صدای واحد صنعت بیمه، رویا یا اولویت جدید سندیکا؟

تیتر20 - انتخابات اخیر سندیکای بیمه‌گران ایران با انتخاب محسن پورکیانی به‌عنوان دبیرکل جدید، می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ این نهاد صنفی باشد. اما نهادی که عنوان «صدای واحد صنعت بیمه» را یدک می‌کشد زیر سایه این نقد به سر می برد که در سال‌های گذشته نتوانسته به‌طور کامل از ظرفیت‌های قانونی و ساختاری خود برای دفاع از منافع شرکت‌های بیمه و بیمه‌گذاران استفاده کند.

حالا نگاه‌ها به دوره جدید است؛ دوره‌ای که باید مشخص شود آیا سندیکا از جایگاه تشریفاتی و حاشیه‌ای خارج می‌شود و به یک بازیگر واقعی و مطالبه‌گر در صنعت بیمه ایران و در بعد کلان‌تر اقتصاد ایران بدل خواهد شد یا خیر.

سندیکا؛ صدای خاموش صنعت بیمه در سال‌های گذشته
سندیکای بیمه‌گران ایران بر اساس اساسنامه و فلسفه وجودی خود باید بازوی اصلی دفاع از حقوق شرکت‌های بیمه در مقابل نهادهای نظارتی، تقنینی و اجرایی باشد. درواقع، سندیکا به‌مثابه پارلمان صنفی صنعت بیمه تعریف شده است. با این حال، در سال‌های اخیر بسیاری از کارشناسان معتقدند این نهاد بیش از آنکه کارکردی عملیاتی داشته باشد، تنها به یک جایگاه تشریفاتی و نمادین تبدیل شده بود.

انتقاد اصلی متوجه ضعف در مطالبه‌گری و عدم حضور جدی سندیکا در فرآیندهای قانون‌گذاری و تصمیم‌سازی کلان اقتصادی بود. بسیاری از مدیران بیمه‌ای بر این باور بودند که سندیکا نتوانسته در بزنگاه‌های مهم، ازجمله اصلاح قانون بیمه شخص ثالث، چالش‌های مربوط به تحریم‌ها و تعامل با نهادهای بین‌المللی بیمه‌ای، نقش پررنگی ایفا کند.

آیا سکوت سندیکا در بزنگاه‌ها ادامه خواهد داشت؟

در دوره پیشین مدیریت، اگرچه تلاش‌هایی برای فعال‌سازی کمیسیون‌های تخصصی و ایجاد هماهنگی بین شرکت‌های بیمه انجام شد، اما خروجی قابل لمس برای فعالان صنعت چندان محسوس نبود. بسیاری از مدیران عامل شرکت‌های بیمه بارها گلایه کردند که سندیکا به‌جای آنکه «صدای واحد» صنعت باشد، بیشتر به محفل هماهنگی‌های اداری و جلسات درون‌سازمانی محدود شده است. این کم‌اثر بودن موجب شد برخی حتی سندیکا را نهادی «تماشاگر» بدانند؛ نهادی که در بحران‌ها نقش حاشیه‌ای ایفا می‌کند و در تصمیم‌های کلان صدای آن کمتر شنیده می‌شود.

آغاز دوره پورکیانی؛ انتظارات بالا، مسیر دشوار
با انتخاب عبدالناصر پورکیانی به‌عنوان دبیرکل جدید، بسیاری از فعالان صنعت بیمه انتظار دارند رویکرد سندیکا تغییر کند. پورکیانی سابقه مدیریتی طولانی در نظام بانکی و صنعت بیمه دارد و همین سابقه باعث شده نگاه‌ها به او به‌عنوان مدیری عملگرا باشد.

وی در سخنان اولیه خود تأکید کرده که سندیکا باید از لاک محافظه‌کاری بیرون بیاید و به نهادی مطالبه‌گر و اثرگذار در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی کشور تبدیل شود. این موضع‌گیری امیدواری‌هایی ایجاد کرده است، اما پرسش اساسی این است که چگونه می‌توان بر موانع ساختاری و تاریخی این نهاد غلبه کرد؟

براساس اساسنامه، سندیکا وظایف متعددی دارد؛ از جمله دفاع از حقوق و منافع اعضا در برابر سیاست‌گذاران و نهادهای حاکمیتی، ایجاد هماهنگی بین شرکت‌های بیمه برای تدوین استانداردهای حرفه‌ای، ایفای نقش واسط بین صنعت بیمه و سایر بخش‌های اقتصادی و سیاسی کشور و کمک به توسعه فرهنگ بیمه در جامعه.

اما واقعیت این است که در بسیاری از این حوزه‌ها، عملکرد سندیکا در دوره گذشته ضعیف بوده است. به‌عنوان مثال، در بحث فرهنگ‌سازی بیمه، این صنعت همچنان با ضریب نفوذ پایین مواجه است. در حوزه تعامل با مجلس و دولت نیز، نقش سندیکا به‌ندرت در تصمیم‌های کلیدی دیده شده است.

اولویت‌های دوره جدید؛ از مطالبه‌گری تا بازآفرینی ساختاری

در دوره جدید، انتظار می‌رود سندیکا چند اولویت را در دستور کار قرار دهد. یکی از چالش‌های همیشگی صنعت بیمه، پراکندگی منافع شرکت‌های بیمه بوده است. سندیکا باید بتواند با ایجاد اجماع، مطالبات مشترک صنعت را به‌طور منسجم مطرح کند. از این رو تقویت صدای واحد صنعت بیمه نخستین اصل کلیدی در آغاز فصلی جدید برای سندیکا است. بدون صدای واحد، هر شرکت مسیر خود را خواهد رفت و سندیکا تنها یک نام باقی خواهد ماند.

سندیکا از سویی باید جایگاهی ثابت در کمیسیون‌های تخصصی مجلس و شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی پیدا کند. از این رو حضور فعال در فرآیند قانون‌گذاری، از قانون شخص ثالث گرفته تا مقررات سرمایه‌گذاری بیمه‌ها و هر تصمیم تقنینی تأثیر مستقیم بر صنعت بیمه دارد.

تعامل دوسویه و مقتدرانه با بیمه مرکزی نیز مهم ترین بخشی است که باید از سوی مدیریت جدید درنظر گرفته شود. رابطه سندیکا و بیمه مرکزی در سال‌های گذشته بیشتر رابطه‌ای یک‌طرفه و پرچالش بوده است. در دوره جدید، این رابطه باید به تعامل دوسویه‌ای تبدیل شود که در آن سندیکا نه تابع صرف، بلکه شریک فکری و اجرایی باشد.

سخن پایانی
انتخابات اخیر سندیکای بیمه‌گران ایران فرصتی تازه برای صنعت بیمه فراهم کرده است. این صنعت بیش از هر زمان دیگری نیازمند نهادی است که بتواند منافع مشترک آن را نمایندگی کند و در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی کشور اثرگذار باشد. اگر سندیکا در دوره جدید بتواند از جایگاه تشریفاتی خود فاصله بگیرد و به نهادی مطالبه‌گر و کارآمد تبدیل شود، می‌توان به آینده صنعت بیمه امیدوار بود. در غیر این صورت، سندیکا همچنان در حاشیه خواهد ماند و بیمه‌گذاران و شرکت‌های بیمه از یک صدای واحد و مقتدر محروم خواهند بود.

به بیان دیگر، دوره پورکیانی آزمونی جدی برای سندیکا و صنعت بیمه ایران است؛ آزمونی که نتیجه آن می‌تواند مسیر آینده این نهاد صنفی را برای سال‌ها مشخص کند.

این گزارش را از استودیو هوش مصنوعی تیتر20 ببینید: