بیمه آسیا؛ نیازمند بازتعریف مدل عملیاتی و نوسازی راهبردی/ وضعیت بورسی، معامله‌پذیر، اما کم‌تحرک! / پرتفوی بیمه آسیا؛ تنوع منطقی یا ریسک پنهان؟

تیتر20 - گزارش تحلیلی تیتر ۲۰ تلاشی است برای مرور واقعی‌ترین ابعاد عملکرد مالی و بورسی بیمه آسیا؛ شرکتی که به عنوان یکی از قدیمی‌ترین شرکت‌های بیمه‌ای کشور، در سال ۱۳۳۸ تأسیس شد و طی دهه‌ها فعالیت، همواره تلاش کرده تا در میان شرکت‌های بیمه خصوصی و نیمه‌دولتی، جایگاه خود را تثبیت کند.

بیمه آسیا با نماد «آسیا» توانست با بهبود شاخص‌های مالی، عملکرد عملیاتی مناسب، افزایش شفافیت اطلاعاتی و ارتقای استانداردهای گزارش‌دهی، از بازار دوم فرابورس به بازار اول بورس تهران ارتقا یابد. این ارتقا یک مسیر تدریجی و مبتنی بر اصلاحات ساختاری و مالی بود.

ارتقای «بیمه آسیا» از بازار دوم به بازار اول، نه‌تنها یک اتفاق نمادین است، بلکه گویای تحول در ساختار داخلی و نگرش مدیریتی این شرکت است. 
قرار گرفتن در بازار اول بورس نه‌تنها به معنای داشتن سرمایه ثبت‌شده بالا است، بلکه معیاری برای اعتبار و شفافیت عملکرد مالی نیز محسوب می‌شود.

 ورود به این بازار مستلزم رعایت الزامات سخت‌گیرانه است، از جمله افشای مستمر صورت‌های مالی، رعایت حداقل سودآوری، سرمایه مناسب و نسبت‌های مالی استاندارد. بیمه آسیا توانست از سال ۱۳۹۰ به بعد با پیگیری ساختار مالی شفاف‌تر، حضور مؤثر در مجامع و گزارش‌دهی‌های منظم، در فهرست معدود شرکت‌های بیمه‌ای قرار گیرد که واجد شرایط بازار اول هستند.

اجرای قانون حذف فرانشیز؛ تصمیمی هوشمندانه یا بازارساز؟
اگرچه اجرای قانون حذف فرانشیز باعث می‌شود مشتری، دیگر نگران پرداخت سهمی از خسارت نباشد، اما توجه به این نکته که آیا این قانون صرفا به منظور جذب مشتری است یا تصمیمی هوشمندانه و کارشناسانه قابل بررسی است. قانون حذف فرانشیز به‌ویژه برای تجار و شرکت‌هایی که درگیر هزینه‌های ناگهانی و بالای خسارت هستند، جذاب است. اما آیا در صورت وقوع حادثه ای با خسارت کلان، شرکت بیمه باز هم پایبند به قانون فرانشیز خواهد بود؟ چنین پرسشی به ویژه درخصوص تجار خسارت دیده در حادثه بندر شهید رجایی محل بحث و پرسش است. 

در بازاری که ده‌ها شرکت بیمه‌ای مشغول رقابت هستند، بسیاری از بیمه‌گذاران بین شرکت‌ها تفاوت زیادی احساس نمی‌کنند. حذف فرانشیز، یک «تمایز عملیاتی» است. اما سوال این است که آیا بیمه آسیا توانسته با این اقدام، برند خود را در ذهن مشتری به‌عنوان «بیمه‌گر منصف و حامی» تثبیت کند؟
مشتریانی مانند شرکت‌های کشتیرانی، حمل‌ونقل، پروژه‌های نفت و گاز یا حتی خرده‌فروشی‌های زنجیره‌ای، در انتخاب بیمه‌گر به دنبال مزایای عملیاتی مانند حذف فرانشیز هستند. حذف فرانشیز، به‌طور مستقیم هزینه‌های شرکت را افزایش می‌دهد. به‌ویژه اگر نرخ خسارت‌ها بالا باشد، بیمه آسیا باید رقم کامل خسارت را پرداخت کند، بدون آنکه بخشی از آن را به عهده مشتری بگذارد.

زمانی که بیمه‌گذار مطمئن باشد کل خسارت را شرکت بیمه پرداخت می‌کند، ممکن است انگیزه بیشتری برای اعلام خسارت‌های کوچک یا ساختگی پیدا کند. 

پرتفوی بیمه آسیا؛ تنوع منطقی یا ریسک پنهان؟

پرتفوی سرمایه‌گذاری و بیمه‌گری شرکت بیمه آسیا، از نقاط قوت کلیدی این شرکت به شمار می‌رود. در سال‌های اخیر، این شرکت توانسته سهم قابل توجهی از بازار بیمه‌های درمانی، ثالث، بدنه خودرو، آتش‌سوزی و عمر را در اختیار گیرد. مطابق گزارش‌های منتشرشده، پرتفوی حق بیمه صادر شده شرکت در پایان سال مالی ۱۴۰۳، به بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده که بخش عمده‌ای از آن در بیمه‌های درمان و شخص ثالث متمرکز بوده است.

با این حال، برخی کارشناسان معتقدند تنوع بیش از حد در پرتفو می‌تواند در شرایط بحران، باعث ناپایداری شود، به‌ویژه در حوزه بیمه‌های درمانی که نرخ خسارت بالایی دارند و شرکت‌ها را در برابر کسری ذخایر آسیب‌پذیر می‌کنند.

وضعیت بورسی؛ معامله‌پذیر اما کم‌تحرک!
در بازار سرمایه، سهام «آسیا» در طول یک سال گذشته نوسانات شدیدی را تجربه نکرده است و نسبت به سایر شرکت‌های بیمه‌ای از نظر ارزش بازار در جایگاه دوم یا سوم قرار دارد. 

یکی از نقاط قوت سهام این شرکت، پایداری سود نقدی در مجامع سالانه است؛ به‌طوری که در مجمع سال ۱۴۰۴، حدود ۸۵ درصد سود خالص به‌صورت نقدی بین سهامداران تقسیم شد. این موضوع، شرکت را در میان فعالان بورسی به‌عنوان یکی از گزینه‌های کم‌ریسک برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مطرح کرده است.

آیا بیمه آسیا چالش جدی داشته است؟
در دو سال گذشته، شرکت بیمه آسیا با چالشی جدی از منظر نقدینگی در بخش خسارت‌های درمانی و همچنین ذخایر فنی مواجه شد. گزارش‌های منتشرشده از سوی حسابرسان و نهاد ناظر در سال ۱۴۰۳ حاکی از آن بود که برخی ذخایر خسارت معوق، کمتر از حد استاندارد در نظر گرفته شده‌اند که در صورت ادامه این روند می‌توانست شفافیت مالی شرکت را زیر سوال ببرد.

با این حال، هیأت‌مدیره با انتشار یادداشت‌های توضیحی و اصلاحات صورت‌های مالی در سال ۱۴۰۴، تلاش کرد این مسئله را مدیریت کرده و از بروز بحران اعتماد در بازار جلوگیری کند. در این میان، موضوعات مرتبط با افزایش حقوق و مزایای هیأت‌مدیره در شرایط رکود بیمه‌گری، یکی دیگر از مواردی بود که مورد انتقاد برخی سهامداران حقیقی در مجامع اخیر قرار گرفت.

آیا بیمه آسیا الگوی موفقی است؟
در پاسخ به این سؤال که آیا بیمه آسیا الگوی موفقی است باید گفت بیمه آسیا در مقایسه با شرکت‌هایی نظیر بیمه دانا، بیمه البرز یا بیمه رازی، عملکرد به‌مراتب باثبات‌تری داشته است. شفافیت مالی، سود نقدی پایدار، حضور در بازار اول بورس و پرتفوی قابل دفاع، این شرکت را در جایگاهی مطلوب قرار داده است. اما در مقایسه با شرکت‌هایی مثل بیمه پاسارگاد که در حوزه فروش بیمه‌های عمر بسیار موفق بوده یا بیمه ملت که در توسعه خدمات الکترونیک پیشروتر عمل کرده‌اند، بیمه آسیا نیازمند تحرک و به‌روزرسانی ساختاری است.

بیمه آسیا در مقایسه با رقبای خود، ترکیبی از تجربه طولانی، پرتفوی متنوع و جایگاه بورسی قدرتمند دارد، اما در بخش نوآوری دیجیتال و انعطاف‌پذیری در ارائه خدمات جدید نسبت به بیمه‌های نوظهور مانند بیمه دی و پاسارگاد عقب‌تر است. از سوی دیگر، شرکت‌های باسابقه‌تر مثل بیمه دانا و البرز به دلایل ساختاری و مالی، نقاط ضعف قابل توجهی دارند که بیمه آسیا می‌تواند با حفظ مزیت‌های خود، جایگاه خود را در بازار تقویت کند.

در نگاهی انتقادی به عملکرد بیمه آسیا با وجود نقاط قوت آن در سودآوری، جایگاه بورسی مطلوب و شفافیت به نسبت بالای مالی، چند محور قابل تأمل وجود دارد. بیمه آسیا با سابقه‌ای طولانی و جایگاهی مستحکم، اگرچه یکی از سودده‌ترین و شفاف‌ترین شرکت‌های بیمه‌ای کشور است، اما از منظر نوآوری، تجربه مشتری، تنوع خدمات و تحول دیجیتال نیازمند بازتعریف مدل عملیاتی و نوسازی راهبردی است. چراکه نگاه صرفاً سنتی به بازار، ممکن است در آینده شرکت را از صحنه رقابت در برابر بازیگران چابک‌تر و نوآورتر عقب بیندازد.