ابهام‌زدایی از سهام عدالت

تیتر 20 -  طرح سهام عدالت 11 سال پس از تصویب، اکنون درمرحله حساس انتقال به 49 میلیون نفری قرارگرفته است که سهامداران آن هستند. طرح «توزیع سهام عدالت» پس از ابلاغ سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی در سال 1384 به درخواست رئیس جمهوری وقت در آبان ماه سال 1384در هیأت وزیران تصویب و از آبان 1385 کلید خورد.

مطابق مواد 34 تا 38 اصل 44 قانون اساسی، دولت مجاز شده است در اجرای سیاست گسترش و مالکیت عمومی با هدف تأمین عدالت اجتماعی، تا 40درصد از مجموع ارزش سهام بنگاه‌های قابل واگذاری را به شش دهک پایین درآمدی جامعه واگذار کند.

براساس این قانون 60 شرکت بورسی و غیربورسی برای واگذاری در قالب این طرح انتخاب و قرار شد تا دولت به وکالت از مردم طی 10 سال از محل سود این شرکت‌ها، حق السهم سهامداران را بپردازد. البته دو دهک پایین درآمدی با اولویت روستانشینان و عشایر، سهام با 50درصد تخفیف و با دوره تقسیط ده ساله واگذار شده است اما در مورد چهار دهک بعدی، حسب مورد، واگذاری به صورت تقسیط 10 ساله امکانپذیر است.

حال 10 سال مهلت قانونی برای پرداخت حق السهم سهامداران به پایان رسیده است و سازمان خصوصی‌سازی به نیابت از دولت مکلف است تا زمینه پرداخت سود از سال یازدهم به سهامداران و سپس آزادسازی آن را فراهم کند. برهمین اساس طبق آیین‌نامه اجرایی طرح توزیع سهام عدالت درابتدا باید صورتحساب تسویه ارزش سهام هر سهامدار که درآن زمان یک میلیون تومان درنظرگرفته شده بود، به دست مردم می‌رسید تا مشخص شود که چه میزان از ارزش سهام در طول 10 سال گذشته تسویه شده است. از 17اسفند سال گذشته همین اتفاق افتاد و سهامداران توانستند که صورتحساب اولیه سهام عدالت خود را مشاهده کنند اما بجز دو دهک نخست جامعه (شامل تحت پوششان کمیته امداد و بهزیستی، روستائیان و عشایر) مبلغ تسویه شده صورتحساب چهار دهک دیگر532 هزار تومان بود. درواقع با احتساب سودی که این شرکت‌ها در 10سال اخیر داشته‌اند حدود نیمی از ارزش اولیه سهام عدالت برای هر نفر تأمین شده است.

درهمین راستا و همزمان با انتشار صورتحساب‌ها سازمان خصوصی‌سازی به مشمولان قطعی خود اعلام کرد که اگر سهامداری تمایل داشته باشد می‌تواند مابقی مبلغ را تا سقف یک میلیون تومان یعنی 468 هزار تومان پرداخت کنند تا صاحب کل یک میلیون تومان ارزش سهام شوند و درغیراین صورت سهامداران به همان میزان 532 هزار تومان سود دریافت می‌کنند. برپایه محاسبات انجام شده سود یک میلیون تومان سهام عدالت سالانه حدود 150 هزار تومان و سود 532 هزار تومان حدود 90 هزار تومان می‌شود.

همزمان با فراخوان سازمان خصوصی‌سازی و تمدید مهلت واریز الباقی ارزش سهام که تا پایان مهر ماه جاری صورت گرفت بحث‌های بسیاری درخصوص این اقدام دولت میان برخی از کارشناسان، نمایندگان مجلس و بخصوص رسانه‌های منتقد درگرفت.

این درحالی است که دولت یازدهم و اکنون دولت دوازدهم، مجری قوانینی هستند که در دولت قبل تصویب شده است. براساس آیین نامه اجرایی فصل ششم توزیع سهام عدالت که در 27بهمن سال 1387 درشورای عالی اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل‌و چهارم به تصویب رسیده و امضای سیدشمس‌الدین حسینی وزیر وقت اقتصاد پای آن است، نحوه تخصیص سهام و سود آن برای سهامداران مشخص شده است.

براساس تبصره یک ماده شش این آیین نامه کلیه افراد ثبت‌نام شده تا پایان سال 1394، مشمولان نهایی سهام عدالت محسوب می‌شوند و سازمان خصوصی‌سازی ضمن انجام فرآیند لازم برای قطعیت سهامداری آنها، موظف است نسبت به تنظیم و ارائه صورتحساب تسویه اقساط به این مشمولان، پس از پایان دوره اقساط اقدام کند.

درتبصره سوم ماده شش نیز آمده است: دوره محاسبه اقساط سهام عدالت با لحاظ سال مالی شرکت‌های سرمایه‌پذیر، حداکثر ده دوره مالی از تاریخ 01/01/1385 تا پایان نیمه اول سال 1395 تعیین می‌شود. اما تبصره چهارم نحوه پرداخت مابه التفاوت احتمالی ارزش اولیه سهام با آنچه تسویه خواهد شد را مشخص کرده است. براساس این تبصره در صورتی که در پایان دوره تقسیط، بهای سهام مورد واگذاری به طور کامل تسویه نشده باشد، مشمولان می‌توانند حداکثر تا پایان شهریور ماه 1396، رأساً نسبت به پرداخت بدهی و تسویه حساب سهام مورد خریداری اقدام کنند. در هر صورت به میزان مبلغ بدهی تسویه شده، سهام به مشمولان تعلق می‌گیرد.

بجز سودی که قرار است دولت از چند روز آینده پرداخت آن را آغاز کند، مهم‌ترین مزیت سهام عدالت مالک شدن سهامداران بر بخشی از شرکت‌های دولتی است که هم‌اکنون ارزش اسمی آنها حداقل دو برابر شده است. برهمین اساس بسیاری از کارشناسان و همچنین رؤسای کمیسیون‌های اقتصادی و برنامه و بودجه مجلس در نامه‌ای از رئیس‌جمهوری خواستند تا به جای پرداخت سود، اصل سهام را به مردم واگذار کند چراکه سود حداکثر 150 هزار تومانی در هر سال گرهی از مشکلات اقتصادی مردم بازنمی کند. درخصوص میزان ارزش فعلی سهام عدالت معاون وزیر اقتصاد گفته است: یک میلیون تومان سهامی که از سال 85تا 94 برای مشمولین در نظر گرفته شده است قیمت بازاری آن دوبرابر شده است، ولی مشمولین می‌توانند در صورت تمایل با همان قیمت قبلی الباقی سهام خود را آزاد کنند.

به گفته پوری حسینی رئیس کل سازمان خصوصی‌سازی 11 سال قبل تعدادی از شرکت‌های سرمایه پذیر انتخاب شدند که مقداری از سهام این شرکت‌ها از یک درصد تا 90 درصد به سهام عدالت اختصاص یافت و دولت از سهام این شرکت‌ها یک میلیون تومان سهام برای مشمولین در نظر گرفت و قرار شد از محل سود این سهام تا 10 سال اقساط سهام مذکور را دریافت کنند و برخلاف تصور مردم، دولت سهام را مجانی به مشمولین واگذار نکرد و در حدود 10 سال صبر کردند که از محل دریافت سود سهام از شرکت‌های سرمایه‌پذیر، بدهی مردم به دولت پرداخت شود. رئیس کل سازمان خصوصی‌سازی می‌افزاید:باید توجه شود که الباقی این سهام که از محل سودهای دریافتی از شرکت‌های سرمایه پذیر در طی 10 ساله سهام عدالت آزاد نشده است، متعلق به دولت بوده و هست. به عبارتی از اول سهامی داده نشده بودکه حالا برداشته شود.

به گفته این مقام مسئول ۶۰ شرکت در قالب شرکت‌های سهام عدالت است که ۴۹ مورد آن دارای قیمت قطعی است.ارزش این شرکت‌ها ۲۷ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است در حالی که ارزش بازار آن ۵۵ هزار میلیارد تومان است.از مجموع ۶۰ شرکت دولت در ۱۰ سال گذشته شرکت‌هایی را کم و شرکت‌هایی را به آنها اضافه کرده است. ازجمله شرکت‌هایی که حذف شدند؛ شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران بود و زیانده به حساب می‌آمد و شرکت‌های سوددهی به آنها اضافه شدند.

رئیس کل سازمان خصوصی‌سازی از آغاز پرداخت چند مرحله‌ای سود سهام عدالت طی چند روز آینده خبر داد.به گزارش روابط عمومی سازمان خصوصی سازی، پوری حسینی در خصوص پرداخت سهام عدالت گفت: شرکت‌های سرمایه پذیر صورت‌های مالی خود را تیرماه مصوب نموده و از اول مرداد تا پایان اسفند ماه فرصت دارند که سود تقسیم شده را به حساب سازمان خصوصی‌سازی واریز نمایند و سازمان خصوصی‌سازی با نهایت قدرت و دقت بیش از 500 میلیارد تومان از 3400میلیارد تومان را دریافت کرده است. که این رقم 15 درصد از کل سود سهام مصوب شرکت‌های سرمایه پذیر که ناشی از عملکرد سالی مالی است، خواهد بود. وی همچنین افزود: برخلاف تصور ما تقسیم سود سهام عدالت چند روزی است به تأخیر افتاده و پس از هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های مربوطه، ان‌شاءالله از چند روز آینده این امر آغازخواهد شد و مرحله به مرحله سود واریز خواهد شد که اطلاع‌رسانی‌های بعدی جزئیات بیشتری را در اختیار مشمولین قرار خواهد داد./ایران