معادن چطور حوادث را کاهش می دهند؟

تیتر۲۰-  رصد اخبار حوادث و سوانح نشان می‌دهد که پس از تصادفا جاده‌ای سهم حوادث ساختمانی و معدنی بیش از سایر بخش‌ها است. به همین دلیل داشتن استاندار‌های لازم برای فعالیت در این صنعت ساختمان و صنعت معدن دیگر به یک الزام تبدیل شده است. معادن زیرزمینی به خصوص معادن زغال سنگ در دسته معادنی هستند که بیشترین سهم حادثه‌ها را به خود اختصاص می‌دهند؛ اما در معادن روزباز هم احتمال بروز حوادث غیرقابل پیش‌بینی وجود دارد.

در حادثه‌های معدنی بیشترین خطر‌ها متوجه کارگران و کارکنان معدنی است و این موضوع یک ابرچالش انسانی را رقم زده است. به همین دلیل گروه‌های علمی بسیاری بر روی برطرف کردن این چالش‌ها و یافتن راه‌های تازه برای کاهش مخاطرات معدنی فعالیت می‌کنند. نسل چهارم صنعت و ظهور آن در تمام دنیا یکی از راه‌هایی بود که تحول شگرفی در صنعت معدن ایجاد کرد. هنگام صحبت از انقلاب صنعتی چهارم هشدار‌هایی مبنی بر کاهش اشتغال و مخاطرات نیروی انسانی داده می‌شد؛ اما یکی از مهمترین دستاورد‌های انقلاب صنعتی چهارم در صنایع به خصوص صنعت معدن کاهش تلفات و حوادث بود.

مهمترین مخاطرات معدنکاری کدامند؟

در بیشتر معادن جان کارگران به دلیل ریزش معدن و محبوس شدن در آن به خطر می‌افتد. در نتیجه باید چاره‌ای برای این موضوع اندیشیده می‌شد. همچنین در معدنکاری مشکلات دیگری در زمینه بهداشت ایمنی وجود دارد. مشکلاتی که به صورت مستقیم جان کارگران را به خطر می‌اندازد.

از دیدگاه جهانی، مواردی، چون «خطرات مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیک»، «خطرات ناشی از منابع انرژی»، «فشار فیزیکی بر کارکنان»، «مخاطرات ناشی از سقوط از ارتفاع» و «مخاطرات روانی» تهدید‌های عمده در فعالیت‌های معدنی هستند. با توجه به تصویب قوانین متعدد و نظارت‌های فراگیر در دنیا، حوادث معدنی با گذشت زمان تا حد زیادی کاهش پیدا کرده‌اند و امروزه شرکت‌های معدنی پیشرو دنیا در تلاش هستند تا میزان این حوادث را به کمترین میزان خود برسانند. بنگاه‌های صنعتی و معدنی برای دستیابی به این هدف، استفاده از ظرفیت فناوری‌های نوین را در دستور کار خود قرار داده‌اند تا به نتایجی فراتر از بهبود در تجهیزات، سیستم‌های مدیریت ایمنی، اصلاح فرهنگ و رفتار و تمرکز بر قوانین دست یابند.

در نتیجه ورود گروه‌های علمی برای حل این مشکلات به یک اصل اساسی تبدیل شده است. صنعت معدن امروزه نیاز جدی به روش‌های نوآورانه و فناوری‌های روز دنیا دارد. هرچه میزان فناوری‌های جدید، تکنولوژی‌های روز در معادن بالاتر می‌رود، سهم حوادث معدنی کمتر و ایمنی محیط کار افزایش پیدا می‌کند. فناوری‌های تازه بر بستر هوش مصنوعی یکی از راه‌هایی است که علاوه بر افزایش ایمنی می‌تواند بخشی از مشکلات مرتبط با حوادث معدنی را کاهش دهد.

**کاهش حوادث معدنی به کمک اینترنت اشیاء

اینترنت اشیاء در معادن یکی از کاربردی‌ترین فناوری‌ها برای کاهش مشکلات و جلوگیری از بروز حوادث است. در بسیاری از معادن زیرزمینی نقاط خطر برای کارگران وجود دارد. بیشتر ریزش‌های معادن هم غیرقابل پیش‌بینی هستند. در نتیجه باید چاره‌ای برای هشدار خطر‌ها اندیشیده شود. اینترنت اشیاء این امکان را برای معدنکاران فراهم می‌کند که بخشی از این مشکلات را پیش بینی کنند. برای مثال اگر یک معدن مجهز به اینترنت باشد و تمامی بخش‌ها به هرگونه لرزش واکنش نشان دهند. قبل از هرگونه ریزش قطعی می‌توان نقاط در حال آسیب و یا نقاطی که احتمال ریزش در آن وجود دارد را شناسایی کرد. با تقویت سنسور‌های مجهز به هوش مصنوعی و استفاده از آن‌ها در معدن می‌توان جمع‌آوری و تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها را بهینه کرد و این برای معدن امری ضروری است. همچنین با این روش به مدیران معادن کمک می‌شود تا نیاز‌های کارگران را شناسایی کنند و درنتیجه باعث افزایش بهره‌وری آن‌ها شوند.

هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و پهپاد‌ها می‌توانند با جمع آوری اطلاعات و پردازش هوشمند آن‌ها در هشداردهی خطرات به کارکنان و انجام اقدامات پیشگیرانه تأثیرگذار باشند. همچنین فناوری هایی، چون رباتیک، پهپاد‌ها و وسایل نقلیه خودران می‌توانند جایگزین انسان در مناطق پرخطر شده و صدمات و تلفات انسانی را کاهش دهند. فناوری زنجیره بلوکی، پهپاد‌ها و اینترنت اشیا نیز می‌توانند از معدنکاری در محیط‌های ناایمن یا معدنکاری به صرف استخراج دارایی (فلزات و سنگ‌های گرانبها) جلوگیری کنند.

فناوری‌های نوین به عنوان یک ابزار توانمندساز می‌توانند برای ثبت اطلاعات، افزایش شفافیت، تحلیل و نظارت حوادث معدنی نیز مورد استفاده قرار گیرند.

پهپاد‌ها جان کارگران را نجات می‌دهند

وقتی در یک معدن ریزشی اتفاق می‌افتد نجات جان کارگران مهمترین اولویت گروه امداد و نجات است؛ اما در بسیاری از مواقع گروه‌های امداد توانایی حضور در برخی محل‌ها را ندارند در نتیجه نمی‌توانند مسیر درستی را برای نجات جان کارگران ترسیم کنند. اینجاست که نقش پهپاد‌ها در نجات جان کارگران پررنگ می‌شود. پهپاد‌ها مجهز به سیستم نقشه‌برداری هستند. از سوی دیگر قابلیت ردیابی از طریق اینترنت را دارند.

همچنین بسیاری از پهپاد‌ها در اندازه‌های کوچک طراحی شده‌اند و می‌توانند به تمامی بخش‌های معادن بروند تا نقطه‌ای که کارگران در آن محبوس شده‌اند را شناسایی کنند. پس از اینکه نقشه درست حرکت به سمت کارگران محبوس شده توسط پهپاد‌ها در اختیار مدیران قرار می‌گیرد، گروه امداد و نجات می‌توانند با حرکت به سوی آن‌ها جان کارگران را نجات دهند. پهپاد‌ها علاوه بر این می‌تواند هر مدت زمان‌های مختلف تمامی بخش‌های معدن را بررسی کنند و با ثبت تصاویر مناسب نقاطی که احتمال حادثه در آن وجود دارد را شناسایی کنند. این نقاط ممکن است در حال ریزش و یا در حال تخریب باشد. ثبت تصاویر مناسب توسط پهپاد‌ها یک هشدار جدی برای مدیران معادن است. مدیران می‌تواند با تحلیل داده‌ها و تصاویری که پهپاد‌ها در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند نسبت به تعمیر مناطق حادثه خیز و یا تعطیلی نقاط بحرانی و ممنوعیت تردد در بخش‌هایی که احتمال حادثه در آن وجود دارد، اقدام کنند.

نقش اینترنت اشیاء در کاهش خرابی ماشین‌آلات معدنی

در بسیاری از معادن ماشین‌آلات و تجهیزات یکی از کاربردی‌ترین و شاید حیاتی‌ترین ابزار‌ها برای ادامه فعالیت به شمار می‌روند. وقتی یک ماشین و یا بخشی از تجهیزات دچار خرابی می‌شود، علاوه بر ایجاد مشکلاتی در روند فعالیت معدنکاری می‌تواند باعث بروز حادثه هم شود. به این صورت که راننده یک ماشین معدنی بدون اطلاع از وضعیت فعالیت خود را آغاز می‌کند؛ اما در مدت اندکی مشکلی برای ماشین به وجود آمده و گاهی ممکن است که جان خود و گروه همراه را به خطر بیندازد.

اینترنت اشیاء این امکان را برای بخش ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی به وجود می‌آورد که احتمال خرابی به آن‌ها هشدار داده شود. وقتی که یک ماشین معدنی مجهز به اینترنت باشد هرگونه صدای اضافه و یا تعلل در ادامه فعالیت ماشین و هرگونه نقصی به عنوان هشدار در اختیار مرکز مدیریت قرار می‌گیرد. مرکز مدیریت هم با شناسایی دستگاه مورد نظر تیم فنی را به نقطه مذکور اعزام می‌کنند و در نتیجه پیش از بروز هر مشکلی برای ماشین‌آلات و تجهیزات اقدام به تعویض قطعه، تعمیر بخش‌های آسیب دیده و ... می‌شود./آنا