیع از طریق ابزارهای GPS و موقعیت‌یابی روی نقشه باعث پیشرفت و تنوع محصولات نرم‌افزاری شده است. این ابزارها توانسته‌اند چرخه اتوماسیون پخش را به‌شدت با فناوری همسو کنند. نیازهایی مانند زمان‌بندی دریافت سفارشات و همچنین امکان رصد آن به صورت برخط برای ذی‌نفعان جذاب بوده است. بهره‌برداری از هوش مصنوعی در حوزه پردازش محصولات و همچنین پخش کالا باعث شده تا تنوع بیشتری در امکانات و ابزارها احساس شود. ولی با این همه، تا استفاده کامل و بهره‌برداری از این فناوری‌ها مسیر طولانی در پیش است، به این دلیل که شرکت‌ها و سازمان‌های درگیر در حوزه پخش هم‌زمان باید نسبت به بهره‌برداری مشتاق باشند و تاثیرات آن را در صرفه‌جویی اقتصادی لمس کنند.

موضوع «پخش مویرگی» یکی از مهم‌ترین موضوعات در صنعت پخش است که توسعه نرم‌افزاری برای آن اهمیت زیادی دارد و از سوی دیگر شرکت‌ها از این طریق به سمت فروش آنلاین و دیجیتال حرکت می‌کنند. چه اقداماتی برای تحقق این موضوع انجام داده‌اید؟
نرم‌افزار هلو APEX، به‌عنوان یکی از معدود شرکت‌های تولید محصولات نرم‌افزاری در ایران API خود را بدون محدودیت در اختیار سیار توسعه‌دهندگان قرار داده است و به واسطه این API امکان اتصال به فروشگاه‌های اینترنتی و اپلیکیشن‌های موبایل را فراهم آورده است. گروه فناوری اطلاعات هلو با به‌روزرسانی این ابزارهای مرتبط با API خود سعی کرده است تا فضای همکاری مشترک با ذی‌نفعان تجاری دیگر را نیز فراهم آورد و با ایجاد یک اکوسیستم جدید تحت عنوان «هلواستور» این ابزارها را به‌صورت مستقیم در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد.   یکی دیگر از ویژگی‌های مرتبط با محصول نرم‌افزار هلو APEX تکیه بر هسته حسابداری قابل اطمینان و اتکا است که در سالیان اخیر باعث شده تا دغدغه استفاده از ابزارهای مجزا را برای کاربران نهایی برطرف کند. از سوی دیگر اتصال به سامانه مودیان مالیاتی و همچنین سامانه جامع تجارت باعث شده است تا نیازهای فنی و به‌روز نیز برطرف شوند./دنیای اقتصاد