روستایی که نرخ بیکاری در آن صفر است!

تیتر20 -این‌جا نرخ بیکاری صفر است در همین ایران خودمان و اتفاقا در روستایی کوچک در حوالی اراک؛ روستای بزیجان حالا شهرت جهانی پیدا کرده است و نام آن بارها روی تابلوی بورس آمستردام رفته است. قصه جهانی‌شدن بزیجان قصه جالبی است. چیزی حدود ٢٥‌ سال پیش یکی از اهالی بزیجان برای درمان سرطان و شیمی‌درمانی به آلمان و هلند سفر می‌کند و از همین‌جاست که مسیر زندگی اهالی یک روستا عوض می‌شود. او در گلفروشی‌های مهد گل جهان ترکه‌های قرمزرنگی می‌بیند که بارها در کوه و کمر بزیجان دیده است؛ شاخه‌های بلند اناری‌رنگ که با قیمت بالایی فروخته می‌شود و مشتری‌های زیادی دارد. از آن‌جا که محمد سلطان محمدی در رشته کشاورزی درس خوانده است، متوجه می‌شود که این گیاه گران‌بها همان بید قرمز خودمان است که در ایران خوراک گله‌های گوسفند و یا هیزم می‌شود. وقتی سلطان محمدی جوان به ایران برمی‌گردد مزرعه پرورش بید قرمز راه می‌اندازد و حالا کار به جایی رسیده است که دیگر هیچ یک از اهالی این روستا بیکار نیست. یکی بید قرمز می‌کارد، یکی برداشت می‌کند و آن یکی شاخه‌ها را هرس و بسته‌بندی می‌کند. کسی آنها را به پایانه صادراتی گل می‌برد و دیگری مسئول بازاریابی و مذاکره با شرکت‌های بین‌المللی است.

قصه روستای بدون بیکار از کجا شروع شد؟

٢٥‌ سال پیش وقتی برای درمان سرطان و شیمی‌درمانی به آلمان و هلند سفر کرده بود، فکر نمی‌کرد که قرار است این‌گونه مسیر زندگی‌اش عوض شود.

سلطان محمدی اهل روستای بزیجان محلات است و به «شهروند» می‌گوید: «در روزهایی که برای زنده‌ماندن دست و پا می‌زدم، زندگی دوباره‌ای برای خود ساختم. حالا ٢٥‌ سال از آن روزها می‌گذرد و ١٢٠ هکتار مزرعه کشت بید قرمز دارد و سالانه حدود ٢٥٠ تن از این محصول را به کشورهای صنعتی و پیشرفته صادر می‌کند. گیاهی که هر کیلوگرم آن حدود ١٠ دلار فروخته می‌شود و قیمت بسته‌های ٢,٥ کیلویی که ٨٠ شاخه دارد، حدود ٢٥ دلار است. گیاهی که به دلیل گران‌بودنش تنها ٧٠ کشور صنعتی قادر به خرید آن هستند.»

فروش ٢٥٠‌هزار کیلوگرم این گیاه آن هم کیلویی ١٠ دلار درواقع به معنی درآمد سالانه ٢‌میلیون و ٥٠٠‌هزار دلار است. اگر قیمت دلار را ١٢‌هزار تومان در نظر بگیریم، سالانه ٣٠‌میلیارد تومان درآمد نصیب این تولیدکننده بزرگ گل می‌شود که البته بخشی از آن بابت هزینه‌های انجام‌شده می‌رود.

روستایی‌های مهاجر به زادگاه‌شان برگشته‌اند

زارعی، رئیس جهاد کشاورزی محلات به «شهروند» می‌گوید که «صادرات بید قرمز سالانه ٥ تا ٦‌میلیون دلار درآمد ارزی برای محلات ایجاد کرده است و حالا بیدقرمز که به ‌عنوان یک برند جهانی به نام شهرستان محلات ثبت‌شده، مهاجرت در روستای بزیجان را معکوس کرده است.» زارعی در این‌باره می‌گوید: «در این روستا نه تنها روستایی‌ها به شهر مهاجرت نمی‌کنند بلکه به دلیل اشتغال مناسبی که به واسطه کشت این محصول ایجاد شده، بسیاری از کسانی که در سال‌های گذشته به محلات یا اراک مهاجرت کرده بودند، به روستای خود بازگشته‌اند. این محصول که حالا روانه بازار کشورهایی همچون آلمان، آمریکا، ایتالیا، استرلیا، روسیه، ژاپن و چین می‌شود، بیکاری در این شهرستان را به صفر رسانده است.» به گفته او «کشت این محصول به صورت مستقیم برای ٢٠٠ نفر و به صورت غیرمستقیم برای ١٠‌هزار نفر شغل ایجاد کرده است.»

محمدی با بیان این‌که ١٠٠ خانوار در روستای بزیجان و سه روستای اطراف به ‌طور دایم به تولید این نوع درختچه زینتی در محلات مشغول هستند، ادامه داد: «تولید این محصول در هر هکتار برای سه نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده است.»

کارخانه‌ای اختصاصی برای بید قرمز

جالب است که بدانید اهالی روستای بزیجان حالا با کمک هلندی‌ها در حال ساخت کارخانه فرآوری بید قرمز هستند. پروژه‌ای که ارزش مالی آن ١٠‌میلیون یورو است و ٥١‌درصد سهام آن مربوط به داخل و باقی متعلق به هلندی‌ها است. گویا تاکنون ٤٠‌درصد کار راه‌اندازی کارخانه اجرایی شده است. در این کارخانه قرار است کار شست‌وشو، ضدعفونی و بسته‌بندی بید قرمز با ماشین‌آلات انجام شود و این کار نه‌تنها بسته‌بندی گل‌های صادراتی ایران را استاندارد می‌کند، که هزینه‌ها را برای تولیدکنندگان کاهش می‌دهد.

همه فوت‌وفن‌های ساخت یک گلخانه

پرورش‌دهندگان گل محلات می‌گویند برای راه‌اندازی یک گلخانه باید نکات زیادی را در نظر بگیرید؛ قبل از هر چیز باید درباره نوع گلی که می‌خواهید پرورش دهید، مکان و آب‌وهوای مناسب آن، بازار جهانی و داخلی آن، هزینه‌های تولید گل، میزان ماندگاری گیاه و تجهیزاتی که لازم دارید، به صورت دقیق مطالعه کنید. حتی اگر لازم باشد برای این موضوع با تولیدکننده‌های مختلف و دانش‌آموخته‌های کشاورزی مشورت کنید و هر سوالی که لازم باشد از آنها بپرسید و سپس دست به کار شوید. مجتبی ابراهیمی، تولید‌کننده به «شهروند» می‌گوید: «برای پرورش گل باید دید چه گل‌هایی صرفه اقتصادی بالاتری دارند. در حال حاضر گل ارکیده به صورت کوله‌بری و گسترده از مرزهای عراق و ترکیه به ایران قاچاق می‌شود در حالی که واردات هر بوته آن حدود ٦٠‌ هزار تومان تمام می‌شود. بنابراین تولید گل ارکیده در بازار ایران صرفه ندارد و صادرات آن به دلیل فساد بالای این گل امکانات خاصی می‌طلبد و صرفه اقتصادی ندارد.

بید قرمز گیاه نسبتا مقاومی است و بازار جهانی خوبی دارد. تولیدکنندگان گل می‌گویند بازار جهانی این گیاه تقریبا تضمین شده است.

برای ساخت یک گلخانه بید قرمز امسال ناچارید چیزی حدود ٣ برابر ‌سال گذشته هزینه کنید؛ زیرا قیمت تجهیزاتی که نیاز دارید به‌ عنوان مثال تجهیزات آبیاری، برق‌رسانی و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی افزایش داشته است.

ابراهیمی می‌گوید: «پارسال هزینه ساخت هر مترمربع گلخانه گل رز چیزی حدود ٤٠‌هزار تومان تمام می‌شد اما حالا دست کم باید ١١٠‌هزار تومان برای آن هزینه کنید.»

به گفته پرورش‌دهندگان بید قرمز از هر هکتار یعنی ١٠‌هزار متر مربع گلخانه حدود ٢٥ هزارکیلوگرم یا ٢٥ تن بید قرمز برداشت می‌شود. درواقع هر هکتار گلخانه بید قرمز حدود ٢٥٠‌هزار دلار درآمد دارد که با دلار ١٢‌هزار تومانی ٣‌میلیارد تومان می‌شود.

دوره رویش این گیاه از اوایل بهار تا اواسط پاییز است و تولیدکنندگان می‌گویند که ظرف دو هفته تمامی بید قرمزهای تولیدشده در بازار جهان به فروش می‌رود.

هزینه حمل‌ونقل بید قرمز به بازارهای جهانی اما تا حدی گران است. تولیدکنندگان می‌گویند به ٧٠ کشور دنیا صادرات بید قرمز انجام می‌دهند و به ‌طور میانگین برای هر بار ارسال محموله‌های ٥٠ تا ٧٠ تنی حدود ٤٠ تا ٥٠‌میلیون تومان هزینه حمل با هواپیما را می‌دهند.

البته در حال حاضر تحریم‌ها صادرات بید قرمز را تا حدودی با مشکل مواجه کرده است؛ ولی تولیدکنندگان می‌گویند ممکن است بتوانند راه‌هایی پیدا کنند که بشود تحریم‌ها را دور زد و صادرات را انجام داد. یکی از موضوعاتی که اهالی بزیجان به آن تأکید می‌کنند، این است که چون گل و گیاه جزو کالاهایی است که سریع فاسد می‌شود، قبل از تولید باید برنامه‌ریزی دقیقی برای فروش آن انجام دهید و قراردادهای‌تان را ببندید تا خسارت‌تان به حداقل ممکن برسد. صادرکنندگان این گیاه می‌گویند بید قرمزها را بیشتر به هلند، چین، آلمان و آمریکا صادر می‌کنند./شهروند