دلایل کاهش رشد تولیدات صنعتی در جهان

تیتر۲۰- با توجه به چشم‌‌‌انداز بی‌‌‌ثبات اقتصاد جهانی، واضح است که بخش تولید باید جایگزین‌‌‌هایی را برای احیای روند جاری و جلوگیری از خطر رکود بیابد. نااطمینانی به دلیل اختلالات مداوم زنجیره تامین، کاهش تقاضای جهانی، درگیری‌‌‌ها در اوکراین و افزایش نرخ‌های بهره در جهان، تشدید شده است و تاثیر آن در شاخص‌‌‌های رشد سالانه درحال آشکار شدن است. حتی اگر بخش تولید در سطح منطقه‌‌‌ای درجات مختلفی از تاب‌‌‌آوری را از خود نشان داده باشد، کاهش قابل‌توجهی در تمام مناطق اصلی تولیدی جهان قابل مشاهده است.

تفاوت‌‌‌های منطقه‌‌‌ای در سه‌ماه نخست 2023 مشاهده شده‌‌‌اند. آفریقا و آمریکای‌شمالی تنها دومنطقه‌ای هستند که تولید آنها در مقایسه سالانه کاهش یافته است، با این حال، همه مناطق در سه‌فصل گذشته در چرخه نزولی قرار گرفته‌‌‌اند و در هیچ‌یک از آنها رشد بالاتر از 0/ 1‌درصد مشاهده نشده است. تولید در آسیا و اقیانوسیه و اروپا، بالاترین رشد منطقه‌‌‌ای را تجربه کرده است، به‌طوری که هردوی این مناطق رشد ملایم 9/ 0درصدی را تجربه کرده‌‌‌اند. البته در این دوره کاهش رشد تولید در آسیا و اقیانوسیه با چین ارتباطی ندارد. تولید چین پس از پایان‌دادن به محدودیت‌های مربوط به کووید، 5/ 3‌درصد نسبت به سال گذشته رشد کرده است. با این حال رشد سایر کشورها که سهم بسزایی در این گروه کشورها دارند کاهش یافته است. تولید صنعتی ژاپن 9/ 1‌درصد کاهش یافته است؛ جمهوری کره و تایوان نیز افت قابل‌توجهی را در تولید خود گزارش کرده‌اند (به‌ترتیب منفی 4/ 11درصد و منفی 3/ 17درصد). رشد تولید صنعتی در ویتنام نیز 8/ 13‌درصد کاهش یافته است که در مقایسه با میانگین رشد 20درصدی در 2022، عملکرد بسیار ضعیفی محسوب می‌شود. در مقابل، هند رشد تولید 4/ 3درصدی و اندونزی رشد 7/ 4درصدی را ثبت کرده‌‌‌اند. عربستان‌سعودی نیز رشد قوی و دورقمی 4/ 15درصدی خود را در تولید صنعتی حفظ کرده است.

تولیدات صنعتی در اروپا نیز رشد داشته است؛ اگرچه رشد ضعیف 9/ 0درصدی این منطقه بیشتر تحت‌تاثیر درگیری در اوکراین و کاهش سرعت رشد اقتصاد جهان قرار دارد. تولیدکنندگان مطرح این منطقه عملکرد متفاوتی داشته‌‌‌اند؛ تولید در آلمان 6/ 1درصد، در ایرلند 7/ 6 درصد، در اسپانیا 0/ 2‌درصد و در سوئیس 0/ 4‌درصد رشد داشته است. از طرفی تولیدات صنعتی در فرانسه (5/ 0درصد)، ایتالیا (منفی 1/ 0درصد) و روسیه (2/ 0درصد) تقریبا ثابت باقی مانده‌‌‌ است. تولید صنعتی انگلستان برای چند فصل متوالی کاهش یافته است و آخرین داده‌‌‌ها حاکی از کاهش 9/ 1درصدی تولیدات صنعتی در این کشور است.

براساس این گزارش، رشد تولید صنعتی در منطقه آمریکای‌لاتین و کارائیب، در چهار فصل گذشته کاهش یافته، به‌طوری که با رشد 6/ 0درصدی در سه‌ماه نخست 2023 به توقف کامل رسیده است.  در میان بزرگ‌ترین اقتصادهای آمریکای لاتین، آرژانتین و مکزیک رشد ضعیف تولید صنعتی را گزارش کرده‌‌‌اند (به ترتیب 2/ 3 و 4/ 2درصد)، در حالی که تولید صنعتی در برزیل 2/ 1درصد کاهش یافته است. تولید صنعتی در آمریکای شمالی، نرخ رشد منفی جزئی (منفی 3/ 0درصد) را تجربه کرده که نشان‌‌‌دهنده کاهش 3/ 0درصدی در تولید صنعتی ایالات‌متحده آمریکا بوده است. این درحالی است که کانادا نیز با کاهش رشد تولید صنعتی مواجه بوده، به‌طوری که در سه‌ماه جاری به رشد اندک 5/ 0درصدی دست یافته است. براساس گزارش یونیدو، تولیدات صنعتی در آفریقا نیز کاهش یافته، به طوری که کاهش 5/ 0درصدی تولید در این منطقه سبب شده است تا آفریقا بدترین عملکرد را در میان سایر مناطق جهان داشته باشد. تولیدکنندگان مهم در قاره آفریقا، رشد منفی را در تولیدات خود گزارش کرده‌‌‌اند. کشورهایی مانند مصر و آفریقای جنوبی به ترتیب رشد منفی 6/ 2درصد و منفی 8/ 3درصد را ثبت کرده‌‌‌اند. یافته‌‌‌های یونیدو نشان می‌دهد، تولید در «اقتصادهای صنعتی» که 91‌درصد تولید صنعتی جهان مربوط به آنهاست، با کاهش رشد زیادی مواجه بوده، به طوری که از رشد سالانه 7/ 1درصدی در سه‌ماه چهارم 2022 به 5/ 0‌درصد در سه‌ماه اول 2023 کاهش یافته است.  علاوه بر این، اقتصادهای صنعتی در مقایسه فصلی نیز، در دو فصل گذشته با رکود رشد مواجه بوده‌اند که به دلیل رشد منفی تولید در آمریکا، چین، آلمان و ژاپن بوده است. داده‌‌‌های تفکیک‌شده یونیدو نشان می‌دهد که کندی رشد در این گروه از کشورها گسترده است، به‌طوری که تولید کارخانه‌‌‌ای در «اقتصادهای صنعتی با درآمد بالا» 6/ 1‌درصد کاهش داشته است. اقتصادهای صنعتی با درآمد متوسط (از جمله چین)، در این دوره به افزایش تولید 5/ 2درصدی رسیده‌اند.

تولید «سایر اقتصادهای صنعتی با درآمد متوسط» نیز در مقایسه با سال گذشته ثابت بوده است؛ گرچه کشورهای مختلف در این گروه عملکردهای متفاوتی داشته‌اند.

به‌‌‌‌عنوان مثال، اندونزی (7/ 4درصد)، مالزی (4/ 3درصد) و فیلیپین (1/ 4درصد) در سطوح متوسطی رشد کرده‌‌‌اند، در حالی که رشد تولید در آفریقای‌جنوبی، سریلانکا، تایلند و ویتنام منفی بوده است. یافته‌‌‌های یونیدو نشان می‌دهد که «سایر اقتصادهای درحال صنعتی‌شدن» سهم کمتری از تولید صنعتی جهان را در این دوره به خود اختصاص داده‌‌‌اند. کشورهای این گروه ناهمگن هستند، اما همگی به طور قابل‌توجهی از یک بخش صنعتی قوی‌‌‌تر و تغییر به سمت صنایع با بهره‌‌‌وری و شدت فناوری بالاتر سود می‌برند. این گروه از کشورها در مجموع رشد 5/ 3درصدی را در این دوره تجربه کرده‌‌‌اند که بالاتر از گروه اقتصادهای صنعتی است. در گروه «اقتصادهای صنعتی نوظهور» که از اقتصادهای با درآمد کم و متوسط تشکیل شده‌اند، بخش‌‌‌های تولیدی در سال‌های اخیر پویایی قابل‌توجهی را از خود نشان داده‌‌‌‌اند. این گروه از اقتصادها توانسته‌‌‌اند از میانگین جهانی پیشی بگیرند و در این دوره به رشد 3/ 3درصدی دست یابند. عملکرد اندونزی در میان کشورهای این گروه قابل‌توجه بوده، به طوری که تولید صنعتی این کشور توانسته است به رشد 7/ 4درصدی دست یابد که بخشی از آن به دلیل ثبات اقتصادی آن طی دوسال گذشته است. بررسی بخش‌‌‌های صنعتی که براساس شدت فناوری گروه‌‌‌بندی شده‌‌‌اند همچنین نشان می‌دهد که صنایع با شدت فناوری متوسط بالا و فناوری بالا عملکرد بهتری نسبت به سایر بخش‌‌‌های صنعتی داشته‌‌‌اند. با این حال، تولید صنعتی شتاب خود را از دست داده است، به‌طوری که رشد سالانه 3/ 1درصدی را ثبت کرده‌‌‌اند، در حالی که تولید در صنایع با فناوری پایین 1/ 2‌درصد و صنایع با فناوری متوسط 3/ 1‌درصد کاهش داشته است.

نرخ رشد صنایع با فناوری متوسط بالا و با فناوری بالا در نتیجه بهبود در بخش خودرو و ادامه تولید قدرتمند در تجهیزات الکتریکی، اتفاق افتاده است.

هر دوی این بخش‌‌‌ها به ترتیب با رشد 6/ 8 و 3/ 8درصدی بهترین عملکرد را به صورت سالانه گزارش کرده‌اند. برعکس، رایانه‌‌‌ها و قطعات الکترونیک بدترین عملکرد را در تولید داشته‌‌‌اند. تولید وسایل نقلیه موتوری هم در این دوره در مقایسه با سه‌ماه قبل 8/ 0درصد افزایش داشته است./دنیای اقتصاد