منطقه آزاد اروند پرظرفیت اما ناکارآمد / نه به چشم مردم میاید و نه سرمایه‌گذاران آن را می‌بینند!

تیتر ۲۰ -   عملکرد مناطق آزاد کشور همچنان زیر ذره‌بین کارشناسان اقتصادی قرار دارد. زیرا مناطق به دلیل بهره‌مندی از معافیت مالیاتی باید به مقصد اصلی سرمایه‌گذاران تبدیل شود. حتی شرکت‌های بزرگ سرزمین اصلی برای تسهیل در صادرات کالا باید سایت جدید تولید را در مناطق آزاد بسازند. این موضوع کمک می‌کند تا هزینه حمل کالا به بازارهای صادراتی کاهش یابد. اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است.

منطقه آزاد اروند  ظرفیت بسیار بالایی برای جذب سرمایه‌گذاری و توسعه صادرات محصولات پتروشیمی دارد. در واقع این منطقه به دلیل نزدیکی به شرکت‌های پتروشیمی و همچنین پالایشگاه‌های نفت می تواند سرمایه‌گذاری جدید در حوزه فرآوری محصولات پایین دستی نفت و پتروشیمی جذب کند. اما این منطقه آزاد در سال گذشته حدود ۴ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری جذب کرده‌است. 

این میزان سرمایه‌گذاری در سال به اندازه سرمایه یک شرکت کوچک پتروشیمی هم نیست. درحالی که مدیران این منطقه آزاد مدعی هستند در یک سال گذشته ۱۶۶ پیشنهاد سرمایه‌گذاری در این منطقه ثبت شده‌است. حتی گفته شده حدود ۱۰۶ پروژه سرمایه‌گذاری تصویب شده است.  به طور قطع پروژه‌های که در سال‌های اخیر در این منطقه اجرا شده‌اند چندان نمی‌توانند به صادرات این منطقه کمک کند.

 به عبارت دیگر پروژه حوزه نفت و پتروشیمی به سرمایه‌های کلانی نیاز دارند. از این رو راه‌اندازی چنین پروژه‌هایی محقق نمی‌شود مگر اینکه مدیرانی کارآمد و مذاکره‌کننده در این منطقه آزاد وجود داشته باشد.

از طرف دیگر این منطقه آزاد در یک موقعیت استراتژیک قرار گرفته‌است. به طوری که می‌تواند سهم عمده‌ای از صادرات کالا به بازار عراق را به خود اختصاص دهد. اما تاکنون نه تنها نتوانسته در زمینه تامین نیاز کالایی عراق گام بردارد حتی در ترانزیت کالا نیز موفق نشده است.

در واقع ایران سالانه حدود ۱۰ میلیارد دلار صادرات به عراق دارد که سهم بسیار ناچیزی از طریق اروند به بازار عراق وارد می‌شود. 

در حال حاضر این منطقه آزاد بسیار چراغ خاموش عمل می کند. گویی هیچ خبری از این منطقه آزاد بیرون نمی‌آید. درواقع استراتژی مدیران این منطقه بر مبنای جمله «بی‌خبری خوش خبری است» این موضوع تا جایی حاد شده که بسیاری از کارشناسان معتقدند که ظرفیت‌های منطقه آزاد اروند به واسطه مدیریت ناکارآمد  دچار چالش شده‌است.

در حال حاضر یکی از مشکلاتی که در این منطقه آزاد وجود دارد این است که مدیران آن در گزارش های خود عملکرد را با مناطق دیگر مقایسه می‌کنند. درحالی که این منطقه آزاد در قلب نفت و گاز ایران قرار دارد. به طور قطع میزان سرمایه‌گذاری و صادرات این منطقه نباید با مناطق دیگر قابل مقایسه باشد. 

حتی این منطقه آزاد قابلیت این را دارد که سرمایه‌گذارانی از کشورهای همسایه جذب کند. چرا کشوری مانند عراق از نظر ترانزیت و حمل و نقل با مشکلاتی مواجه است. از طرف دیگر ایران در تامین برق و گاز مشکلی ندارد. به همین دلیل سرمایه‌گذاران صنایع انرژی بر به راحتی می‌توانند در منطقه آزاد اروند سرمایه‌گذاری داشته باشند. اما به نظر می رسد که منطقه آزاد اروند در مه فرو رفته است. چراکه نه به چشم مردم میاید و نه سرمایه‌گذاران آن را می‌بینند.