پشت پرده کناره گیری روسای اتاق بازرگانی برای شرکت در انتخابات

تیتر۲۰- برگزاری انتخابات دهمین دوره هیات نمایندگان اتاق‌ها به ۲۰ اسفند موکول شد. البته با توجه به اینکه پیرو این تصمیم، اعلام نتیجه نهایی احراز صلاحیت کاندیداها نیز از ۲ اسفند به ۱۱ اسفند تغییر کرده، همچنان زمان چندانی برای طیف‌بندی و یارکشی نیست. البته برخی بر این باورند که به دلیل ردصلاحیت عده‌ای از ثبت‌نام‌کنندگان، برخی برای لابی و دست و پا کردن مدرک به هر صورت، بر انجمن فشار وارد کرده‌اند و انجمن نیز ناگزیر زیر بار این تعویق رفته است.

برخی نیز عنوان می‌کنند با توجه به استفساریه‌ای که منتشر شده و تغییر تاریخ برگزاری انتخابات، بهتر است مهلت ثبت‌نام نیز تمدید شود. در این صورت احتمالا افراد بیشتری می‌توانند برای کاندیداتوری وارد میدان شوند. اما مهمترین شنیده‌های اخیر مربوط به رئیس اتاق تهران است. اخباری که از منابع موثق به «دنیای اقتصاد» رسیده حاکی از آن است که مسعود خوانساری به توصیه نهادهای نظارتی، از شرکت در انتخابات پیش رو کنار رفته است؛ اگرچه گفته می‌شود صلاحیت و اهلیت ایشان تایید شده است. با توجه به عدم‌حضور خوانساری در این انتخابات، به نظر می‌رسد سرنوشت ائتلاف برای فردا نیز مانند سایر طیف‌ها نامشخص باشد.

دو رهبر اصلی این ائتلاف یعنی پدرام سلطانی و مسعود خوانساری به اتاق نمی‌آیند و برخی مهره‌های اصلی این ائتلاف نیز در این انتخابات شرکت نکرده‌اند؛ مانند محمد لاهوتی، محمدرضا انصاری، محمد امیرزاده، ناصر ریاحی و محمد اتابک. در واقع تا به اینجا از ترکیب کنونی هیات رئیسه اتاق تهران، تنها فاطمه مقیمی باقی مانده است. همچنین سه نایب‌رئیس اتاق ایران نیز در این انتخابات غایب هستند. با تکیه بر شنیده‌هایی که احتمالا موثق نیز هستند، مبنی بر اینکه غلامحسین شافعی، رئیس کنونی اتاق ایران، و غلامحسین جمیلی، خزانه‌دار کنونی اتاق ایران، نیز در این کارزار انتخاباتی غایب‌اند، کرسی‌های هیات‌رئیسه اتاق ایران نیز شاهد تغییرات زیادی خواهند بود.

تعویق ۱۰روزه انتخابات

جهانبخش سنجابی در خصوص چرایی تغییر تاریخ برگزاری انتخابات در گفت‌وگو با «اتاق ایران آنلاین» گفت: با توجه به کثرت اعتراض‌ها و مستندات ابرازی نامزدان انتخاباتی و ضرورت بررسی دقیق آنها برای حفظ حقوق داوطلبان، اعضای انجمن نظارت تصمیم گرفتند زمان برگزاری انخابات را به تعویق بیندازند. اعضای انجمن نظارت بر انتخابات در دوازدهمین نشست خود به این نتیجه رسیدند که با توجه به وضعیت ثبت‌نام‌ها در این دوره که رشد قابل‌توجهی داشت و نتیجه بررسی‌های هیات‌های نظارت بر انتخابات اتاق‌های استانی و کثرت اعتراض‌ها به نظرات این هیات‌ها، لازم است زمان برگزاری انتخابات را عقب بیندازیم. 

دبیر انجمن نظارت بر انتخابات علت دیگر عقب افتادن زمان برگزاری انتخابات را آمار پایین ثبت‌نام رای‌دهندگان حقیقی که کارت بازرگانی نداشتند برای احراز اهلیت تجاری و اقتصادی خود عنوان کرد. سنجابی همچنین درباره علل بالا بودن تعداد اعتراض‌های واصله ابتدا به عدم دقت کافی در فرآیند ثبت‌نام و بارگذاری اسناد و مدارک توسط افراد اشاره کرد و در عین حال از نبود وحدت رویه لازم در بررسی پرونده‌های موجود توسط هیات‌های نظارت بر انتخابات در اتاق‌های سراسر کشور سخن گفت. او ادامه داد: رای‌دهندگان حقیقی که فاقد کارت بازرگانی هستند و نزدیک به ۹هزار و ۶۰۰ نفر برآورد می‌شوند، مکلف بودند تا ۳۰ بهمن‌ماه برای احراز اهلیت ثبت‌نام کنند. آمار ثبت‌نامی این افراد در پورتال مورد‌نظر قابل‌قبول نبود و کمتر از ۱۰۰۰ نفر بودند. یعنی ۹۰درصد از رای‌دهندگان حقیقی ثبت‌نام نکرده بودند. سنجابی اتخاذ تصمیم برای تغییر زمان برگزاری انتخابات را برای اعضای انجمن، سخت توصیف کرد و افزود: با‌این‌حال، به عقب افتادن تاریخ انتخابات، تسهیلاتی را در اختیار انتخاب‌شوندگان و انتخاب‌کنندگان قرار داد.

او در ادامه به بازتنظیم تقویم انتخابات اشاره و تصریح کرد: در فرآیند بازتنظیم تقویم انتخابات، حقوق قانونی که رعایت آنها بر عهده انجمن نظارت بر انتخابات است، مورد توجه قرار گرفت. همچنین دقت و سرعت را توأمان منظور کردیم. طبق آیین‌نامه در انجمن ۵ روز فرصت بود تا اقدامات هیات‌های نظارت و اعتراض‌های واصله را بررسی کنیم. کاندیداها هم سه روز مهلت داشتند تا نسبت به ثبت اعتراض‌های خود اقدام کنند. در تقویم قبلی، سه روزی که حق کاندیدا بود به طور کامل لحاظ شد؛ اما ۵ روزی که برای انجمن باید دیده می‌شد چون از همان ابتدای امر به دلیل تغییر در آیین‌نامه اجرایی، انجمن نظارت بر انتخابات یک ماه دیرتر تشکیل شد، به یک روز کاری کاهش پیدا کرد. او بر اساس جدول زمان‌بندی جدیدی که تعریف شده گفت: بر این اساس انجمن تا پنجشنبه ۲۷ بهمن ساعت ۲۴ مهلت دارد تا بررسی‌های لازم را انجام داده و نظر خود را درباره اعتراض‌های واصله اعلام کند.

به افرادی که احراز اهلیت آنها انجام نشده باشد اطلاع‌رسانی می‌شود و این افراد سه روز کاری یعنی تا ۲ اسفند مهلت دارند اعتراض خود را نسبت به رای انجمن نظارت در دبیرخانه شورای عالی نظارت ثبت کنند. سنجابی افزود: به دنبال آن ۳ روز کاری فرصت لازم است تا اعتراض‌ها توسط انجمن نظارت رسیدگی شود و بدین‌ترتیب شنبه ۶ اسفند پرونده‌ها بررسی شده و نتیجه به شورای عالی نظارت داده می‌شود تا ظرف ۵ روز کاری در شورا نیز بررسی شده و پنجشنبه ۱۱ اسفند با نهایی شدن رای شورای عالی، لیست کاندیدا به صورت عمومی منتشر ‌شود. کاندیداهای تایید‌صلاحیت‌شده از ۱۲ تا ۱۹ اسفند برای تبلیغات  مهلت دارند. از ۸ صبح روز جمعه ۱۹ اسفند تا ۸ صبح شنبه ۲۰ اسفند که انتخابات به صورت سراسری تا ساعت ۱۸ برگزار خواهد شد، انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی برای کاندیداها ممنوع است.

  نامه رئیس اتاق به شرکت‌کنندگان

از زمانی که بحث‌های انتخاباتی داغ شد، مانند ادوار گذشته اپوزیسیون‌های اتاق، در حوزه‌های مختلف، پوزیسیون را مورد نقد قرار دادند. فارغ از اینکه انتقادهای مطرح‌شده تا چه اندازه وارد است و می‌تواند به ارتقای جایگاه اتاق‌ها کمک کند یا به دور از غرض‌های شخصی است، به نظر می‌رسد اتاق بازرگانی به عنوان جایگاهی برای صدای واحد بخش خصوصی، هنوز به بلوغ کافی نرسیده است. اتاق بازرگانی به عنوان مشاور سه قوه در قانون ایفای نقش می‌کند. اما زمانی که قوای سه‌گانه چندصدایی و اختلافات درون اتاق را شاهد هستند، بدیهی است به مشورت با نهادی که خود هزار مشکل حل‌نشده دارد، روی نیاورند.

نامه روز گذشته غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران، نیز تا حدی مبین فضای حاکم بر انتخابات اتاق است. او خطاب به فعالان بخش خصوصی نوشت: در مسیر رقابت‌های انتخاباتی هر اقدام ناپسندی به‌ویژه نگاه‌های انحصارطلبانه، ظلم به کشور، بخش خصوصی و نهاد اتاق‌های بازرگانی خواهد بود. او توصیه کرده است رای‌دهندگان از هر اقدامی که به چهره و منافع بخش خصوصی خدشه وارد کند، پرهیز کنند. متن کامل نامه شافعی به فعالان بخش خصوصی به این شرح است: «‌اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به‌عنوان قدیمی‌ترین تشکل بخش اقتصاد و نهاد مدنی کشور، با قدمتی قریب به ۱۴۰ سال، میراث گران‌بهایی است که در گذر ایام به همت انسان‌های بزرگ، شرافتمند و میهن‌پرست دوام و قوام داشته تا امروز که به ما سپرده شده است.

یکایک اعضای اتاق در حفظ این میراث بزرگ مسوولیتی سنگین بر دوش دارند. به همین استناد نیز هیچ‌کدام از ما حق نداریم به‌عنوان رای‌دهنده یا نامزد یا عضو ائتلاف‌های انتخاباتی، اقداماتی را انجام دهیم که نتیجه آن خدشه وارد آمدن به چهره و منافع بخش خصوصی و مولد کشور باشد (چراکه همه این‌ها در چارچوب منافع ملی قرار می‌گیرند و معنا پیدا می‌کنند). در مسیر رقابت‌های انتخاباتی، هر اقدام ناپسندی به‌ویژه نگاه‌های انحصارطلبانه که موجب کم‌رغبتی بزرگان اقتصاد کشور یا تنگ شدن عرصه بر انتخابات آن‌ها برای حضور در ارکان اتاق شود، ظلم به کشور، بخش خصوصی و نهاد اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران خواهد بود.  آمارهای رسمی گواهی می‌دهند حدود ۷۰ درصد ارزش‌افزوده بخش صنعت در کشور (در کارگاه‌های ۱۰ نفر کارکن به بالاتر)، توسط بنگاه‌های عضو اتاق ایران تولید می‌شود. با این اوصاف حضور کسانی که هیچ اثر معناداری در حرکت اقتصادی کشور ندارند، در ترکیب هیات نمایندگان اتاق‌های کشور شایسته جایگاه و هویت پارلمان بخش خصوصی نیست.

ما مسوولیم استقلال اتاق و جایگاه بخش خصوصی را در اقتصاد کشور ارتقا ببخشیم. در این فرصت از تمامی اعضای محترم اتاق در سراسر کشور تقاضا و تمنا دارم تا برای آینده بهتر و رشد و ارتقای این نهاد تشکلی و مدنی و همچنین کمک و مساعدت بهینه به ساختارهای مختلف حاکمیتی کشور عزیزمان ایران، بزرگان اقتصاد بخش خصوصی کشور را که صاحب اهلیت حرفه‌ای هستند برای اداره اتاق انتخاب کنند. رفتارها و کنش‌های بخش خصوصی در فرآیند انتخابات اتاق، قطعا می‌تواند به‌عنوان الگوی اخلاق‌مداری، توجه به عقاید مختلف و احترام به حق انتخاب، ترویج و نهادینه شود. امیدوارم همه همکاران ارجمند با درک شرایط موجود کشور، ضمن حضور حداکثری در انتخابات، افرادی شایسته را به‌عنوان نمایندگان خود در بدنه مدیریتی اتاق‌ها انتخاب کنند و رسالت عظیم خویش را برای صیانت از این سرمایه ملی در این مقطع مهم به انجام برسانند تا همه ما سربلند و سرافراز از این مرحله خطیر عبور کرده و میراث ارزشمند اتاق را قوی‌تر از گذشته به دست آیندگان بسپاریم.»

ائتلاف برای فردا می‌ماند

اگرچه طیف‌بندی‌ها به صورت رسمی اعلام نشده، اما منابع آگاه از حضور صددرصدی ائتلاف برای فردا سخن می‌گویند. این ائتلاف که در سال ۹۳ شکل گرفت، در دوره اول بیشتر کرسی‌ها را از آن خود کرد. رهبران اصلی آن نیز پدرام  سلطانی و مسعود خوانساری بودند. در سال ۹۷ پدرام سلطانی از حضور در اتاق بازرگانی کناره‌گیری کرد ولی همچنان در ائتلاف برای فردا به عنوان مهره کلیدی و رهبر باقی ماند. در این دوره اما مسعود خوانساری که دو دوره از ریاست وی بر اتاق ایران و دو دوره از نایب‌رئیسی وی در اتاق ایران می‌گذرد، بر اساس توصیه نهادهای نظارتی، در این دوره از انتخابات شرکت نخواهد کرد و از این رو دو مهره اصلی این ائتلاف در اتاق حضور نخواهند داشت. البته چنانچه وی در این دوره نیز شرکت می‌کرد بر اساس آیین‌نامه جدید، نمی‌توانست رئیس اتاق تهران باشد.

همچنین ۱۳ عضو قدیمی ائتلاف برای فردا در این دوره کاندیدا نشده‌اند و ۱۳ چهره جدید به این ائتلاف اضافه خواهند شد. اما در غیاب مسعود خوانساری چهره‌های دیگری برای ریاست مطرح هستند. مهدی کرباسیان که پیش از این از مدیران دولتی بوده چهره‌ای نزدیک به خوانساری است و هنوز خبری از رد‌صلاحیت او نیست. یحیی آل‌اسحاق که پیش از این نیز رئیس اتاق تهران بود و دوره نخست شکل‌گیری ائتلاف برای فردا در این طیف حضور داشت حال زمزمه‌هایی از حضور مجدد او در ائتلاف برای فردا به گوش می‌رسد. اما در آن سو، هنوز طیفی از سوی تحول‌خواهان و مجمع فعالان توسعه و پیشگامان تحول به صورت رسمی اعلام موجودیت نکرده‌اند. در دوره قبل انتخابات اتاق، تمام طیف‌ها در مقابل ائتلاف برای فردا با یکدیگر ائتلاف کردند ولی در نهایت این ائتلااف برای فردا بود که توانست هر ۴۰ کرسی اتاق تهران را به دست آورد. حال باید دید آیا رقابت‌های انتخاباتی امسال نیز قرار است با دو ائتلاف پیش برود یا رقبای بیشتری به میدان خواهند آمد./دنیای اقتصاد