لزوم عرضه دوباره خودرو در بورس کالا

تیتر20 -  وزارت صمت برای سال جاری تولید 1.7 میلیون دستگاهی در نظر گرفته است. اما آمارتولید 5 ماهه اول سال جاری از افت تولید خودروسازان بزرگ خبر می دهد. 

افت تولید غول های جاده مخصوص
بر اساس آمار های ارائه شده از سوی خودروسازان به سامانه کدال ، ایران خودرو در ۵ ماهه امسال ۱۹۷ هزار و ۳۹۵ انواع خودرو و در مقابل، ۱۹۶ هزار و ۲۰۱ دستگاه به فروش رفته است. این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل ۲۱۴ هزار و ۳۶ دستگاه خودرو تولید و ۲۰۶ هزار و ۴۲ دستگاه فروخته شده بود. بر این اساس، تولید خودرو در ایران خودرو ۸ درصد با کاهش مواجه شده است.

سایپا نیز در ۵ ماهه نخست سال جارس (بدون در نظر گرفتن تولید وانت ۱۵۱) ۱۱۵ هزار و ۷۸۱ دستگاه انواع خودروی سواری تولید و در مقابل (بدون در نظر گرفتن فروش وانت ۱۵۱)‌ ۱۰۵ هزار و ۱۶۲ دستگاه فروخته است. سایپا در مدت مشابه سال گذشته ۱۲۷ هزار و ۸۹ دستگاه تولید و ۱۱۵ هزار و ۱۰۷ دستگاه خودرو فروخته بود. بنابراین در ۵ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال ۱۱ هزار و ۳۸ دستگاه کم‌تر تولید شده است، که عمدتاً مربوط به خانواده X200 می‌شود. بر این اساس، تولید خودرو در سایپا ۱۰ درصد با کاهش مواجه شده است.

پارس خودرو نیز به عنوان یکی از زیرمجموعه های گروه خودروسازی سایپا و همچنین یکی از تولید کنندگان بزرگ کشور در مدت یاد شده ۴۷ هزار و ۳ دستگاه خودرو تولید و در مقابل ۳۸ هزار و ۱۷۹ دستگاه فروخته است. این درحالی است که این خودروسازپارسال ۴۹ هزار و ۶۱۱ دستگاه خودرو تولید و ۴۶ هزار و ۳۰۶ دستگاه فروخته بود. بنابراین در ۵ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال ۲ هزار و ۶۰۸ دستگاه کم‌تر تولید شده است که عمدتاً مربوط به کاهش تولید کوییک معمولی دنده‌ای می‌شود. بر این اساس، تولید خودرونیز در پارس خودرو با ۶ درصد کاهش مواجه شده است.

کاهش تولید و احتمال افزایش قیمت ها
 این آمار نشان می دهد که در صورت ادامه وضع موجود نه تنها اهداف تولید مانند سال های اخیر محقق نخواهد شد ،بلکه باعث شکاف بیشتر عرضه و تقاضا در بازار و در نتیجه افزایش قیمت ها خواهد شد.

دراین شرایط آیا نگرانی از آینده بازار خودرو و احتمال افزایش قیمت ها از سوی مصرف کنندگان در آینده امری طبیعی به شمار نمی آید؟ اما مساله دیگر این است که چرا خودروسازان با وضعیت فعلی مواجه شده اند ؟ دولت چهاردهم در این شرایط چه راهکاری باید در پیش بگیرد؟ آیا با ادامه وضع موجود می توان به خروج تقاضاهای غیر مصرفی امیدوار بود ؟ در این شرایط چه راهکاری می تواند زمینه های مساعد در تامین نقدینگی خودروسازان و رسیدن خودرو به دست مصرف کننده واقعی را فراهم کند؟ آیا زمان لازم برای بازگشت و عرضه دوباره خودرو به بورس کالا فرا نرسیده است؟

البته این روش عرضه مخالفان خاص خود را دارد. اما در وضعیت فعلی با توجه به حجم مشکلات خودروسازان و اثر صد درصدی آن بر تولید می توان راه دیگری در پیش گرفت ؟

مخالفان این روش عرضه معتقد هستند که عرضه خودرو دربورس کالا باعث افزایش قیمت خودرو در بازار خواهد شد.
آنان برای صحت ادعای خود ، به قیمت های بازار در میانه های سال 1401 اشاره می کنند. اما آنها از دایره انصاف خارج شده و اشاره به چرایی آن نمی کنند. 

در واقع علت اصلی را باید در قیمت گذاری دستوری و جذابیت بازار خودرو برای دلالان جست و جو کرد. 

اصرار به قیمت گذاری دستوری خودروسازان را با ضرر تولید و زیان انباشته مواجه کرده است. در مقابل سود سرشاری را در قالب رانت عرضه می کند. امری که باعث شده است دست مصرف کننده واقعی در بسیاری از موارد از خرید کوتاه بماند. خودروساز نیز از این محل نه تنها سودی نمی برد،بلکه شاهد از بین رفتن سرمایه ها و تحلیل بنیه تولید خود شده است.

اما وزیر صمت با توجه به اثرات تورمی آزادسازی به حذف تدریجی قیمت گذاری معتقد است. به دراین میان به نظر می رسد عرضه خودرو در بورس کالا تنها راهی باشد که می تواند زمینه های لازم برای آزادسازی قیمت ها را فراهم کند.

در این روش با توجه به نزدیک بودن قیمت ها به قیمت بازار هم انگیزه های دلالی از بین می رود و هم جلوی توزیع رانت گرفته خواهد شد. ضمن اینکه بخشی از نقدینگی مورد نیاز خودروسازان از این طریق تامین شده و می توانند با سرعت و در حجم بیشتری اقدام به سفارش گذاری قطعات مورد نیاز کنند.

بنابراین دولت چهاردهم برای جلوگیری از کاهش تولید و افزایش عرضه و کاهش زیان انباشته باید زمینه های لازم برای تغییر روش فروش و عرضه خودرو از طریق بورس کالا را به صورت جدی در دستورکار قرار بدهد. بازار خودرو همچنان مستعد افزایش قیمت است و درصورت دریافت پیام های مبتنی بر کاهش عرضه می تواند شاهد موج جدید افزایش قیمت ها باشد.