جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهانی در سال ۲۰۲۳

تیتر۲۰- افزایش قابل‌توجه در جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی عمدتا به دلیل مقادیر رشد بالاتر در چند اقتصاد اروپایی بوده است. به‌استثنای این اقتصادها، جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جهانی 18‌درصد کاهش یافته است.

در کشورهای توسعه‌‌‌یافته، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در اتحادیه اروپا از منفی ۱۵۰میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به مثبت ۱۴۱میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته که عمدتا به دلیل نوسانات بزرگ در لوکزامبورگ و هلند بوده است. با حذف این دو کشور، جریان‌‌‌های مالی به بقیه اتحادیه اروپا ۲۳‌درصد کاهش یافته است. این کاهش در چند مقصد بزرگ جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اتحادیه اروپا، از جمله آلمان، فرانسه و ایتالیا، مشاهده شد. جریان‌‌‌های مالی در سایر کشورهای توسعه‌‌‌یافته نیز در سال ۲۰۲۳ راکد مانده‌‌‌اند. رشد صفر در آمریکای شمالی و کاهش در سایر نقاط جهان، از جمله آسیا و آمریکای لاتین، مشاهده شده است. براساس تازه‌‌‌ترین گزارش آنکتاد، جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به کشورهای در حال توسعه در سال 2023 با 9‌درصد کاهش به 841میلیارد دلار رسیده است. این کاهش در اکثر مناطق مشاهده شده است، به طوری که جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آسیای در حال توسعه 12‌درصد و در آفریقا یک‌درصد کاهش یافته است.

تنها منطقه‌ای که این نوع سرمایه‌گذاری در آن پایدار بوده، جریان‌‌‌های مالی در آمریکای لاتین و کارائیب بوده، در حالی ‌‌‌که آمریکای مرکزی از روند کلی پیروی نکرده است.پروژه‌‌‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی، از جمله پروژه‌‌‌های سبز (عمدتا در صنعت)، تامین مالی پروژه (عمدتا در زیرساخت) و ادغام و تملیک‌‌‌های فرامرزی عمدتا در محدوده منفی بودند. پروژه‌‌‌های بین‌المللی و ادغام و تملیک در سال 2023، به ‌‌‌ویژه تحت‌تاثیر هزینه‌‌‌های تامین مالی بالاتر قرار گرفتند و به ترتیب 21‌درصد و 16‌درصد کاهش یافتند. تعداد پروژه‌‌‌های جدید سبز نیز 6‌درصد کاهش یافت، اما ارزش آنها 6‌درصد افزایش یافت. این افزایش ارزش، به ‌‌‌ویژه در زمینه تولید، نشانه اولیه بهبود پس از روند نزولی طولانی‌‌‌مدت بوده است.در مناطق توسعه‌‌‌یافته، طرح‌‌‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی در همه زمینه‌‌‌ها کاهش یافته است. ارزش ادغام و تملیک‌‌‌‌‌‌ها نسبت به سال 2022، 280میلیارد دلار کاهش یافته است که جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را کاهش داد. قراردادهای تامین مالی پروژه نیز 157میلیارد دلار افت داشته است. کاهش ارزش پروژه‌‌‌های سبز اعلامی نیز بر جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی سال 2024 تاثیر خواهد گذاشت.

در ایالات‌متحده، بزرگ‌ترین کشور دریافت‌‌‌کننده سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، جریان‌‌‌های سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال 2023 به‌میزان 3درصد، تعداد پروژه‌‌‌های سبز 2‌درصد و قراردادهای تامین مالی پروژه 5‌درصد کاهش یافتند. چین نیز گزارش غیرمعمول کاهش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی منفی 6درصد را ارائه داده، اما رشد قابل‌توجهی را در پروژه‌‌‌های سبز جدید (8درصد) نشان داده است. آسیای جنوب‌شرقی (ASEAN) که معمولا موتور رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی است، در سال 2023 با کاهش 16درصدی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مواجه شد.

با این حال، جذابیت این منطقه برای سرمایه‌گذاری در زمینه تولید با افزایش 37درصدی پروژه‌‌‌های سبز جدید که با رشد قابل‌توجهی در ویتنام، تایلند، اندونزی، مالزی، فیلیپین و کامبوج همراه بود، برجسته شد.هند با کاهش 47درصدی جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مواجه شد، اما تعداد پروژه‌‌‌های جدید بی‌‌‌تغییر ماند و آن را در میان پنج‌مقصد برتر طرح‌‌‌های سبز جهانی قرار داد. در غرب آسیا، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با رشد 2درصدی ثابت ماند که به دلیل سرمایه‌گذاری مستمر و پویا در امارات متحده عربی بود. پروژه‌‌‌های سبز در امارات متحده عربی با 28‌درصد افزایش به رتبه دوم پس از ایالات‌متحده رسید. عربستان‌سعودی نیز شاهد افزایش 63درصدی در تعداد پروژه‌‌‌های سبز بود.جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آفریقا در سال 2023 با تخمین 48میلیارد دلار (منفی یک‌درصد)، تحول چشمگیری را مشاهده نکرد. اما پروژه‌‌‌های سبز افزایش یافت که این امر عمدتا به دلیل رشد قوی در مراکش، کنیا و نیجریه بود.

با این حال، قراردادهای مربوط به تامین مالی پروژه‌‌‌های زیرساختی که یک‌سوم کاهش یافته است، بیش از کاهش میانگین جهانی بود. همین امر چشم‌انداز جریان‌های مالی زیرساخت را تضعیف کرده است. در آمریکای لاتین، برزیل در سال 2023 شاهد کاهش 22درصدی جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بوده است. در حالی‌‌‌ که تعداد پروژه‌‌‌های سبز ثابت مانده، اما تامین مالی پروژه‌‌‌های زیرساختی بین‌المللی با 40‌درصد کاهش مواجه شده است. مکزیک نیز در سال 2023 شاهد افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و افزایش تعداد پروژه‌‌‌های جدید سبز بود. این کشور جایگاه خود را در میان 10کشور برتر جهان به عنوان مقصد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تثبیت کرد.روندهای صنعتی در سال 2023 نشان می‌دهد که تعداد پروژه‌‌‌ها در بخش‌‌‌های مبتنی بر زنجیره ارزش جهانی با افزایش 16درصدی همراه بوده است.

این رشد به‌ویژه در زمینه‌‌‌های خودروسازی، نساجی، ماشین‌‌‌آلات و الکترونیک مشاهده شده است.تعداد قراردادهای تامین مالی پروژه‌‌‌های جدید در بخش انرژی‌‌‌های تجدیدپذیر با 17‌درصد کاهش در تعداد و 10‌درصد کاهش در ارزش همراه بوده است. تعداد پروژه‌‌‌های سرمایه‌گذاری بین‌المللی اعلام‌شده در کشورهای در حال توسعه در بخش‌‌‌های مرتبط با اهداف توسعه پایدار در سال 2023 نسبت به سال 2022 ثابت مانده است. تعداد قراردادهای تامین مالی پروژه‌‌‌های بین‌المللی مرتبط با اهداف توسعه پایدار با 27‌درصد کاهش (40‌درصد کاهش ارزش) مواجه شده است. تعداد پروژه‌‌‌های سبز مرتبط با اهداف توسعه پایدار با 12‌درصد افزایش (6‌درصد افزایش ارزش) همراه بوده است. تعداد پروژه‌‌‌ها در بخش کشاورزی و غذایی از سطوح پایین در سال 2022 اندکی افزایش یافت، اما اکثر بخش‌‌‌های دیگر روند کاهشی داشته‌‌‌اند./دنیای اقتصاد