دیابت چگونه تبدیل به تهدیدی بزرگ می شود؟

تیتر۲۰- مطالعات و آمارها نشان می‌دهد که نزدیک به ۸.۵ میلیون ایرانی گرفتار دیابت هستند و این در حالی است که ۵۰ درصد این افراد از بیماری خود خبر ندارند و این می‌تواند زنگ خطری برای تهدید نظام سلامت و بیماران دیابتی باشد. زیرا، همان طور که می‌دانیم، دیابت در ابتدا بدون علامت بروز می‌کند و فقط زمانی متوجه بیماری می‌شویم که عارضه‌های آن را ببینیم.

دیابت شامل دسته‌ای از اختلالات متابولیک است که با هیپرگلیسمی یا افزایش غیرطبیعی گلوکز خون در نبود درمان مناسب مشخص می‌شود. نقص در ترشح انسولین (هورمون کاهنده قند خون) و نقص در عملکرد انسولین را از جمله از علل بروز بیماری دیابت است.

در واقع، دیابت یک بیماری مزمن است که عدم مدیریت و درمان مناسب آن در درازمدت منجر به بروز عوارضی مانند رتینوپاتی یا مشکلات بینایی، نفروپاتی یا مشکلات کلیوی و نوروپاتی یا مشکلات عصبی می‌شود.

مبتلایان به دیابت در معرض خطر ابتلاء به سایر بیماری‌ها از جمله بیماری‌های عروق قلبی، عروق محیطی و مغزی، آب مروارید، اختلال نعوظ و بیماری کبد چرب غیرالکلی و همچنین بیماری‌های عفونی مانند سل قرار دارند که این موضوع اهمیت توجه بیشتر به پیشگیری و درمان دیابت را نشان می‌دهد.

اهمیت کنترل قندخون از میانسالی

سیدحسین صمدانی فرد فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم، با عنوان این مطلب که به هر علتی قند خون بدن از حد طبیعی بالاتر برود، بیماری دیابت اتفاق می‌افتد، به انواع بیماری دیابت اشاره کرد و گفت: در دیابت نوع یک، سلول‌های سیستم ایمنی بدن به‌تدریج سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده را از بین می‌برند و در نتیجه لوزالمعده نمی‌تواند برای کنترل قند خون انسولین کافی به جریان خون آزاد کند.

وی با بیان اینکه ۹۰ درصد بیماران دیابتی مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند، افزود: عوامل ژنتیکی، بدخوراکی، چاقی، عدم تحرک و فشارهای روانی رفته رفته موجب افزایش قند خون شده و فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌شود.

به گفته صمدانی فرد، دیابت بارداری نیز نوع دیگری از دیابت است که علت آن هورمون‌های ترشح شده از جفت است که اثرات ضد انسولینی دارند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران خاطرنشان کرد: بیماری دیابت بی علامت است، به همین منظور افراد از میانسالی باید به پزشک مراجعه کنند تا قند خون آنها بررسی شود.

وی با بیان اینکه بی علامتی دیابت باعث شده، خیلی مواقع افراد با شروع عارضه به پزشک مراجعه کنند، افزود: پر ادراری یا احساس تشنگی از علائم دیابت هستند اما خیلی علائم شایعی نیستند، به همین دلیل باید بیماری از طریق آزمایش تشخیص داده شود.

این فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم یادآور شد: دیابت به طور کامل درمان نمی‌شود، اما قابل کنترل است؛ داروهای بسیار زیاد و خوبی در کشور برای کنترل دیابت وجود دارد البته رژیم‌های غذایی، پیاده روی، محدود کردن مصرف شیرینی نیز به کنترل دیابت کمک می‌کنند.

آموزش افراد دیابتی بهترین راه کنترل بیماری

کامران نیکوسخن مدیرعامل انجمن دیابت ایران، گفت: فرد مبتلا به دیابت باید بعد از تشخیص ابتلاء به دیابت روش‌های مراقبت از خود را در تمام طول عمر آموزش ببیند.

وی افزود: فرد مبتلا به دیابت باید آموزش ببیند که چه میزان ورزش مناسب است، چه غذاهایی مناسب است، چگونه میزان کربوهیدرات مصرفی اندازه‌گیری شود، دوز انسولین بیمار چگونه کم و زیاد شود، در صورت بروز زخم دیابتی چگونه از آن مراقبت شود و برخی موارد دیگر تا با کمک این آموزش‌ها دیابت، کمترین مشکل را برای سلامتی فرد ایجاد کند.

نیکوسخن گفت: پس از تشخیص بیماری دیابت، باید بر اساس استانداردهایی که هر کشور دارد ۱۰ ساعت آموزش به بیمار داده شود، زیرا هر کشوری عادات غذایی و دسترسی به نوع خاصی از انسولین دارد. همچنین تمام مطالعات انجام شده نشان داده است که اگر آموزش لازم به افراد مبتلا به دیابت داده شود مانع بروز عوارض دیابت و عوارض سبک زندگی نامناسب می‌شود و هزینه درمان دیابت نیز کاهش می‌یابد.

وی ادامه داد: هر فرد مبتلا به دیابت باید سالی یک بار آموزش دیابت جدید ببیند و در صورت وارد شدن به مرحله جدید زندگی نیز آموزش جدید داده شود.

نیکوسخن افزود: آموزش باید جزو درمان دیابت قرار گیرد و توسط سیستم بیمه‌گر حمایت شود اما متأسفانه در کشور ما این نوع سیستم وجود ندارد. سال گذشته، حمایت سیستم بیمه‌گر از پرداخت هزینه آموزش به افراد مبتلا به دیابت توسط شورای عالی بیمه تأیید شد ولی تاکنون به تصویب مجلس نرسیده است.

در همین زمینه، فدراسیون جهانی دیابت از دولتمردان می‌خواهد با افزایش دسترسی به آموزش درباره دیابت در جوامع به بهبود زندگی بیش از نیم میلیارد بیمار دیابتی در سراسر جهان کمک کنند.

در این راستا دولتمردان باید منابع انسانی و مالی کافی برای آموزش دیابت در راستای دستیابی به اهداف پوشش دیابت سازمان جهانی بهداشت تا سال ۲۰۳۰ اختصاص دهند./مهر