سایه بلاتکلیفی بر بازار سرمایه

تیتر۲۰- تابلوی معاملاتی بورس اوراق‌بهادار تهران در اولین روز معاملاتی هفته برخلاف آنچه در چهارشنبه هفته اخیر شاهد بودیم، قرمز بود. این روزها بازار سرمایه بیش از هرچیز دیگری ساعات معاملاتی را در بلاتکلیفی پشت‌سر می‌گذارد و با توجه به اینکه تعیین‌تکلیف یکی از عوامل تاثیرگذار بر بازار سرمایه که لایحه بودجه‌۱۴۰۳ است نیز به بعد از ۱۲آذر موکول شده، سایه بلاتکلیفی بر بازار سرمایه ماندگار شده‌است.

طبیعی است که هریک از قسمت‌هایی که در بودجه ‌تصویب خواهد شد، می‌تواند بر سود و زیان شرکت‌های بورسی در سال‌آینده تاثیرگذار باشد، بنابراین سرمایه‌گذاران معمولا در این مقاطع دست نگه می‌دارند تا شفافیت به بازار برگردد و بعد بتوانند با خیالی آسوده صنعت یا نماد موردنظر خود را انتخاب کرده و اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.

اما در طرف مقابل با توجه به اینکه از ترس و هیجان منفی که در ماه‌های قبل در بازار سرمایه ایجادشده بود، کمی فاصله گرفتیم، این روزها شاهد فشار فروش‌های هیجانی در اکثر نمادها نیستیم و معاملات نمادها در یک دامنه‌نوسان کمتر و با هیجان حداقلی دنبال می‌شود. در این میان این روزها در نمادهای کوچک‌تر و گروه‌های حاشیه بازار با توجه به اینکه بازیگران خاص خود را دارند، شاهد رونق بیشتری هستیم، بررسی روند معاملات نشان می‌دهد که حقیقی‌ها تمایل بیشتری به خرید این دسته از نمادها داشته باشند و این باعث‌شده نمادهای کوچک‌تر بازار این روزها معاملات خیلی بهتری را تجربه کنند و وضعیت شاخص‌کل هموزن نیز این موضوع را تایید می‌کند. با این تفاسیر انتظار می‌رود با توجه به اینکه کم‌کم ابهامات بودجه ‌برطرف‌شده و شفافیت به بازار برخواهد گشت، مثبت‌های موجود در نمادهای کوچک و متوسط بتواند به سایر نمادها نیز سرایت کند و در نگاهی خوش‌بینانه چنانچه اتفاق غیرقابل پیش‌بینی دیگری برای بازار و صنایع بورسی رخ‌ندهد، بازاری مثبت با شیبی ملایم را در هفته‌ها و ماه‌های آینده داشته باشیم.

بورس در آینه آمار

شنبه گذشته شاخص‌کل بازار سرمایه با حدود ۲۸هزار و ۳۳۸واحد افت در محدوده کانال دو‌میلیون و ۲۰‌هزار‌واحدی توقف کرد. ارزش معاملات خرد بورس و فرابورس (سهام و حق‌تقدم) با رشدی حدود ۱۰۰‌میلیارد ‌تومان نسبت به آخرین روز معاملاتی هفته اخیر ۳هزار و ۸۵۶‌میلیارد‌ تومان بود. علاوه‌بر این ۸۱‌میلیارد ‌تومان سرمایه حقیقی از بازار سرمایه خارج شد. در نگاهی به تابلوی معاملات روز گذشته شاهد بودیم که ۵۵‌درصد نمادها منفی، ۳۷‌درصد مثبت و ۸‌درصد صفر تابلو بودند، بااین‌حال خروج پول شدت زیادی نداشت و حتی در حدود ۵درصد از نمادهای بازار سهام (بورس و فرابورس) شاهد صف خرید بودیم. نمادهای «فولاد»، «شستا» و «شتران» بیشترین تاثیر منفی و «اخابر» و «نوری» بیشترین اثر مثبت را بر شاخص ثبت‌کردند. شاخص‌کل هموزن اما روز گذشته وضعیت بهتری داشت و با افت جزئی ۰.۰۷‌درصدی نشان از وضعیت بهتر نمادهای کوچک در مقایسه با شاخص‌‌‌‌‌سازان داشت. شاخص‌کل فرابورس نیز با افت جزئی ۹واحدی در کانال ۲۵‌هزار و ۱۰۳ واحد ایستاد. «فصبا»، «بپیوند» و «مادیر» بیشترین تاثیر مثبت و «وسپهر» بیشترین تاثیر منفی را بر شاخص ثبت کردند.

قوی‌‌‌‌‌ترین محرک بازار تا انتهای سال

بازار سرمایه ابتدای هفته را با ارزش معاملات خرد نسبتا پایین و کمتر از ۴هزار‌ میلیاردتومانی شروع کرد و با وجود کمبود نقدینگی در بازار سرمایه همچنان شاهد تداوم پذیره‌نویسی نسبتا سنگین حق‌تقدم نماد فصبا هستیم که نقدینگی قابل‌توجهی را نسبت به ارزش معاملات روزانه و نقدینگی موجود در بازار به خود اختصاص داده‌است. علاوه‌بر این همچنان جو بی‌اعتمادی، کم‌رونقی و بی‌رمقی در بازار سرمایه مشهود است و در بررسی ارزش سفارش‌های خرید در ‌برابر ارزش سفارش‌های فروش نیز شاهد نسبت بسیار پایینی هستیم. 

در ابتدای بازار سرمایه در روز گذشته معاملات نسبتا در دامنه مثبت انجام شد، اما رفته‌رفته و هرچه به پایان بازار نزدیک شدیم، بر فشار عرضه‌ها افزوده شد و این موضوع در نماگرهای بازار سرمایه نیز مشهود بود. کمااینکه ابتدا شاخص‌کل و شاخص‌کل هموزن مثبت بودند و رفته‌رفته به دامنه منفی سقوط کردند، با این‌وجود همچنان شاخص دو‌میلیون‌واحدی می‌تواند دژ محکمی در‌برابر سقوط بیش از اندازه باشد، اما جو بی‌اعتمادی، ابهامات موجود و در عین‌حال انتظار برای اخباری در مورد بودجه‌۱۴۰۳ در بازار مشهود است.

به‌نظر می‌رسد معامله‌گران منتظر هستند اطلاعات بیشتری از اتفاق‌هایی که قرار است در حوزه اقتصاد بیفتد را دریافت کنند و بعد نسبت به سرمایه‌گذاری در بازارها و به‌خصوص بازار سرمایه تصمیم بگیرند. در کنار آن اتفاقات حاشیه بازار از جمله اظهارات گذشته وزیر اقتصاد درخصوص پیش‌بینی‌پذیر‌شدن بورس و رخدادهای اقتصادی با مثالی که از نرخ خوراک پتروشیمی زدند، نسبتا باعث سرخوردگی سهامداران شد. اما چنانچه بخواهیم به محرک‌ها و ریسک‌های پیش‌روی بازار اشاره کنیم، قطعا مهم‌ترین آیتم بررسی لایحه بودجه‌ پیشنهادی دولت برای سال‌۱۴۰۳ در مجلس است که قرار است در هفته آینده شروع شود.

البته بر اساس کلیات بودجه‌ و آنچه در اعداد اولیه مستتر است، تداوم سیاست‌های انقباضی قابل‌برداشت است و این سیاست‌ها برای بازار سرمایه نیز چندان خوشایند نیست، اما با این وجود آنچه سهامداران بورس در انتظار آن هستند ریز اطلاعاتی است که در بودجه ‌وجود دارد و یکی از مهم‌ترین این اطلاعات خرد این است که آیا سخنان نمایندگان مجلس مبنی‌بر لزوم تجدید ارزیابی دارایی‌ها اتفاق خواهد افتاد یا خیر. اگر این مساله به سمت عملیاتی‌شدن پیش‌برود، می‌تواند محرک خیلی خوبی برای بازار سرمایه باشد.

در این میان باید تاکید کرد که در سنوات گذشته کلیه بازارهای رقیب به‌جز بازار سرمایه از تورم منتفع شدند و عملا خود را با تورم تطبیق دادند و رشدهای جهش‌واری را ثبت کردند، اما در دوره رکود برخی از همین بازارها چسبندگی به سقف قیمتی را به‌شدت حفظ کردند و عملا اصلاح خاصی را از خود نشان ندادند و برخی از بازارها نیز به‌صورت نسبی اصلاحاتی را ثبت کردند اما نسبت به دو سه سال‌گذشته قطعا رشد قیمتی همپای تورم و حتی می‌توان گفت بالاتر از تورم را در خود نگه‌داشتند، اما ارزش بازار سرمایه با وجود ورود شرکت‌های جدید و عرضه‌های اولیه سنگینی که داشته همچنان از تورم؛ چه دلاری و چه‌ریالی عقب‌مانده و می‌توان گفت که بزرگ‌ترین عقب‌مانده بازار از تورم بورس است.

حال اینکه این اتفاق به‌خاطر ویژگی‌های ذاتی بازار اتفاق‌افتاده یا اینکه نتیجه سیاستگذاری‌هایی است که در بازار سرمایه و با توجه به‌عملکرد مسوولان سازمان بورس رخ‌داده، اهمیت چندانی ندارد. در انتها باید گفت بزرگ‌ترین اتفاقی که می‌تواند در این بازه زمانی بیفتد و برای بازار سرمایه محرکی بسیار قوی باشد افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها خواهد بود و بزرگ‌ترین ریسک نیز همچنان ریسک سیستماتیک و همچنین تصمیمات لحظه‌ای و آنی توسط مسوولان مربوطه است که فاکتورهای سودآوری شرکت‌ها را دچار تنش کرده و سرمایه‌گذاران را با ریسک‌های مختلف مواجه می‌کند./دنیای اقتصاد