چرا وام‌ بانکی به خانه‌دار شدن کمک نمی‌کند؟/ نقش بانک مسکن در کاهش سهم تسهیلات در تامین هزینه خرید مسکن

تیتر20 - در شرایطی که دستمزد و حقوق‌های مردم متناسب با تورم‌ و گرانی‌های فعلی افزایش پیدا نکرده و این موضوع آن‌ها را بیش از پیش از آرزوی خانه‌دار شدن دور کرده است، فرشاد مومنی یک اقتصاددان ضمن بیان عبارت بالا با استناد به آمار بانک مرکزی می‌گوید که رخنه کردن فساد در ساختار کشور موجب شده است تا طی سه دهه گذشته بیش از ۹۰ درصد تسهیلات بانکی به ثروتمندترین دهک جامعه که ۶ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و ۵۰ درصد از خانوارهای ایرانی در طول این مدت نتوانستند حتی یکبار از تسهیلات بانکی استفاده کنند.

این اظهارات در حالی است که با وجود ساختار معیوب اقتصادی، خانه کردن فساد و رانت در سیستم اداری کشور، وجود تورم بالا و تامین نشدن هزینه‌های خانوار با درآمدهای حاصل شده، دولت از سال‌ها پیش اقدام به تاسیس بانکی تخصصی به نام بانک مسکن کرده است تا فرآیند تامین مالی خرید مسکن را برای خانوارهای فاقد مسکن، میان درآمد و کم درآمد تسهیل کند اما آنچه شواهد نشان می‌دهد تسهیلات این بانک برای خرید مسکن تاکنون کارساز نبوده و اکنون مردم برای تامین مالی اجاره یک خانه نیز با مشکل مواجه هستند.

در این زمینه، به تازگی نیز بانک مرکزی افزایش سقف‌های‌ تسهیلات «ساخت و خرید مسکن» و «جعاله مسکن» از محل اوراق گواهی حق‌تقدم استفاده از تسهیلات مسکن را ابلاغ کرد اما اینگونه به نظر می‌رسد که افزایش سقف تسهیلات مسکن نمی‌تواند مردم را صاحب خانه کند زیرا، همزمان با افزایش سقف تسهیلات حرکت صعودی تورم ادامه دارد و این موضوع قیمت مسکن را زیاد می‌کند و درآمدهای مردم نیز کفاف پرداخت اقساط را نمی‌دهد که در این بین، به بررسی عملکرد بانک مسکن در این حوزه و کارآیی تسهیلات آن پرداخته شد که کامران ندری در گفت‌وگو با تیتر ۲۰ اظهار کرد: بانک مسکن یک بانک تخصصی است که بر حوزه مسکن متمرکز شده است و در این زمینه به سه طریق عمل می‌کند که یکی از آن‌ها وجود شرکت‌های سرمایه‌گذاری متعلق به بانک مسکن است و این شرکت‌ها ساختمان‌های که می‌سازند و به مردم واگذار می‌کنند که منابع ساخت این خانه‌ها از محل منابع بانک مسکن تامین می‌شود. 

وی افزود: یکی دیگر از اقدمات بانک مسکن اعطای تسهیلات به سازندگان مسکن است که این تسهیلات کوتاه‌مدت است و نرخ بهره بالایی دارد که سازندگان مسکن با فروش واحدهای خودشان اقساط این وام را می‌دهند. با توجه به اینکه تورم قیمت مسکن از نرخ بهره تسهیلات ساخت مسکن بیشتر است، این وام برای سازندگان مسکن جذاب است. 

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اقدام دیگر بانک مسکن در این حوزه این است که وام و تسهیلات به خریداران مسکن پرداخت می‌کند و این تسهیلات در دوره‌ای مثلا ۳۰ سال گذشته افراد می‌توانستند با دریافت این وام ۵۰ درصد از هزینه خرید مسکن کوچکی را تامین کنند اما به مرور زمان با شکل‌گیری روند صعودی تورم به خصوص و تورم مسکن سهم این تسهیلات در خرید خانه بسیار کاهش پیدا کرد به‌گونه‌ای وام خرید خانه در حال حاضر تنها بخش بسیار کمی از هزینه خرید مسکن را تامین می‌کند. 

ندری با بیان اینکه در حال حاضر سهم تسهیلات در تامین هزینه خرید مسکن روز به روز کاهش پیدا می‌کند، گفت: در این زمینه، نمی‌توان ضعف و ایراد را متوجه بانک مسکن دانست بلکه منشا به وجود تورم بالا در اقتصاد ایران برمی‌گردد که در این خصوص اگر بتوان تورم را مهار کرد، تسهیلات خرید مسکن نیز کارآمد می‌شوند. از آنجا که حقوق و دستمزد خانوارها متناسب با تورم افزایش پیدا نکرده است، آن‌ها نمی‌توانند اقساط وام خرید مسکن را پرداخت کنند که تنها راه‌حل آن کنترل تورم و تک رقمی شدن آن برنامه داشته باشد زیرا، در غیراینصورت چالش خرید مسکن برای خانوارها جدی‌تر می‌شود. 

وی افزود: بنابراین، باید برای حل مشکل خانه‌دار شدن خانوارها و کارآمد شدن تسهیلات خرید مسکن ابتدا تورم را مهار شود و تسهیلات به مرور زمان جامعه هدف خود را پیدا می‌کند. از سوی دیگر، با کاهش و کنترل تورم به زیر ۵ درصد نرخ بهره بانکی نیز کاهش می‌یابد و بیشتر از ۸ درصد نخواهد شد. علاوه براین، افزایش قیمت مسکن متوقف می‌شود و در آن زمان افراد می‌تواند تسهیلات را با بهره و اقساط کم دریافت کنند تا خانه‌دار شوند.