چگونه ایران اولین صادرکننده لبنیات در آسیا است

تیتر۲۰- لبنیات و بازار فرآورده‌های لبنی بخشی از بازار کالاهای اساسی بوده که کارخانه‌های داخلی کل نیاز بازار را پوشش می‌دهند. نیاز سرانه انواع شیر در انواع بسته‌بندی در ایران حدود ۲‌میلیون و ۲۵۰‌هزار‌تن است که تولید و به بازار عرضه می‌شود. در این راستا هرچه بازار کشش داشته‌باشد کارخانه‌های لبنی انواع شیر اعم از UHD (ماندگاری بالا بدون نیاز به یخچال)، ESL و پاستوریزه تولید و عرضه می‌کنند. در دو سال‌اخیر تقریبا ۲۵‌درصد شیرها تحویل بازار برگشت می‌شود. در ادامه این مازاد تولید در کارخانه‌های تبدیل به انواع صنایع لبنی از جمله شیرخشک می‌شود.

سال گذشته با افزایش ۵۰‌درصدی قیمت شیرخام از هر کیلو ۶ به ۱۲‌هزار‌تومان ۸۰‌درصد قیمت صنایع لبنی افزایش یافت و این امر سبب شد تا ۱۶.۳درصد از آمار تقاضای کشور ریزش کند. امسال نیز با افزایش ۲۵‌درصدی قیمت شیر از ۱۲ به ۱۵‌هزار‌تومان آمار تقاضا با کاهش بیشتر همراه شده‌است.

آمار تولید جهانی

بنا به گزارش واحد پژوهش انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، طبق آمار منتشرشده سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل‌متحد (فائو) پیش‌بینی می‌شود تولید جهانی شیر در سال‌۲۰۲۳ میلادی تقریبا به ۹۵۰‌میلیون‌تن برسد که ۲.۸درصد نسبت به میانگین تولید در سال‌های ۲۰۲۰ و۲۰۲۱ و ۱.۳درصد نسبت به تولید در سال‌۲۰۲۲ افزایش یافته‌است. این رشد تولید ناشی از افزایش تولید در آسیا به‌ویژه هند (۲.۵درصد افزایش تولید نسبت به سال‌قبل) و چین (۶.۵درصد افزایش تولید نسبت به سال‌قبل) است. بخش عمده‌ای از افزایش موردانتظار در تولید جهانی شیر در سال‌۲۰۲۳ ناشی از بهبود عملکرد و افزایش مداوم تعداد گاوهای شیری، به‌ویژه در اروپا و آمریکای‌شمالی است؛ به‌عنوان مثال بلاروس ۴.۸درصد افزایش تولید شیر در سال‌جاری را نسبت به سال‌قبل به‌ثبت رسانده است.

همچنین پیش‌بینی می‌شود در آمریکای‌‌جنوبی که به دلیل افزایش تعداد گله‌‌‌‌‌‌های لبنی، عملکرد بالاتر و هزینه‌های کمتر نهاده، تولید به‌ویژه در برزیل کمی افزایش یابد. در اقیانوسیه، با وجود افزایش هزینه‌های نهاده و کاهش قیمت لبنیات که سبب کاهش حاشیه سود عملیاتی است پیش‌بینی می‌شود که تولید به دلیل آب و هوای مساعد نسبتا افزایش یابد. در مقابل، پیش‌بینی می‌شود که تولید شیر در آفریقا به دلیل دسترسی محدود خوراک و علوفه، شرایط بد مراتع و مشکلات موجود در دامداری‌ها روند کاهشی داشته‌باشد.

تجارت‌جهانی لبنیات در سال‌۲۰۲۳

پیش‌بینی می‌شود تجارت‌جهانی محصولات لبنی سال‌۲۰۲۳ به ۸۴‌میلیون ‌تن (معادل شیر) برسد که یک‌درصد نسبت به سال‌۲۰۲۲ کاهش داشته‌است. این کاهش در تجارت‌جهانی لبنیات عمدتا به دلیل کاهش پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌شده واردات از سوی آسیا، به‌ویژه چین، به دلیل افزایش تولید داخلی و افزایش ذخایر محصولات لبنی وارداتی است. کاهش واردات از سوی چندین واردکننده پیشرو لبنیات دیگر از جمله فیلیپین، اندونزی و مالزی احتمالا به دلیل رشد کمتر از حد انتظار در فروش محصولات لبنی و کاهش ارزش پول است. با این حال واردات بیشتر محصولات لبنی برای چندین کشور به‌ویژه برزیل، مکزیک، الجزایر و عربستان‌سعودی پیش‌بینی می‌شود که ناشی از قیمت‌های رقابتی بین‌المللی لبنیات توسط شرکای تجاری آنها، عرضه ناکافی داخلی و فروش بیشتر محصولات لبنی است. در همین حال، کاهش احتمالی تقاضای واردات جهانی همراه با قیمت‌های رقابتی پایین‌تر، می‌تواند چشم‌‌‌‌‌‌اندازی نزولی برای صادرات را از چندین صادرکننده مانند آمریکا، استرالیا و آرژانتین نشان دهد. قاره آسیا با ۴۷.۷میلیون‌تن و ۵۶‌درصد از سهم واردات جهانی اولین واردکننده لبنیات و پس از آن اروپا با ۱۱.۸میلیون‌تن ۱۳.۹‌درصد از حجم واردات را به خود اختصاص داده‌است. در آسیا ۱۸.۶درصد از حجم واردات (۱۵.۸میلیون تن) مربوط به کشور چین قاره اروپا با ۳۳.۸میلیون ‌تن و ۴۰.۳‌درصد از سهم صادرات جهانی اولین صادرکننده لبنیات و پس از آن اقیانوسیه با ۲۲.۳میلیون ‌تن ۲۶.۶‌درصد از حجم صادرات را به خود اختصاص داده‌است.

ایران رتبه اول آسیا

قاره آسیا با ۸.۵‌میلیون‌تن صادرات، ۱۰.۲‌درصد از سهم صادرات جهانی لبنیات را به خود اختصاص داده‌است، ایران با ۱.۸میلیون‌تن صادرات لبنی (بر اساس میزان مصرف شیر معادل) اولین صادرکننده لبنیات در آسیا است که بالاتر از کشورهایی نظیر ترکیه قرار دارد و ۲.۲درصد از سهم صادرات لبنیات جهان در سال‌۲۰۲۳ را به خود اختصاص داده‌است. به این ترتیب بر اساس پیش‌بینی فائو و آمار منتشرشده از سوی این سازمان جهانی، ایران با ۱۶.۵درصد افزایش صادرات نسبت به ۲۰۲۲ و ۶۵.۴درصد نسبت به ۲۰۲۱ به اولین صادرکننده لبنیات در آسیا تبدیل خواهد شد./دنیای اقتصاد