ظهور خرده فروشی های مدرن و چالش رقابت

سربرآوردن انبوه فروشگاه های خرده فروشی مدرن در شهرهای بزرگ و حتی کوچک؛ که در سال های اخیر و قبل از شروع بحران اقتصادی و تنگنای تحریم ها از موارد قابل توجه در تحولات اقتصادی کشور بود، در چالش با بازار سنتی، حاوی نکات مثبت و منفی متعددی است.

کد خبر: ۳۶۱۳۱

تیتر20 / سرویس خرده فروشی - صنعت خرده فروشی قدمتی به درازای تاریخ تولید و تجارت در جهان دارد، به واقع رساندن محصول از دست تولید کننده به مصرف کننده فرصتی ایجاد می کند که یک تجارت عظیم با گردش مالی بسیار زیاد شکل می گیرد که بخش عمده ای از اقتصاد جهان را شامل می شود.

تا یکی دو دهه گذشته خرده فروشی در ایران به شکل حجره داری و بنکداری و از طریق مجاری سنتی شکل می گرفت تا این که چندین دهه قبل اولین نمودهای مدرن شدن این حرفه با ایجاد مراکز و تاسیس ساختمان های مدرنی که محل تلاقی طیف های گسترده ای از تولید کنندگان با واسطه ها و خریداران خرد بود ایجاد گردید.

ساختمان پلاسکو، بازار کویتی ها و ایجاد مراکزی که به «بورس» برخی از محصولات اشتهار یافت و حتی قبل از آن شکل گیری مکان هایی مانند میدان نقش جهان اصفهان در واقع اولین نمونه های مراکز خرید متمرکز و مدرنی است که این روزها با تداوم این پروسه مدرنیزاسیون خرده فروشی به اشکالی مانند «مال»، «مگامال» و نظایر آن نامیده می شوند.

به هر روی یکی دو دهه گذشته، عرصه ظهور ناگهانی و انبوه مراکز خرید بزرگ و مال های مدرنی بود که گوشه و کنار تهران و شهرهای بزرگی چون اصفهان، شیراز و مراکز تردد جمعیت چون کیش سربرآوردند و با سرعت بیشتری روند خرده فروشی در کشور دچار تحول کردند.

بازارهای سنتی و حجره دارانی که تقریبا به مدت یک قرن مرکز اصلی تامین کالاهای مورد نیاز شهروندان بودند، حالا با رقیب نیرومندی مواجه شده بودند که نه تنها در زمینه قیمت ها رقابتی جدی داشتند، بلکه امکانات رفاهی و تفریحی متنوعی را به خریداران خرد ارائه می کردند که فرایند خرید را به یک تفریح خانوادگی و فعالیتی لذت بخش تبدیل می کرد.

این توسعه شتابان، توانست از مراکز خرید و بازارهای اصلی در شهرهای بزرگ تمرکز زدایی کرده و جذابیت های بصری و حواشی گسترده ای که به همراه داشت، به طور کلی «فرهنگ خرید» را تحت الشعاع قرار داد.

با توجه به این که در زمینه ارائه قیمت های بهتر و در اختیار گذاشتن خدمات رفاهی و تکمیلی به خریداران بین همین مراکز خرید نیز رقابتی آغاز شد و هر روز رقبای تازه تری پا به عرصه خرده فروشی های کلان می گذاشتند، فعالان این عرصه بیش از پیش به ضروت توجه و به کار گیری سازوکارهای تاثیرگذار بر حفظ و ارتقای رضایتمندی مشتری توجه کردند.

در فرایند مدرن خرده فروشی و فرهنگ نوینی که بر آن حاکم شده، فاکتورهای متعددی دخیل شده است که بازار سنتی در برخی از موارد به لحاظ ساختاری فاقد توانایی های رقابتی است .

فروشگاه های مدرن و امروزی محیط پویا، متراکم و پیچیده ای دارند که به لحاظ ماهوی تفاوت بنیادینی با راسته بازار های سنتی دارند. این مساله باعث می شود که مشتری فرایند خرید را پروسه متفاوت تری نسبت به آنچه که در خرده فروشی سنتی وجود دارد ببیند و البته سطح انتظاراتش نیز بالاتر برود.

در حقیقت در فرهنگ جدید خرده فروشی، خرید و مصرف به عنوان بخش مهمی از مقوله فراغت خانوار تلقی می شود.

استفاده از فضاهای عمومی و امکانات الحاقی به مراکز مدرن خرید نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان به این مراکز ظرفیت های چند بعدی بخشیده است تا جایی که برخی از مراکز خرید در کشورهای دنیا به عنوان جاذبه های توریستی هم مطرح هستند.

در واقع صنعت خرده فروشی و توریسم در حال ایجاد تعاملی عمیق هستند و در این راستا تلفیق پتانسیل های کالبدی و عملکردی این بازارهای مدرن ظرفیت های چشمگیری به آن ها داده است که دیگر هدف غایی و نهایی آن ها «خرید به مثابه خرید» نیست.

البته بهره مندی از پتانسیل های کالبدی مراکز خرید سنتی و تاریخی نیز امری دور از دسترس نیست. ظرفیت هایی که در بازارهایی مثل بازار سنتی تبریز و تهران و اصفهان و... وجود دارد؛ اما در این خصوص وجود مدیریت متمرکز و تصمیم گیریی های فوری و اقدام سریع، به خاطر وجود مالکیت های متمرکز، از نقاط قوت مال ها و مراکز خرده فروشی نوین است.

ارزش تبلیغات و تصویر سازی قدرتمند و ایجاد ارزش افزوده ناشی از «برندینگ» برای خرده فروشان مدرن امروزی نیز امری اجتناب ناپذیر است. در حالی که در سیستم سنتی چنین فرهنگی زیاد مرسوم نیست. بنابر این مراکز خرید مدرن حضوری گسترده در دنیای مدیا و رسانه های فراگیر دارند و تلاش می کنند از این رهگذر، همه گیری نام تجاری خود را افزایش دهند.

روندی که چندین دهه پیش، صرفا از وظایف تولید کننده محسوب می شود و فروشندگان فقط از امکانات تبلیغاتی و برند سازی تولید کنندگان بهره مند می شدند و برای خود در این زمینه وظیفه دای قائل نبودند.

توزیع جغرافیایی مال ها و مراکز خرید بزرگ از دیگر برتری های قابل ذکر آن هاست. جانمایی، بازارسنجی و مطالعات تکمیلی و در نهایت احداث مال های بزرگ در موقعیت های مختلف شهری و بهره مندی از ظرفیت های روبه افزون کلنی های جمعیتی از مواردی است که مال و مگامال های شهری از آن بهره مند هستند.

نمونه بارز این مساله جانمایی و احداث «ایران مال» است که گفته می شود یکی از پنج مال برتر جهان است. این منطقه شهری که توسعه جمعیتی و شهری روزافزونی راتجربه می کند و چشم انداز بسیار گسترده ای برایش متصور است و ایران مال یکی از موفق ترین پروسه های جانمایی و احداث را در سال های گذشته داشته است. پتانسیل جانمایی و توسعه جغرافیایی به خودی خود یکی دیگر از معضلات بازارهای سنتی را که وجود ترافیک، آلودگی هوا و امثال آن است کاهش می دهد.

علاوه بر ایران مال، مجتمع تجاری مدرن الهیه، مجتمع چندمنظوره کورش، مرکز خرید سیتی سنتر اصفهان، مجتمع خلیج فارس شیراز، مجتمع آرمان مقدس، مرکز خرید سارینا کیش، مجتمع لاله پارک تبریز و موارد متعدد دیگر از جمله مراکزی هستند که اخیرا بر پایه همین توزیع جغرافیایی خرده فروشی کشور ایجاد شده اند.

قدر مسلم این که با توجه به اهمیت فوق العاده صنعت خرده فروشی و با توجه به ظهور گسترده فروشگاه های زنجیره ای، مال ها و مگامال ها که با استقبال زیادی از سوی شهروندان نیز رو به رو شده اند، باید دید در چالش رقابتی بین این مراکز با بازار سنتی و همچنین رقابت درونی مال ها با یکدیگر، مسائل عمده ای مانند کیفیت و قیمت چه سرنوشتی خواهند داشت.

سوال این است که آیا فاکتور کیفیت در مقابل رقابت قیمت ها و حراج های گسترده این مراکز خرید نادیده گرفته خواهد شد؟

واقعیت عرضه و تقاضا و سود و زیاد نشان می دهد که چالش قیمت ظرفیت ریسک های آن چنانی برای خرده فروشانی که با هزینه های گسترده در حال فعالیت هستند را ندارد. پس آیا اگر حراج ها و تخفیف هایی که گاهی اوقات حتی به 50 درصد هم می رسد، (در صورت واقعی بودن این حراج ها و تخفیف ها) از ناحیه کیفیت کالا ها جبران می شود یاخیر؟

برچسب ها: خرده فروشی ساختمان پلاسکو بازار کویتی ها مگا مال صنعت خرده فروشی ایران مال مجتمع تجاری مدرن الهیه مجتمع چندمنظوره کورش مرکز خرید سیتی سنتر اصفهان مجتمع خلیج فارس شیراز مجتمع آرمان مقدس مرکز خرید سارینا کیش مجتمع لاله پارک تبریز

ارسال نظرات

آخرین اخبار

پربازدید ها

موضوعات روز