بوی خوشی از بازار عطر نمی‌آید

تیتر20-  افزایش نرخ ارز طی 2سال گذشته بازار کالاهای وارداتی را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده و باعث شده واردات بسیاری از اقلام با توجه به محدودیت منابع ارزی محدود یا ممنوع شود. از ابتدای امسال به‌طور مشخص تغییرات زیادی در فهرست کالاهای وارداتی مشمول دریافت ارز دولتی ایجاد شد و بسیاری از این اقلام از فهرست خارج شدند تا بعد از این با ارز نیمایی یا ارز حاصل از صادرات به کشور وارد شوند اما مشکل اینجاست که آنچه اکنون یافت‌ می‌ نشود، ارز است؛ حتی ارز آزاد. ممنوعیت واردات کالاهای دارای مشابه داخلی بیش از یک‌سال است که ابلاغ شده ولی در آخرین اقدام، دولت، واردات برخی کالاهای بدون مشابه را نیز ممنوع اعلام کرده است که عطریات را هم شامل می‌شود.

ممنوع شدن واردات عطرهای خارجی در حالی از سوی دولت ابلاغ می‌شود که بازار این کالا در زمان آزادی واردات نیز شاهد روند صعودی قیمت‌ها بود. عطرهای اصل وارداتی بیش از یک سال است که قیمت‌شان بالای یک‌میلیون تومان رفته و انواع فیک را هم کمتر می‌توان با قیمتی پایین‌تر از 600تا 700هزار تومان پیدا کرد. بازار عطر سال‌هاست که از دو مشکل گرانی و قاچاق رنج می‌برد و بعد از این پیامدهای ممنوعیت واردات رسمی را هم باید به‌ جان بخرد؛ قیمت‌های بالاتر، قاچاق بیشتر، اجناس تقلبی فراوان‌تر.

رئیس انجمن واردکنندگان لوازم آرایشی، بهداشتی و عطریات ممنوعیت واردات عطر را تصمیمی موقتی به‌دلیل محدودیت منابع ارزی می‌داند و به رفع این ممنوعیت با حل مشکل تامین ارز خوش‌بین است. حمید مقیمی می‌گوید: هم‌اکنون کشور از نظر ارز بسیار در مضیقه‌ است و بر همین اساس دولت تصمیم گرفته به‌طور موقت و به‌منظور صرفه‌جویی ارزی، واردات گروه اولویت 27که عطریات را نیز شامل می‌شود، ممنوع کند. به گفته او این ممنوعیت دائمی نیست و زمانی که ارز مورد نیاز از محل صادرات تامین شود، ممنوعیت لغو خواهد شد.
تامین بازار با ترخیص کالاها از گمرک

اما دائمی یا موقتی، تبعات این تصمیم چه خواهد بود؟ مقیمی در این زمینه می‌گوید: 3.5میلیون تن کالای آرایشی و بهداشتی و عطریات یک سال است در گمرک دپو شده و مجوز ورود نگرفته درحالی‌که نیازی به تخصیص ارز هم ندارد. این کالاها به‌دلیل اینکه مشابه داخلی ندارند در سال 98ثبت سفارش شدند و مجوز واردات دریافت کردند ولی ماه‌هاست که در گمرک معطل مانده‌اند و بانک مرکزی به آنها مجوز ثبت آماری نمی‌دهد. به گفته مقیمی به‌تازگی دولت، مجوز ترخیص این کالاها را صادر کرده و رئیس‌جمهور نیز دستور داده این کالاها به سرعت ترخیص شوند. اگر در روند ترخیص این اقلام که حدود 100کانتینر جنس را شامل می‌شود تسریع شود، حجم زیادی کالای باکیفیت وارد بازار می‌شود، قیمت‌ها کاهش می‌یابد، کمبودهای بازار در زمینه اقلام ضروری بدون مشابه داخلی از جمله عطرها برطرف می‌شود.
عطر چقدر اولویت دارد؟

کمتر کالایی را می‌توان یافت که از ابتدای امسال افزایش قیمت را تجربه نکرده باشد، هر روز کالاهای بیشتری از فهرست اولویت‌های دولت برای تخصیص ارز خط می‌خورد و به همین نسبت کالاهای بیشتری هم از فهرست اولویت‌های خرید مردم حذف می‌شود. عطر، کجای این اولویت‌بندی قرار دارد؟ در زمینه میزان استفاده از عطر یا درصد جمعیت متقاضی برای این کالا در کشور آمار دقیقی وجود ندارد، اما براساس مقاله‌ای که در اسفندماه 98در مجله اینترنتی مه‌استایل منتشر شده، 44درصد از افراد گروه سنی 18تا 29سال، 41درصد از افراد گروه سنی 30تا 59سال و 22درصد از مردم در گروه سنی 60سال به بالا در کل دنیا که ایران را نیز شامل می‌شود، به‌صورت روزانه از عطر استفاده می‌کنند. براساس داده‌های این مقاله، تنها 11درصد از گروه سنی 30تا 59سال و 27درصد از گروه سنی بالای 60سال هرگز از عطر استفاده نکرده‌اند و سایر افراد با درصدهای مختلف مشتری این کالا بوده‌اند. مصرف عطر و ادکلن در ایران نسبتا زیاد است اما کسانی که بتوانند عطر اصل استفاده ‌کنند، به نسبت جمعیت مصرف‌کننده این کالا خیلی زیاد نیستند. قیمت بسیار گران عطرهای اصل و برندهای معروف جهانی که با گرانی ارز هر روز هم برای ما گران‌تر می‌شوند، باعث می‌شود بیشتر متقاضیان توان خرید اصل‌ها را نداشته ‌باشند. دیگر عامل تأثیرگذار در این مسئله که می‌توان آن را پیامد اولی نیز دانست، وجود حجم بالایی از عطرهای فیک و تقلبی در بازار است.
بازار گرم فیک‌ها

 عطرهای فیک، نام و تا حدودی رایحه برندهای مطرح را دارند ولی کیفیت و ماندگاری آنها با درصد بالای الکل، به هیچ عنوان با عطرهای اورجینال قابل قیاس نیست و به همین دلیل قیمت‌های بسیار پایین‌تری نسبت به آنها دارند، با این حال از آنجا که خوشبو بودن برای بیشتر مردم، با هر توان اقتصادی دارای اهمیت است، این عطرها هم مشتری خودشان را در بازار پیدا کرده‌اند و حتی فراتر از این، بازار را در دست گرفته‌اند. در این میان برخی تولیدکنندگان داخلی معتقدند نبود نظارت بر ورود اجناس غیراستاندارد و بی‌کیفیت آرایشی و بهداشتی ازجمله عطر به کشور در کنار محدودیت‌های تولید داخل باعث شده بازار مناسبی برای محصولات بی‌کیفیت خارجی فراهم شود. آمار دقیقی از میزان قاچاق عطر و ادکلن و محصولات آرایشی در دست نیست، برخی فعالان بازار 50درصد اجناس موجود در بازار و بعضی دیگر تا 90درصد این محصولات را قاچاق ذکر کرده‌اند. گفته می‌شود حدود 80درصد بازار لوازم آرایشی کشور متعلق به محصولات آرایشی وارداتی اعم از رسمی و غیررسمی است.
ممنوعیت واردات، قاچاق را افزایش می‌دهد

واردات محصولات آرایشی و بهداشتی از سال 98ممنوع شد. برخی از کالاها به اولویت کالایی 2رفتند و محدودیت‌هایی در واردات آنها لحاظ شد و برخی دیگر که به گروه کالایی 4رفتند به‌کلی ممنوع‌الورود شدند. از آن زمان تا امروز به گفته رئیس انجمن واردکنندگان لوازم آرایشی و بهداشتی و عطریات، قاچاق این اقلام دو سه برابر شده است. مقیمی می‌گوید: هرچه این ممنوعیت‌ها و محدودیت‌ها بیشتر شود حجم کالای قاچاق در بازار هم بیشتر خواهد شد، تنها امید ما این است که ممنوعیت واردات عطر موقتی باشد؛ چون تداوم آن با توجه به اینکه نزدیک به 70درصد بازار عطر با واردات تامین می‌شود، مشکل‌ساز خواهد بود. به گفته این مقام مسئول، در زمینه محصولات آرایشی و بهداشتی، تولیدکننده‌های داخلی در بهترین شرایط می‌توانند تا 40درصد بازار را تامین کنند و بیش از 60 درصد دیگر باید با واردات تامین شود. مقیمی البته بحث عطریات را متفاوت می‌داند. او اعتقاد دارد در حوزه عطر، موضوع اصلی برند است و مردم می‌خواهند برند مورد نظرشان را تهیه کنند. در این زمینه تولید داخلی نمی‌تواند تقاضای مصرف‌کننده و متقاضی برندهای خاص را جواب دهد.

آیا می‌توان خوش‌بین بود که این ممنوعیت واردات واقعا و مطابق آنچه وعده داده شده، موقت باشد؟ کشور هم‌اکنون با کمبود شدید ارز مواجه است و افزایش روزبه‌روز قیمت ارز در بازار از این حکایت دارد که تقاضا، بسیار بیشتر از عرضه است. از سوی دیگر بسیاری از کالاهای اساسی در چند ماهی که از سال99 گذشته برای واردات به کشور با مشکل تامین ارز مواجه بوده‌اند که کمبود و گرانی آنها را به‌دنبال داشته است. در چنین شرایطی آیا می‌توان انتظار داشت ارزی هم اگر باشد، به واردات عطر اختصاص یابد؟ رئیس انجمن واردکنندگان لوازم آرایشی، بهداشتی نسبت به این قضیه خوش‌بین است. مقیمی در این رابطه می‌گوید: مسئولان می‌گویند که منتظرند بخشی از ارز حاصل از صادرات طی چند‌ماه آینده تامین شود تا واردات دوباره به روال سابق برگردد، اگر این اتفاق بیفتد با توجه به اینکه واردات عطر درنهایت چیزی حدود 100میلیون یورو است که در مقابل حجم بالای واردات سالانه مبلغ ناچیزی است، امیدواریم این ممنوعیت لغو شود و ارز برای تامین بازار عطر به‌دست واردکنندگان برسد. شرکت‌های فعال در حوزه واردات محصولات برند، با بیش از 60هزار نفر شاغل در حال فعالیت هستند که ممنوعیت واردات می‌تواند اشتغال این افراد را دچار مخاطره کند.

ممنوع شدن واردات عطرهای خارجی در حالی از سوی دولت ابلاغ می‌شود که بازار این کالا در زمان آزادی واردات نیز شاهد روند صعودی قیمت‌ها بود. عطرهای اصل وارداتی بیش از یک سال است که قیمتشان بالای یک میلیون تومان رفته و انواع فیک را هم کمتر می‌توان با قیمتی پایین‌تر از 600 تا 700 هزار تومان پیدا کرد./همشهری