ماجرای فروش عسل در هایپرمارکت‌ها با قیمت‌های عجیب

تیتر20 - کسب و کار و صنعت زنبورداری کشور در چه شرایطی به سر می‌برد؟ مهمترین مشکلات و چالش‌های فراروی زنبورداران کشور چیست؟ برای یافتن پاسخ سوالات خود با رئیس سابق اتحایه زنبورداران و رئیس کنونی کانون علم، فن و بازار پرورش زنبور عسل به گفتگو نشستیم. 

رئیس سابق اتحایه زنبورداران و رئیس کنونی کانون علم، فن و بازار پرورش زنبور عسل اظهار داشت: فرهنگ‌سازی در رویدادها، جشنواره‌ّها و مراسمات مختلف باعث شده است که سرانه مصرف هر ایرانی از یک کیلو به حدود یک کیلو و ۱۰۰ گرم افزایش یابد. البته سرانه مصرف هنوز اندک است. سرانه مصرف عسل در کشورهایی مثل آلمان بیشتر از ۴ کیلو است. پیشنهاد  کرده‌ایم زمینه توزیع و بهره‌مندی عسل در میان کودکان دبستانی و پیش‌دبستانی فراهم شود. امکان تغذیه کودکان با عسل مرغوب وجود دارد. در کشورهای توسعه‌یافته در آبمیوه‌، شربت، صنایع آشپزی و حتی نوشابه‌های گازدار از عسل استفاده می‌شود اما در کشور ما از عسل صرفا به عنوان صبحانه استفاده می‌شود. این در حالی است که در حالت ایده‌آل، عسل باید بدون نان و اقلام دیگر مصرف شود. به‌هرحال در شرایط کنونی مازاد تولید زیادی داریم و باید از طریق استانداردسازی نسبت به صادرات بیشتر و بهتر این محصول اقدام کرد.

وی در ادامه افزود: غفلت از این واقعیت علمی سبب می‌شود که در کشور ما آنطور که باید و شاید، به زنبورداری بها داده نشود چون تصور می‌شود که کار زنبور عسل فقط تولید عسل است. در کشورهایی مثل ترکیه و حتی کشورهای حاشیه خلیج، کندوها را به مناطق مصنوعی ساخته‌شده منتقل می‌کنند تا اندک گیاهانی که دارند بهبود یابد. کشور ما وضعیت اقلیمی بسیار خوبی دارد اما رونق این حرفه مستلزم آن است که زمینه صادرات این محصول فراهم شود. متاسفانه محصول زنبورداران به کمترین بهای ممکن خریداری می‌شود و از طریق بازارچه‌های مرزی صادر می‌شود. در این باره بسیار سخن گفته‌ایم ولی آنچه به گوش نرسید فریاد ما بود. در مباحث نوین، زنبورداری یکی از عوامل توسعه کشاورزی پایدار به شمار می‌آید ولی نمی‌دانم چرا بعضی دست‌اندرکارن چشم خود را به روی این واقعیت بسته‌اند. یکی از مهمترین اقداماتی که می‌توان در جوامع محلی و اقتصادهای خرد به عمل آورد گسترش زنبورداری است.

وی در بیان یکی دیگر از فواید پرورش زنبور عسل گفت: دام و چرای بی‌رویه باعث فرسایش خاک و پوشش گیاهی می‌شود اما زنبور عسل و عمل گرده‌افشانی آن، احیاءگر است و موجب تکثیر و احیای گونه‌های کمیاب دارویی می‌شود. بارها گفته‌ایم که درصدی از منابع مربوط به واردات دانه‌های روغنی به توسعه زنبورداری اختصاص داده سود و از طریق اتحادیه‌ها و تعاونی‌ها در اختیار زنبورداران قرار گیرد. زنجیره‌ای کاملی وجود دارد و با حمایت و نظارت دولت می‌توان به نحو احسن از آن بهره‌برداری کرد. یکی از سازوکارهای تشویق صنعت زنبورداری همین مورد است. از حمایت‌های حداقلی،‌ دریغ می‌شود. زنبوردار بعد از ۳۰ سال کار از هیچ پوشش بیمه‌ای برخوردار نیست. بیمه شدن زنبورداری که از مرز ۵۰ سالگی عبور کرده است فایده چندانی به حال او نخواهد داشت اما حداقل نسل جدید زنبورداران را دریابیم. بیمه، امید و امنیت شغلی را به زنبورداران و خانواده‌های آنها بازگرداند.

قیمت یک‌کیلو عسل ۶۰ هزار تومان است. البته تولید عسل تک‌گلی کمتر است و قیمت آن به ۸۰ تا ۹۰ هزار تومان می‌رسد. بالطبع بعد از بسته‌بندی ۴۰ تا ۵۰ درصد به قیمت این نوع افزوده می‌شود. هزینه بسته‌بندی حداقل ۳۰۰ درصد افزایش یافته است. البته هستند کسانی که عسل طبیعی دست‌ساز را که قیمت هر کیلوی آن حدود ۱۵ هزار تومان است به قیمت بالا در بازار عرضه می‌کنند. قیمت درج‌شده روی بعضی محصولاتی که در فروشگاه‌ها و هایپرمارکت‌ها عرضه می‌شود ۸۰ هزار تومان قیمت خورده است اما ۴۰ تا ۵۰ درصد تخفیف داده می‌شود! در تخفیف‌های ویژه ۲۰ درصد دیگر تخفیف داده می‌شود! مگر می‌شود تولیدکننده به این مقدار ناچیز راضی باشد؟ یک‌جای کار ایراد دارد و مردم نباید گول این نوع تبلیغات را بخورند. واقعیت آن است که تولیدکننده واقعی توان حضور در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ را ندارد. بازار در کنترل تولیدکنندگان واقعی نیست. مردم به عنوان مصرف‌کننده حق دارند کالای باکیفیت دریافت کنند و این خواسته حداقلی فقط در صورت استانداردسازی عسل محقق می‌شود. سازمان ملی استاندارد ۲۰ سال است که از این موضوع طفره می‌رود. در این آشفته‌بازار هر کسی به دلخواه خود قیمت‌گذاری می‌کند.

وی در تشریح بعد دیگری از مشکلات گفت: عسل دست‌ساز ممکن است کشنده نباشد ولی برای کسی که دیابت دارد یا برای زنان باردار یا کودکان خطرناک است و در درازمدت به دیابت، کبد چرب، زخم معده شدید و ... می‌شود. چه کسی باید به این معضل رسیدگی کند؟ سازمان دامپزشکی، غذا و دارو و سازمان استاندارد خود را متولی زنبورداری و امور آن می‌دانند. هر کدام از آنها باید و نبایدهای خاص خود را دیکته می‌کنند ولی چه نقشی در اتقای کیفیت دارند؟ آیا واقعا توان کنترل کیفیت عسل را دارند؟ متاسفانه نهادهای نظارتی دولتی هستند و نیروی لازم برای نظارت کارآمد را در اختیار ندارند. چرا از سپردن نظارت کیفی به اتحادیه‌ها امتناع می‌شود؟ اتحادیه نیرو و کارشناس لازم را در اختیار دارد. اهالی  خود صنف هستند که متخلفان و نواحی آلوده را می‌شناسند./گسترش