بررسی میزان تولید و علت افزایش صادرات نفت

تیتر۲۰- ایران به عنوان کشوری وابسته به درآمد نفتی شناخته می‌شود و بر اساس آمار و ارقام سال گذشته بیشترین رشد اقتصادی در این بخش اتفاق افتاده است. نفتی که برای فروش آن باید از سد سخت تحریم‌ها عبور کرد، البته با روی کار آمدن دولت سیزدهم، تاکتیک فروش نفت به سمت بازار سازی نفت تغییر کرد و هم‌اکنون بر اساس آمار سازمان‌های بین‌المللی به بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است.

این موضوع سبب افزایش درآمدهای نفتی هم شده است و طبق تازه‌ترین آمار گمرک، ایران توانسته درآمدهای حاصل از فروش نفت را به بیش از ۳۶ میلیارد دلار در سال برساند و بیشترین رشد اقتصادی کشور نیز مربوط به صنعت نفت باشد کاندیدای چهاردهمین دور از انتخابات ریاست جمهوری هم نظرات متعددی در رابطه با این موضوع داشتند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی: مردم در شرکت‌هایی نفت و گاز سهیم شوند

لازم است خصوصی‌سازی انجام شود و مردم سهامداران دارایی‌های دولت شوند. توزیع ثروت که در مراکز کشور وجود دارد باید شامل کل کشور شود.

دولت باید در جایی وارد شود که مردم در آن وجود ندارند. باید کاری شود که دولت و مردم باهم ادغام شوند. اختیارات متمرکز در دولت باید به استانداران داده شود. حکومتی که خود را مزین به نام امیرمومنان (ع) می‌داند باید همانند ایشان مردمی رفتار کند، تمامی بنگاه‌های اقتصادی دولت باید به مردم واگذار شود و شرکت‌هایی مثل نفت و گاز نیز باید مردمی شوند و مردم در آن سهیم باشند.

وی افزود: با خزانه بدهکار دولت را به شهید رئیسی تحویل دادند ولی آقای رئیسی این دولت را به خوبی اداره کرد. در فروش نفت تحریم‌ها بیشتر شد ولی در دولت شهید رئیسی فروش نفت چند برابر شد.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: نفت خام را می‌فروشیم و روغن می‌خریم. شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند همین را تولید کنند. دست از مردم آزاری در بخش اقتصاد برداریم؛ مثل برخی مسائل گمرک و مالیات و… کارهای خیلی خوبی در دولت آقای شهید رئیسی در این مسائل صورت گرفت.

قاضی زاده هاشمی عنوان کرد: خام فروشی را باید درست کنیم؛ به جای صدور نفت خام، فرآورده تولید کنیم و اشتغال و ارزش افزوده ایجاد کنیم. باید بسته مشترک و شهرک صنعتی مشترک برای سرمایه گذاری ایجاد کنیم. در راهبرد صنعتی سیاست‌های ارزی و تجاری باید به نفع تولید و رفاه خانوار و تولید شود.

محمد باقر قالیباف: ۳۰ درصد در جابجایی پول‌ها حیف می‌شود

این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ناترازی‌ها را به عنوان مشکلات اساسی کشور دانست و توضیح داد: ناترازی در عرصه انرژی، مسائل بانکی و پولی، آب و کسری بودجه داریم؛ برنامه و بودجه برای زندگی مردم است؛ لذا ناترازی در آن بدان معناست که مستقیم و غیرمستقیم از زندگی مردم برمی‌داریم و باید برای آن چاره اندیشی اساسی کرد.

وی با طرح این پرسش که کسری بودجه به معنای نداشتن پول، ثروت و دارایی است، گفت: ۱۹.۵ درصد ذخیره‌های نفت و گاز دنیا در ایران است یعنی ما رتبه اول را داریم. از این میزان ۶۶ درصد ذخیره گازی و ۳۴ درصد برای نفت خام است. غیر از آن معادن را داشته و موقعیت ترانزیتی و کریدورهای شرقی و غربی و شمال و جنوبی داریم که فرصت‌های بسیار طلایی و منحصر به فردی در درآمدهای ارزی به ما می‌دهد. نفت و گاز تولیدی ما ۲۳۰ میلیارد دلار است که ۲۵ درصد از آن را اتلاف کرده و یا هدر داده و یا از کشور قاچاق می‌شود؛ آن هم در شرایطی که به آن نیاز داریم؛ در واقع ۳.۵ برابر یارانه که سالیانه می‌دهیم، هدر می‌رود که چیزی حدود ۱۲۶۰ همت می‌شود. این‌ها میل نمی‌شود، اما به طور قطع و یقین حیف می‌شود و این ظرفیت در چرخه پیشرفت و سرمایه گذاری کشور نمی‌آید. ریشه این فرصت سوزی‌ها و از دست دادن فرصت‌ها، بی عرضگی و ناکارآمدی است.

در تحریم، نفت می‌فروشیم و پول می‌گیریم و بعد تبدیل ارز می‌شود، در نتیجه ۳۰ درصد در جابجایی پول‌ها حیف می‌شود؛ ما خودتحریمی به دلیل بی تدبیری و بی عرضگی و ناآگاهی درست کردیم.

یکی از مشکلات ما نبود درآمد پایدار است و بر این اساس، زمانی که درآمد نفتی کم و زیاد می‌شود، باعث مشکلات اساسی می‌شود که آثار آن را در تمام بخش‌ها می‌بینیم که باید برای آن چاره اندیشی کرد.

در بودجه زمانی که درآمد پایدار نداریم و متکی به نفت است، اصلاح ساختار نهادی و انضباط مالی مهم است که باید به آن توجه شود.

حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی: در دوسال اخیر نفت رشد اقتصادی داشت

کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری با حضور در یک گفت‌وگوی تلویزیونی با بیان اینکه میانگین رشد اقتصادی ایران در ۵۰ سال گذشته حدود ۴ درصد است، اظهار کرد: همه اقتصادهای موفق پس از جنگ جهانی دوم نشان داده‌اند که رشد اقتصادی خود را از جذب سرمایه‌گذاری خارجی به دست آورده‌اند. در دهه گذشته، خوش‌بینانه، این رشد کمی بیش از دو درصد بوده است، دو سه سال اخیر با گشایش‌هایی که در نفت و اقدامات دیگر ایجاد شد، این رقم مقداری رشد نشان داد.

میانگین رشد اقتصادی ایران در ۵۰ سال گذشته حدود ۴ درصد است، اظهار کرد: همه اقتصادهای موفق پس از جنگ جهانی دوم نشان داده‌اند که رشد اقتصادی خود را از جذب سرمایه‌گذاری خارجی به دست آورده‌اند. در دهه گذشته، خوش‌بینانه، این رشد کمی بیش از دو درصد بوده است، دو سه سال اخیر با گشایش‌هایی که در نفت و اقدامات دیگر ایجاد شد، این رقم مقداری رشد نشان داد.

جوان‌های متخصص خوبی داریم و بسیار خوشبین هستم که می‌توانیم از طریق توسعه دولت الکترونیک و هوش مصنوعی تحول اقتصادی ایجاد کنیم. با تثبیت درآمدهای مالیاتی، می‌توانیم درآمدهای نفتی‌مان را وارد صندوق توسعه ملی و به عنوان درآمد و سرمایه بین‌نسلی، حفظ کنیم.

سعید جلیلی: ارزآوری از فروش نفت کافی نیست

به خاطر نداشتن اشراف و انضباط، سالانه حدود ۷ میلیارد دلار هدر رفت منابع داریم. دولت نمی‌داند دقیقاً چه میزان نفت تولید و توزیع شده و فروش رفته است. برخی می‌گویند پرتی در حدود ۴ درصد طبیعی است! این یعنی حدود ۷ میلیارد دلار در سال! آیا این عدد طبیعی است!؟ چرا برای دیگر کشورها طبیعی نیست؟ با هزینه‌ای حدود یک میلیارد دلار، در ظرف چند ماه سالی ۷ میلیارد دلار به منابع دولت اضافه می‌شود. البته بعد از تلاش‌های زیاد در دولت سایه، این موضوع در برنامه هفتم درج شد و باید به سرانجام برسد.

فرجام تولید، صادرات است. باید بازارهای منطقه و جهان دسترسی داشته باشیم پس تعامل سازنده با اکثر کشورها نیاز است. می‌توان با ۲۰۰ کشور دنیا روابط را توسعه داد. زمانی می‌گفتند گشایش ایجاد شده است صادرات ما به افغانستان دو برابر کشورهای اروپایی بود. زمانی فقط با سه چهار کشور ارتباط گرفته شد که دشمن ما بودند. در سه سال گذشته نفت ما فروخته شد و بسیاری از کشورها می‌گویند می‌خواهند روابط راهبردی با ایران داشته باشند. اجازه نمی‌دهم نگاه‌های جزئی مانعی برای همکاری‌های پرسود برای کشور باشد.

آمریکایی‌ها پس از خلف وعده برجام می‌گفتند که هیچ‌کس نباید از ایران نفت بخرد؛ من همان موقع نامه‌ای به دولت وقت نوشتم که شما از این راه‌ها می‌توانید نفت را به هر میزان که می‌خواهید بفروشید که به آن توجهی نشد.

من ارزآوری از فروش نفت را کافی نمی‌دانم و همه دستگاه‌ها باید برای ارزآوری برنامه داشته باشند. چه مأموریتی برای دانشگاه‌ها برای ارزآوری دیده شده است؟ دانشگاه استنفورد دهمین هلدینگ بزرگ جهان شده است. ما باید برنامه داشته باشیم و از ظرفیت‌های خود برای ارزآوری استفاده کنیم. دولت نقش تنظیم‌گری هم دارد. خیلی از مشکلات بازار ارز ناشی از این است که برخی کنش‌های ارز در داخل مشکل دارد. برخی معاملات مجاز در بستر غیررسمی انجام می‌شود چون تنبیهی برای این کار وجود ندارد. باید سازوکار مشخص و رسمی داشته باشیم. در هفته اول دولت باید این سازوکار ابلاغ شود.

برای تأمین سرمایه نباید خود را معطل چند کشور کرد که بیاید و بعد از یک مدت برود. باید سرمایه خارجی قابل اعتماد و اتکا باشد. باید برای استفاده از سرمایه خارجی برنامه داشت. باید توافق‌های ۲۵ ساله عملی شود تا مردم ثمره آن را ببینند. برای جذب سرمایه خرد کشور برنامه داشت و مردم به آن اعتماد کنند. در مجلس دهم برنامه ساخت پتروپالایشگاه را ارائه کردیم. ما نباید نفت را خام بفروشیم بلکه زنیجره فرآورده ایجاد کنیم تا ارزآوری انجام شود. اگر چند پتروپالایشگاه با جذب سرمایه مردم بسازیم ولی آنها را اطمینان دهیم که برایشان سودآوری خواهد داشت.

به دلیل نبود میتی رینگ ۷ میلیارد دلار منابع نفت و گاز هدر می‌رود. ۴ میلیارد دلار در خرید کالاهای اساسی هدر می‌رود. هرچند که ما باید منابع را ارتقا دهیم. باید مشخص شود بانک‌هایی که خلق پول می‌کنند این کار را از جیب مردم انجام می‌دهند. و باید خلق پول را در جهت منافع مردم انجام دهد نه در جهت منافع عده معدودی این موضوع را رقم بزند. یک دلیل تورم ناشی از شوک بازار ارز است.

یکی از مشکلات ما نبود درآمد پایدار است و بر این اساس، زمانی که درآمد نفتی کم و زیاد می‌شود، باعث مشکلات اساسی می‌شود که آثار آن را در تمام بخش‌ها می‌بینیم که باید برای آن چاره اندیشی کرد.

مسعود پزشکیان: در بحث نفتی ضرر داریم

در بحث نفت کلی داریم ضرر می‌کنیم. چه کسی باید جواب بدهد که چرا مفت دارایی‌های خود را می‌فروشیم؟ خرید ماشین‌های دست دوم برای ما افتخار شده است. یعنی این برازنده جامعه ما ایرانی‌ها است که ماشین دست دوم بخریم چون دولت ندارد دلار بدهد؟ بعد برای همین ماشین دست دوم مشکل ایجاد می‌شود.

ولی الان ما نمی‌توانیم تکنولوژی جدید را وارد صنعت نفت کنیم. ما داریم منابع زیرزمینی را با تکنولوژی‌های غلط از دست می‌دهیم. به جای اینکه ۴۰ درصد بهره وری داریم فقط ۱۳ درصد بهره وری داریم./مهر