راز موفقیت گل‌گهر؛ از مدیریت انرژی تا تسلط بر بورس کالا/ ارقامی که نشانه‌ی افزایش «ظرفیت عملیاتی مؤثر» در گل گهر است

تیتر20 - براساس آمار ارائه شده توسط روابط عمومی شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، این شرکت در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ توانست با رشد ۶۸ درصدی مبلغ فروش نسبت به دوره مشابه سال گذشته، یکی از موفق‌ترین دوره‌های مالی خود را به ثبت برساند. در نگاه نخست، این رشد چشمگیر حاصل افزایش ۸ درصدی حجم فروش گندله و افزایش ۱ میلیون و ۳۶۰ هزار تنی فروش کنسانتره عنوان شده است، اما بررسی عمیق‌تر نشان می‌دهد که پشت این اعداد، مجموعه‌ای از تصمیم‌های راهبردی، اصلاحات ساختاری و مدیریت هوشمند منابع نهفته است که مجموعاً شرکت معدنی و صنعتیگل‌گهر را به جایگاه فعلی رسانده‌اند.

رشد تولید در شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر نه حاصل شانس بازار بوده و نه ناشی از تورم قیمتی صرف. طی دو سال گذشته، این شرکت با تمرکز بر افزایش راندمان خطوط فرآوری، بازسازی تجهیزات و ارتقای بهره‌وری در واحدهای کنسانتره و گندله‌سازی، توانسته گلوگاه‌های تولیدی را حذف کند.

در نیمه نخست امسال، تولید کنسانتره با رشد ۱۰ درصدی به ۶ میلیون و ۹۸۰ هزار تن و تولید گندله با رشد ۵ درصدی به ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تن رسید؛ این ارقام نشانه‌ی افزایش «ظرفیت عملیاتی مؤثر» هستند.

یکی از نکات کلیدی‌، پایداری تولید در شرایط محدودیت انرژی است. بسیاری از شرکت‌های معدنی و فولادی در فصل‌های گرم با افت تولید روبه‌رو شدند، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر با مدیریت بار انرژی، برنامه‌ریزی تعمیرات پیشگیرانه و تأمین پایدار خوراک، توانسته تولید را حفظ و حتی رشد دهد. این تداوم تولید، مهم‌ترین پایه‌ی رشد واقعی فروش است؛ چراکه بازار داخلی در ماه‌های اخیر با کمبود عرضه مواجه بود و شرکت‌هایی که توان استمرار تولید داشتند، عملاً در موقعیت ممتاز قیمتی قرار گرفتند.

یکی دیگر از عوامل موفقیت شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر در این دوره، می‌تواند تغییر ترکیب فروش و تمرکز بر محصولات با ارزش افزوده بالاتر باشد. در سال‌های گذشته، بخش عمده‌ای از درآمد شرکت از فروش کنسانتره خام به‌دست می‌آمد، اما در سال ۱۴۰۴ سهم فروش گندله و محصولات فرآوری‌شده افزایش یافت. فروش بیش از  ۱ میلیون و ۳۶۰ هزار تنی فروش کنسانتره نشان می‌دهد شرکت توانسته از ظرفیت‌های جدید برای پاسخ به تقاضای رو‌به‌رشد فولادسازان استفاده کند.

از طرفی، رشد ۸ درصدی حجم فروش گندله که محصولی با حاشیه سود بالاتر نسبت به کنسانتره است به بهبود نرخ میانگین فروش کمک کرده است. این جابه‌جایی در سبد محصولات، نتیجه‌ی سیاست آگاهانه‌ی مدیریت در تمرکز بر زنجیره ارزش بوده است؛ حرکت از مواد خام‌تر به سمت محصولاتی که تقاضای پایدار، قیمت بالاتر و هزینه حمل پایین‌تری دارند.

شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر در نیمه نخست امسال بخش بزرگی از فروش خود را از طریق بورس کالای ایران انجام داد؛ تصمیمی که در نگاه اول فنی، اما در عمل اقتصادی و راهبردی است. افزایش عرضه در بورس باعث می‌شود شرکت به طیف گسترده‌تری از خریداران دسترسی پیدا کند، قیمت محصولات بر مبنای رقابت واقعی و نه روابط قراردادی تعیین شود و نقدشوندگی منابع افزایش یافته و بازگشت سرمایه تسریع شود.

در واقع، بورس کالا می‌تواند برای شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر تبدیل به سکوی تسلط بر بازار داخلی شود. شفافیت قیمتی، حذف واسطه‌ها و افزایش عرضه‌های منظم باعث می‌شود تا گل‌گهر به عنوان مرجع قیمتی در زنجیره کنسانتره و گندله شناخته شود. 

از سوی دیگر، افزایش عرضه در بورس همزمان با رشد تقاضای فولادسازان داخلی (به‌ویژه واحدهای احیای مستقیم) منجر به جهش در ارزش کل معاملات شده است؛ به‌گونه‌ای که درآمد شرکت حتی فراتر از رشد حجمی فروش افزایش یافت.

نمی‌توان موفقیت شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر را بدون اشاره به بازوی عملیاتی آن، یعنی شرکت توسعه آهن و فولاد گل‌گهر تحلیل کرد. این شرکت با بیش از ۳5 درصد از نیاز داخلی آهن اسفنجی کشور، نقشی کلیدی در حفظ توازن زنجیره تولید فولاد دارد. چنین سهم بالایی از بازار داخلی، به گروه گل‌گهر قدرت مانور و نفوذ استراتژیکی بخشیده است. 

همکاری نزدیک دو شرکت موجب شده جریان مواد اولیه بین واحدهای معدنی، احیایی و فولادی به شکلی پایدار و هم‌زمان مدیریت شود؛ موضوعی که نه تنها ریسک کمبود مواد را از بین برد، بلکه هزینه‌های حمل و انبارداری را نیز کاهش داد. در واقع، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر توانست با تجمیع حلقه‌های زنجیره ارزش در درون خود، مزیت مقیاس و انسجام عملیاتی را به حداکثر برساند؛ همان چیزی که در اقتصاد صنعتی از آن با عنوان «هم‌افزایی ادغام» (Integration Synergy) یاد می‌شود.

در کنار همه این عوامل، باید به نقش بهبود بهره‌وری و فناوری در شرکت معدنی و صنعتیگل‌گهر اشاره کرد. این شرکت طی سال‌های اخیر با اجرای پروژه‌های نوسازی تجهیزات، استفاده از سیستم‌های پایش هوشمند در خطوط فرآوری و بهبود بازیافت آب و انرژی، توانسته شاخص‌های مصرف ویژه انرژی را کاهش دهد. در نتیجه، هزینه تولید هر تن کنسانتره و گندله کاهش یافته و حاشیه سود ناخالص افزایش یافته است. چنین عملکردی نشان می‌دهد که رشد درآمد نه از مسیر افزایش هزینه‌ها، بلکه از افزایش راندمان عملیاتی حاصل شده است؛ تفاوتی بنیادین میان رشد پایدار و رشد موقتی. 

یکی از وجوه نادیده‌گرفته‌شده عملکرد شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر این است که بخش عمده رشد آن بدون توسعه فیزیکی یا افزایش ظرفیت اسمی حاصل شده؛ یعنی رشد درون‌زا. این نشان می‌دهد که اقتصاد بهره‌وری در صنعت فولاد ایران در حال فعال‌شدن است. شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر عملاً ثابت کرده که رشد واقعی می‌تواند از دل همان ظرفیت‌های موجود بیرون کشیده شود، اگر مدیریت فرآیند و بازطراحی جریان تولید به‌درستی انجام شود.