زیرساخت به‌جای امضا و مهر / بانک ملت فرایند‌های مالی شرکت‌ها را روی پلتفرم چکاد بازآفرینی کرد

تیتر20 - امکان صدور چک الکترونیک برای اشخاص حقوقی در بانک ملت، از یک «امکان جدید» فراتر است و در عمل، لایه‌ای تازه به زیرساخت مدیریت نقدینگی و اعتبار شرکت‌ها در این بانک اضافه می‌کند.

این خدمت، شکاف میان تحول دیجیتال در سمت مشتریان حقیقی و نیازهای پیچیده مشتریان حقوقی را پر کرده و ملت را به نخستین بازیگر نظام بانکی تبدیل کرده که چک الکترونیک را به‌طور کامل برای شرکت‌ها عملیاتی کرده است.

از چک کاغذی تا چک الکترونیک سازمانی

تا همین اواخر، چک الکترونیک در شبکه بانکی ایران بیشتر تجربه‌ای فردمحور بود؛ یعنی شهروندان عادی می‌توانستند با تکیه بر سامانه چکاد بانک مرکزی، چک‌های خود را بدون کاغذ، بر بستر دیجیتال ثبت و مبادله کنند، اما شرکت‌ها همچنان درگیر ترکیبی از چک کاغذی، مهر، امضای دستی و حضور فیزیکی در شعب بودند.

با عملیاتی شدن کامل چک الکترونیکی اشخاص حقوقی در بانک ملت، این عدم‌توازن برطرف شده و اکنون همان چرخه‌ای که برای اشخاص حقیقی وجود داشت (درخواست دسته‌چک، صدور، واگذاری، انتقال تا وصول و برگشتی) برای شرکت‌ها نیز در محیط بانکداری اینترنتی حقوقی فراهم است.

نکته مهم این است که خدمت جدید فقط یک «نسخه دیجیتال از برگه کاغذی» نیست، بلکه فرایندهای درونی شرکت و بانک را هم‌زمان «بازطراحی» می‌کند؛ از تعریف سطوح دسترسی کاربران سازمانی تا اتصال به سامانه‌های حاکمیتی مانند «پیچک» و «صیاد».

زیرساخت فنی؛ اتصال هوشمند چکاد، پیچک و بانکداری اینترنتی حقوقی

هسته این تحول، اتصال عمیق بانک ملت به سامانه چکاد (چک امن دیجیتال) و پیوند آن با سامانه پیچک در بستر بانکداری اینترنتی اشخاص حقوقی است.

چکاد به‌عنوان سکوی متمرکز بانک مرکزی برای مدیریت چک‌های الکترونیکی عمل می‌کند و ثبت، اعتبارسنجی و ردیابی هر چک را به‌صورت برخط انجام می‌دهد؛ این یعنی هر چک حقوقی پیش از صدور، از منظر موجودی و اعتبار در بستر ملی کنترل می‌شود.

از طرف دیگر، پیچک نقش رجیستری و بستر استعلام و انتقال چک را برعهده دارد و با هدف افزایش شفافیت و کاهش ریسک چک‌های برگشتی در قانون جدید چک طراحی شده است.

بانک ملت این دو سکو را در سامانه بانکداری اینترنتی حقوقی خود ادغام کرده و با انجام تغییرات در «ماژول» چک الکترونیک (چکاد)، امکان کارسازی کامل چک، شامل وصول، واگذاری و صدور برگشتی را برای تمامی مشتریان حقوقی دارای سرویس پیچک به‌صورت پیش‌فرض فعال کرده است.

از منظر فنی، این ادغام به معنی پیاده‌سازی زنجیره‌ای از سرویس‌های احراز هویت دیجیتال، مدیریت امضای الکترونیکی نمایندگان شرکت، کنترل دسترسی چندسطحی در داخل سازمان و تبادل امن داده با سامانه‌های بانک مرکزی است.

بازطراحی فرایندهای مالی شرکت‌ها در بستر دیجیتال

برای یک شرکت، چک فقط یک ابزار پرداخت نیست، بلکه ستون فقرات بسیاری از قراردادها، ضمانت‌ها و جریان‌های نقدی میان‌مدت است.

به همین دلیل، دیجیتالی شدن چک بدون بازطراحی فرایندها، نتیجه مطلوبی نخواهد داشت. در معماری جدید، شرکت‌ها می‌توانند از داخل سامانه بانکداری اینترنتی حقوقی بانک ملت، درخواست دسته‌چک الکترونیکی بدهند، دسته‌چک را پس از تایید، به‌صورت دیجیتال دریافت و فعال کنند و سپس صدور هر چک را با امضای الکترونیکی نماینده مجاز نهایی سازند.

این زنجیره، ریسکِ جعلِ امضا، مفقودی برگه و خطای انسانی را به‌طرز محسوسی کاهش می‌دهد. در ادامه چرخه، امکان ثبت درخواست وصول، واگذاری و انتقال چک و مشاهده کارتابل و گزارش چک‌های تخصیصی، موجب می‌شود، مدیریت چک از وضعیت «پرونده‌های کاغذی در بایگانی مالی» به «داشبورد لحظه‌ای برخط» تغییر کند.

این تغییری است که مستقیم، بر برنامه‌ریزی جریان نقد، مدیریت ریسک اعتباری طرف‌های تجاری و تصمیم‌گیری مدیران مالی اثر می‌گذارد.

افزوده شدن این امکانات در بستری که پیش‌تر برای اشخاص حقیقی و سپس در همراه ‌بانک ملت برای مشتریان فردی توسعه یافته بود، نشان می‌دهد تیم‌های محصول و فنی بانک ملت، به‌جای طراحی جداگانه برای هر بخش، یک پلتفرم واحد چک الکترونیکی را به تدریج به «سطوح پیچیده‌تر» مشتریان تعمیم داده‌اند.

اعتبار استراتژیک برای بانک ملت و مشتریان حقوقی

از منظر مشتری حقوقی، مهم‌ترین فایده این تحول، کاهش اصطکاک در تبادلات مالی B2B است. در سناریوهای رایج خرید مواد اولیه، خدمات پیمانکاری یا فروش عمده، دیگر نیازی به جابه‌جایی فیزیکی برگه چک و هماهنگی‌های حضوری برای تایید، ظهرنویسی و وصول وجود ندارد.

حالا طرفین می‌توانند بر بستر سامانه‌های رسمی، وضعیت چک را به‌صورت آنی مشاهده و مدیریت کنند. این موضوع، به‌ویژه برای شرکت‌هایی با شعب پراکنده جغرافیایی یا زنجیره تامین گسترده، به کاهش هزینه‌های عملیاتی، تسریع چرخه وصول مطالبات و بهبود پیش‌بینی جریان نقد منجر می‌شود.

برای خود بانک ملت، ورود به عرصه چک الکترونیکی اشخاص حقوقی یک مزیت رقابتی کلیدی است؛ زیرا طبق برخی منابع آموزشی سامانه چکاد، تا مدت‌ها امکان دسته‌چک دیجیتال به‌طور محسوسی، محدود به اشخاص حقیقی بود و توسعه آن برای حساب‌های حقوقی به آماده‌سازی جدی زیرساخت و هماهنگی با بانک مرکزی نیاز داشت.

این اقدام، علاوه بر تقویت جایگاه بانک ملت به‌عنوان پیشرو در خدمات چک الکترونیک، پایه‌ای برای عرضه سرویس‌های پیشرفته‌تر مانند مدیریت یکپارچه نقدینگی شرکت‌ها، اتصال APIمحور به سامانه‌های ERP (برنامه‌ریزی منابع سازمانی) و اتوماسیون خزانه‌داری سازمان‌ها فراهم می‌کند که هم درآمدهای کارمزدی نوآورانه برای بانک ایجاد می‌کند و هم «چسبندگیِ بلندمدت» مشتریان حقوقی را افزایش می‌دهد.

گام بعدی در بلوغ بانکداری شرکتی دیجیتال

وقتی چک الکترونیکی از سطح مشتریان فردی به سطح شرکت‌ها ارتقا می‌یابد، معنایش این است که بانک از مرحله «دیجیتال‌سازی خدمات خرد» عبور کرده و به بلوغ بانکداری شرکتی دیجیتال نزدیک می‌شود.

بانک ملت با فعال‌سازی پیش‌فرض خدمت چک الکترونیک برای تمامی مشتریان حقوقی دارای سرویس پیچک، درعمل شبکه‌ای از کسب‌وکارها را وارد زیست‌بوم چک امن دیجیتال کرده و داده‌های «غنی‌تری» درباره الگوی تعهدات، سررسیدها و رفتار پرداخت آن‌ها در اختیار خواهد داشت؛ داده‌هایی که می‌تواند خوراک ابزارهای اعتبارسنجی نوین و محصولات تامین مالی مبتنی بر جریان وجوه شود.

در این چارچوب، اهمیت امکان صدور چک الکترونیک برای اشخاص حقوقی فقط در «سهولت کار روزمره» خلاصه نمی‌شود، بلکه به معنای تغییر زبان تعامل شرکت و بانک از کاغذ و مهر به داده و امضای دیجیتال است؛ تغییری که هم برای بانک ملت یک مزیت استراتژیک در بازار رقابتی خدمات حقوقی به شمار می‌رود و هم برای شرکت‌ها.

این تحول، سکویی برای طراحی مدل‌های جدید کسب‌وکار و زنجیره تامین دیجیتال فراهم می‌کند.