از باند فرود تا باند تجارت؛ فرودگاه منطقه آزاد ماکو و فرصت‌های لجستیک هوایی

تیتر 20-  همان‌طور که مناطق آزاد دنیا، در حال تبدیل‌شدن به قطب‌های تجاری و ترانزیتی هستند، فرودگاه منطقه آزاد ماکو نیز در مسیر مشابهی گام برمی‌دارد. این فرودگاه، فراتر از زیرساخت حمل‌ونقل، عنصر کلیدی در زنجیره تامین و توسعه لجستیک هوایی است اما ظرفیت‌های این فرودگاه کدامند و آیا کاملا شناسایی و بهره‌برداری شده‌اند؟

فرودگاه منطقه آزاد ماکو، سومین فرودگاه استان آذربایجان غربی است که در ۴۷ کیلومتری ماکو قرار دارد و قدمت پروازهای آن، به اردیبهشت‌ماه 1396 برمی‌گردد. این فرودگاه، یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های توسعه‌ای این منطقه است که ظرفیت‌های بالقوه‌ای در ایجاد لجستیک هوایی دارد. 

ماکو و لجستیک هوایی 
ماکو، بزرگ‌ترین منطقه آزاد ایران، با مساحت بیش از ۵۰۰ هزار هکتار، دارای ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد مانند قرار گرفتن در کریدورهای بین‌المللی، نزدیکی به بازارهای ترکیه، قفقاز و اروپا و برخوردار از تسهیلات تجاری ذاتی است. با توجه به موقعیت استراتژیک ماکو در شمال غرب ایران، هم‌مرزی با ترکیه و دسترسی به بازارهای منطقه‌ای، فرودگاه ماکو، می‌تواند از طریق لجستیک هوایی، نقش کلیدی در تحول اقتصادی و توسعه تجارت بین‌الملل ایفا ‌کند.

لجستیک هوایی، به ‌معنای استفاده از حمل‌ونقل هوایی برای جابجایی کالاها، خدمات و مسافران به شیوه‌ کارآمد، سریع و بهینه از مبدا تا مقصد است. این سیستم، تمام فرایندهای مرتبط با بارگیری، انبارداری، توزیع و ترانزیت هوایی را شامل می‌شود. در این راستا، مناطق آزاد به دلیل برخورداری از تسهیلات قانونی و معافیت‌های مالیاتی، بستر مناسبی برای توسعه لجستیک هوایی به شمار می‌روند. فرودگاه‌ها نیز به ‌عنوان مراکز اصلی لجستیک هوایی، تسهیل‌کننده تجارت فرامرزی و توسعه اقتصادی هستند. 

پنج‌ضلعی ظرفیت‌های فرودگاه ماکو
فرودگاه ماکو از نقش‌آفرینان برجسته در توسعه لجستیک هوایی و اقتصاد منطقه‌ است و ظرفیت‌های‌ فراوانی برای پیشبرد منطقه و اقتصاد کشور به سوی کامیابی دارد.

یکی از این ظرفیت‌ها، امکان افزایش پروازهای داخلی و بین‌المللی است؛ همان‌گونه که استاندار آذربایجان‌غربی نیز در بازدید اخیر خود از فرودگاه ماکو بر این موضوع تاکید کرده است. این اقدام، نه ‌تنها به توسعه گردشگری کمک می‌کند، بلکه با تسهیل ورود و خروج سرمایه‌گذاران و بازرگانان، جریان تجارت را تسریع خواهد کرد. انجام پروازهای بین‌المللی به مقاصد کشورهای همسایه مانند ترکیه و جمهوری آذربایجان، موجب بهبود تبادلات تجاری و تسهیل فرایندهای صادرات و واردات می‌شود.

نکته دیگر، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل و جایگاه سوخت است. یکی از موانع توسعه لجستیک هوایی در بیشتر فرودگاه‌های کشور، محدودیت‌های زیرساختی مانند نبود جایگاه سوخت‌رسانی مناسب است. احداث جایگاه سوخت در فرودگاه ماکو، ظرفیت عملیاتی این فرودگاه را افزایش می‌دهد و مسیر را برای گسترش پروازهای باربری و مسافری هموار می‌کند. سوخت‌رسانی به هواپیماهای باری و تجاری، بدون نیاز به توقف در فرودگاه‌های دیگر، موجب کاهش هزینه‌های لجستیکی و افزایش بهره‌وری خواهد شد.

یکی دیگر از مهم‌ترین ظرفیت‌های فرودگاه ماکو، امکان بهره‌برداری از پایانه بار هوایی (کارگو) است. این پایانه، زمینه انتقال سریع کالاها به بازارهای هدف را فراهم می‌کند. بسیاری از کالاهای صادراتی، به‌ویژه محصولات کشاورزی و صنایع سبک، به ‌دلیل حساسیت زمانی، نیازمند حمل‌ونقل سریع هستند. توسعه پایانه بار هوایی در ماکو، هم صادرات را تسهیل می‌کند و هم از طریق جذب سرمایه‌گذاری در زنجیره تامین لجستیکی، ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد.

علاوه بر اینها، با توسعه پروازهای بین‌المللی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، امکان ایجاد گردشگری ترکیبی در منطقه فراهم خواهد شد. گردشگری ترکیبی، شامل سفرهایی است که در آن گردشگران، علاوه‌ بر بازدیدهای تفریحی، به تجارت، سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های صنعتی نیز روی می‌آورند. این مدل، می‌تواند موجب افزایش ورود گردشگران و بازرگانان خارجی به منطقه شود و درنتیجه، بازار محلی، هتل‌ها، مراکز خرید و صنایع خدماتی منطقه را رونق دهد.

امتیازات گمرکی و موقعیت ژئوپلیتیکی ماکو، یک ظرفیت کلیدی دیگر برای رشد لجستیک هوایی و توسعه اقتصادی این منطقه است. منطقه آزاد ماکو از معافیت‌های مالیاتی، مقررات ساده‌تر گمرکی و امکانات ویژه برای تجار برخوردار است. این مزایا، در کنار موقعیت جغرافیایی منطقه، امکان ایجاد یک هاب تجاری و ترانزیتی را فراهم می‌کند و شرکت‌های داخلی و خارجی را به سرمایه‌گذاری در حوزه لجستیک هوایی ترغیب می‌نماید.

توسعه لجستیک هوایی در فرودگاه ماکو، نه ‌تنها موجب افزایش سرعت و کیفیت حمل‌ونقل کالا و مسافر می‌شود، بلکه تاثیرات عمیقی بر اقتصاد این منطقه دارد. افزایش پروازهای بین‌المللی، راه‌اندازی جایگاه سوخت و پایانه بار هوایی، بهبود زیرساخت‌ها و ایجاد گردشگری ترکیبی، همگی زمینه‌ساز رشد اقتصادی پایدار در منطقه خواهند شد.

با این حال، تحقق این اهداف، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، حمایت‌های دولتی و جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است. تاکید مسئولان بر توسعه این فرودگاه، بیانگر عزم جدی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌هاست اما چالش‌هایی نظیر تامین بودجه، هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی و ارتقای کیفیت خدمات فرودگاهی نیز باید مدنظر باشد. با رفع این چالش‌ها، فرودگاه منطقه آزاد ماکو، یک قطب مهم لجستیک هوایی در شمال‌غرب کشور خواهد بود.