فرصت طلایی پتروشیمی خلیج فارس برای دولت چهاردهم/ ضرورت تحقق جهش سوم صنعت پتروشیمی

تیتر20 - ورود سرمایه بنگاه های بزرگ به زنجیره های ارزش، یکی از مهم ترین عوامل رشد اقتصادی محسوب می شود. در حال حاضر، بانک ها به سختی می توانند، نقدینگی لازم را با نرخ های کنونی تامین مالی (بهره) و اولویت های سازمانی خود، واردِ زنجیره ارزش بخش های اقتصادی کنند. 

در این بین، بنگاه های بزرگ که در بالادست، مواد اولیه و خوراک صنایع را تامین می کنند، می توانند همزمان با وارد کردن سرمایه، هزینه های تولید را هم کاهش دهند؛ کاری که بنگاه های مالی قادر به اجرای آن نیستند.  

اهمیت هلدینگ خلیج فارس برای دولت
شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (هلدینگ) یکی از بنگاه های کلیدی دولت است که نقشی بسیار حیاتی، در تکمیل زنجیره های ارزش صنعت پتروشیمی دارد. از این رو، دولت ها بر روی تولید، سودآوری، ارزش افزایی و صادرات این شرکت حساب ویژه ای باز کرده اند. 

قاعدتا از این هلدینگ عظیم، که 17 شرکت تولیدی و پتروپالایشگاهی، 15 شرکت غیرتولیدی (سرمایه گذاری و خدماتی)، 11 طرح در دست اجرا و 2 شرکت تولیدی وابسته (پتروشیمی مهر و پتروشیمی آریاساسول) را در مجموعه خود دارد، انتظار می رود که در زمینه توسعه پایدار صنعت پتروشیمی گام های بلندی را بردارد. 

دست یافتن به توسعه پایدار در این شرکت، مستلزم افزایش محصولات با ارزش افزوده بالاست. به همین دلیل، سرمایه گذاری بالایی را می طلبد. داده های این شرکت نشان می دهند که سال گذشته بیش از 72 همت سرمایه گذاری صورت گرفته است. هلدینگ خلیج فارس، سال گذشته به 24 میلیون و 800 هزار تن تولید دست یافته است. 

انتظار می رود که با بیش از 50 همت سرمایه گذاری در سال جاری و سایر بهبودبخشی های بخشی، فرایندی، اجرایی و... ، میزان تولید به 28 میلیون و 600 هزار تن (هدف گذاری 1403) افزایش یاید. در واقع، هلدینگ تخصصی خلیج فارس با بیش از 122 همت سرمایه گذاری در سال جاری و سال گذشته، قصد دست یافتن به جهش های بالاتر را دارد که با حمایت دولت چهاردهم به دست خواهد آمد.  

در این بین، تحقق رشد 15.3 درصدی فروش (هدف گذاری شده) این هلدینگ در یک ساله مورد اشاره، که به 3 میلیون و 800 هزار تن می رسد، نیازمند ثبات در تولید اوره سازان، اصلاح قیمت گذاری، اجرای طرح ها بر اساس هدف گذاری های صورت گرفته و افزایش ارزش افزایی محصولات دارد. 

راهبرد هلدینگ برای صنایع پایین دست
هلدینگ خلیج فارس، به عنوان بنگاه دولتی پیشرو در زمینه سرمایه گذاری بر روی توسعه صنایع تکمیلی و البته زنجیره ارزش پتروشیمی، صنایع پایین دست را در 2 سال اخیر مورد توجه قرار داده است. در واقع، نیاز است که سرمایه گذاری گسترده ای بر روی به شکل راه اندازی پارک متانول انجام شود. 

به همین منظور، پتروشیمی خلیج فارس قصد دارد که با سرمایه گذاری 2.5 میلیارد دلاری 17 واحد پتروشیمیایی را در قالب یک پارک و یک شرکت راه اندازی کند. 

با توجه به اینکه صنعت پتروشیمی ایران حدود 90 میلیون تن ظرفیت دارد اما 74 میلیون و 300 هزار تن از آن استصحال شده است، می توان با قطعیت گفت جهش تولید با افزایش محصولات متانول و اوره می تواند کمک زیادی به بنگاه های پایین دستی و واحدهای خرد کشاورزی برساند. 

اهمیت رویکرد دولت برای هلدینگ
از این رو با روی کار آمدن دولت چهاردهم و تاکید بر «وفاق ملی» در انتصابات، از طرح های ارزش افزای پتروشیمی خلیج فارس حمایت های گسترده ای صورت می گیرد. 

در واقع، دولت چهاردهم از یک مجموعه ملی حمایت می کند که طرح های بزرگ و بااهمیتی چون فاز نخست طرح بزرگ پتروشیمی هنگام، واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی سینا و تصفیه‌خانه بزرگ پتروشیمی بندر امام را در سال های اخیر به سرانجام رسانده است. 

در همین حال، راه اندازی پارک های پتروشیمی به یکی از بزرگترین طرح های دولت چهاردهم در سال 1403 و 1404 تبدیل خواهند شد. جهش سوم صنعت پتروشیمی هم که ظرفیت تولید کشور را به فراتر از 100 میلیون در سال می رساند، همزمان با این دوره است. 

با توجه به اینکه، بیش از یک سوم از مجموع 74 میلیون و 300 هزار تن تولید پتروشیمی در سال 1402 مربوط به پتروشیمی خلیج فارس است، تکمیل و ارزش افزایی در صنعت، نیازهای صنایع پایین دستی را به سرعت حل می کند.  

در همین حال، جهش سوم صنعت پتروشیمی نیاز به 20 تا 30 میلیارد دلار سرمایه گذاری دارد. دولت چهاردهم می تواند زمینه کمک به تحقق این میزان سرمایه گذاری را در افق 1404 فراهم کند. 

در حال حاضر صنعت پتروشیمی دچارعقب ماندگی در سرمایه گذاری است. در دولت دوازدهم، قرار بر بود که با سرمایه گذاری 40 میلیارد دلاری میزان تولید پتروشیمی تا پایان 1400 به 100 میلیون تن در سال برسد اما در پایان 1402 حدود 30 میلیون تن عقب ماندگی از برنامه وجود داشت که به دلیل کمبود سرمایه گذاری و جهش نرخ ارز اتفاق افتاد. 

اما می توان انتظار داشت که با راه اندازی طرح های جدید پتروشیمی خلیج فارس و تامین پایدار خوراک همراه با اصلاح مصرف در بخش خانگی و اضافه شدن محصولات جدید، ظرفیت اسمی تولید (نصب شده) به 100 میلیون تن افزایش یابد و تولید هم 90 تا 100 میلیون تن در سال برسد.