تیتر 20- سامانه «تسویهیار» بانک ملت که به تازگی عملیاتی شده، یک اتفاق مهم در توسعه خدمات بانکی برای کارگزاران بورس است. این سامانه که با همکاری شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، راهاندازی شده، مسیری برای بهبود زیرساختهای تسویه معاملات بازار سرمایه ایران به شمار میرود.
شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه که به اختصار «سمات» نامیده میشود، یکی از ارکان اساسی بازار سرمایه است. این شرکت، مسئولیت اصلی ثبت، نگهداری و انتقال مالکیت اوراق بهادار و تسویه معاملات را بر عهده دارد. سمات با فراهم کردن زیرساختهای لازم، امکان انجام معاملات ایمن و مطمئن را برای کارگزاران و سرمایهگذاران فراهم میکند و در کاهش ریسکهای عملیاتی و ارتقای شفافیت در بازار سرمایه، نقش محوری دارد.
نوآوری در خدمت بازار سرمایه
با توجه به نقش این شرکت در تنظیم فرایندهای تسویه و ارائه خدمات فناورانه، هر نوآوری در همکاری با این شرکت، تاثیر بسزایی بر عملکرد بازار دارد. سامانه تسویهیار بانک ملت، نمونهای از این نوآوری است.
سامانه تسویهیار بانک ملت با هدف تسهیل و تسریع فرایندهای تسویه روزانه معاملات برای کارگزاران بورس طراحی شده است. این سامانه، نخستین بار با مشارکت کارگزاری بانک ملت، بهرهبرداری و بر این اساس، برنامهریزی شد که سایر کارگزاریهای بزرگ نیز به آن متصل شوند اما اهمیت ویژه این سامانه چیست؟
تسهیل فرایند تسویه معاملات، یکی از دلایل اهمیت این سامانه است. تسویه معاملات در بازار سرمایه، یکی از حساسترین مراحل است. در این فرایند، انتقال وجوه و مالکیت اوراق بهادار بین خریداران و فروشندگان انجام میشود. سامانه تسویهیار با اتصال مستقیم به سیستم بانکی و سمات، این فرایند را سادهتر و سریعتر کرده و احتمال بروز تاخیر یا خطای انسانی را کاهش میدهد.
نکته دیگر، ارتقای شفافیت و کاهش ریسکهاست. استفاده از تسویهیار، شفافیت مالی را برای کارگزاران و نهادهای نظارتی افزایش میدهد. با ثبت دقیق و اتوماتیک اطلاعات، احتمال سوءاستفاده احتمالی کاهش یافته و ریسک مرتبط با تسویه سنتی، مانند تاخیر یا عدم تطابق اطلاعات، به حداقل میرسد.
بهینهسازی مدیریت نقدینگی کارگزاران، وجه دیگر ماجراست. یکی از چالشهای اصلی کارگزاران، مدیریت نقدینگی برای تسویه روزانه معاملات است. سامانه تسویهیار با ارائه خدمات تسویه روزانه و سریع، به کارگزاران امکان میدهد نقدینگی خود را به شکل کارآمدتر مدیریت کنند و بازدهی مالی بیشتری داشته باشند.
مزیتها: از کارگزاران بورس تا بانک ملت
این سامانه از ابعاد مختلف، دارای مزایا برای کارگزاران بورس و در نتیجه، بانک ملت و سهامداران بازار سرمایه است. نخست اینکه سامانه تسویهیار توسط بانک ملت، یکی از بزرگترین و معتبرترین بانکهای کشور، توسعه یافته است. بنابراین علاوه بر تضمین پایداری سیستم، امنیت اطلاعات را نیز افزایش میدهد و کارگزاران قادرند با اطمینان بیشتر از این سامانه استفاده کنند، زیرا زیرساختهای بانکی قدرتمند، پشتیبان آن هستند.
موضوع دوم، رقابت است. استفاده از سامانهای که انجام فرایندهای پیچیده را تسهیل و تسریع میکند، موقعیت کارگزارانی را که از آن بهره میگیرند، در مقایسه با رقبا ارتقا میدهد. این امر نه تنها موجب افزایش رضایت مشتریان میشود، بلکه جذابیت بیشتری برای سرمایهگذاران خارجی نیز به همراه دارد.
سومین مزیت قابل توجه درباره تسویهیار، قابلیت گسترش آن به سایر کارگزاریها و حوزههای مرتبط دیگر است. این سامانه برای توسعه ابزارهای مشابه در بخشهای دیگر بازار سرمایه یا حتی سایر بازارهای مالی، یک نمونه ارزشمند است.
چهارم اینکه این سامانه میتواند به افزایش سهم بانک ملت از بازار سرمایه منجر شود. تسویهیار با تسهیل فرایند تسویه معاملات و ارائه خدمات بهینه به کارگزاران، جذابیت بانک ملت را برای نهادهای مالی و سرمایهگذاران افزایش میدهد. تقویت روابط بانکی با کارگزاریهای بزرگ و نقشآفرینی در زیرساختهای بازار سرمایه، فرصتهای فراوانی برای جذب نقدینگی و توسعه فعالیتهای بانک ایجاد میکند.
از تاثیرات مثبت تا چالشهای اجرا
راهاندازی سامانه تسویهیار، فقط برای کارگزاران بورسی مفید نیست، بلکه تاثیرات مثبتی بر بازار سرمایه دارد. از طریق این سامانه، با تسریع فرایندهای تسویه، گردش مالی بازار افزایش مییابد و نقدینگی بیشتری وارد آن میشود. همچنین تسویهیار با کاهش ریسکها و افزایش شفافیت، اعتماد سرمایهگذاران را تقویت میکند که نتیجه آن، جذب سرمایه بیشتر به بازار است.
از طرف دیگر، این سامانه در صورت اثبات توانمندی، یک الگوی موفق همکاری بین بانکها و نهادهای بازار سرمایه خواهد بود. این تجربه، محرک توسعه سایر ابزارهای فناورانه است و به کارآمدتر شدن بازار منجر میشود.
البته بهرهبرداری از سامانههای جدید، بدون چالش نیست. یکی از این چالشها، آموزش و آشنایی کارگزاران و سرمایهگذاران است. بانک ملت باید برنامههای آموزشی و ترغیبی برای کاربران ارائه دهد تا فرایند انتقال به سامانه تسویهیار بدون مشکل انجام شود. ضمنا یکپارچگی کامل سامانه با زیرساختهای بازار سرمایه و بانکها، نیازمند هماهنگیهای مداوم است. هرگونه ناهماهنگی به اختلال در تسویه معاملات و کاهش اعتماد کاربران منجر میشود.
سامانه تسویهیار بانک ملت نه فقط یک ابزار، بلکه نماینده تغییر در شیوههای مدیریت مالی و عملیاتی بازار سرمایه و نماد بلوغ تعامل بین بانکها و نهادهای بازار سرمایه است؛ بلوغی که اگر با گسترش فرهنگ پذیرش فناوری در صنایع مالی همراه شود، میتواند مرزهای کارآمدی را جابجا کند.
اکنون کارگزاران با ابزارهایی مواجهند که نه تنها هزینهها را کاهش میدهد، بلکه زمان، یعنی مهمترین سرمایه در بازار سرمایه را بهینه میکند. پرسش این است که آیا بازار سرمایه آماده است این تحول را به سمت مرحله استانداردسازی و تعمیم پیش ببرد؟ آیا میتوان از تسویهیار به عنوان نقطه شروع برای بازطراحی کل فرایندهای مالی و تسویه استفاده کرد؟
این سامانه، بیش از یک راهکار، یک آزمون برای تصمیمگیران است تا نشان دهند چقدر آماده پذیرش تغییرات هستند. آینده بازار سرمایه ایران، به این جسارت و نوآوری، بسیار وابسته است.